သာသနာႏွစ္ ၅၀၀၀ဆိုသည္မွာ

 အေထာက္အထားအစံုအလင္နွင့္ရွင္းျပေသာ ဆရာေတာ္ Ashin Kondanna အား
ရွင္ခိုးဦးတင္လွ်က္

Ashin Kondanna

ဤျပႆနာမွာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာတြင္ ထပ္ခါတလဲလဲ ေပၚေပါက္ေနက် ျပႆနာပင္ျဖစ္ေလသည္။

 ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ၀ိနိစၧယစာေပတို႔တြင္ မၾကာမၾကာ ေျဖရွင္းေရးသားၾကသည္ကို ေတြ႕ေရပသည္။

 ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၃၁ ခုႏွစ္၊ နယုန္လဆန္း ၁၅ ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ ေျဖဆိုထားေသာ လံုးေတာ္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ ပကိဏၰက၀ိသဇၨနာက်မ္းတြလင္ည္ အက်ယ္တ၀င့္ေျဖဆိုထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ 

လံုးေတာ္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက ” သာသနာေတာ္ငါးေထာင္ဟူ၍ ဘုရားေဟာပါဠိ
ပိဋကတ္ေတာ္အရ သုတၱန္ပိဋကတ္ေတာ္က်မ္းတို႔တြင္ မလာမရွိရကား သာသနာေတာ ္
ငါးေထာင္ပါဠိကို ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မရွာသင့္။ သဖန္းပြင့္ကို ရွာသကဲ့သို႔
 ေတြ႕ျမရင္ာေသာ ေသဘာပမင္ဟုတ္။ ယင္းသို႔ျဖစ္လ်က္ အနက္သဘာ၀ ေဒသနာေတာ္၏
အရအက်ကို မထာက္ဆ မဆင္ျခင္၊ ေျမာ္ျမင္စဥ္းစားႏိုင္ၾကသျဖင့္ ပညာႏုလွေသာ ဗာေလသာတုဇန အပၸညာဏတ ပုဂၢိဳလ္ငယ္မ်ားက မစဥ္းစားမဆင္ျခသင္ျဖင့္ ျမင္ျမင္၀ါး၀ါး ၁၈ ပါးေသာ ေဘဒကကရကိုမွ် ေမထာက္ ေမၾကာက္မလန္႔ ၀ံ့၀ံ့စားစား ဘုရားေဟာက်မ္းဂန္ ေ၀းေလျပန္ေသာ္ ေသဘာယုတၱိ ရွိမရွိ မွန္မမွန္ ဥာဏ္နည္း
သူျဖစ္၍လည္း မျမင္၊ အမုန္ယစ္ေသာ ေတာဆကင္ို ခ်ြန္းမတဘင္ဲ လႊတ္သကဲ့သို႔
 ေကယာက္ေခ်ာက္ခ်ား မာန္ေထာလင္ႊားလ်က္ ငါးေထာသင္ာသနာ
အမိန္႔ေတာ္ေဒသနာသည္မွာရွိ၏ ဟု ဆိုမိဆုိရာ ဆိုရွာၾေကပသည္” စသည္ျဖင့္ အက်ယ္ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ 

ထိုမွတစ္ပါး အမရပူရျမိဳ႕ မဟာသက်သီဟတိုက္ေန ဦး၀ဏၰာစာရ အမည္ရေသာပုဂၢိဳလ္က သာသနာငါးေထာင္ရွိေၾကာင္း၊ ေနတၱိက်မ္း သာသနာဟာရခန္း၌ ဘုရားေဟာေတာ္မူေၾကာင္း ေဖာ္ျေပဟာၾကားခဲ့သည္ဟု ဆိုေသာစကားအရလည္း ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားက ေခ်ဖ်က္ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူၾကသည္။

 ထုိစကားႏွင့္စပ္၍ ဂုဏ၀ါဘိလကၤာရ သဒၶမၼဓဇ မဟာဓမၼ ဓဇရာဇဂုရုဘြဲ႕တံဆိပ္ေတာ္ရ
ပရိယတၱိေဆက ပိဋကတၱေယကာ၀ိဒ နိကာယႏၲရ ၀ိနယဓရ လဇၨေပသလ ကုကၠဳစၥက
သိကၡာကာမ ပုရိသ ေ၀ပုလႅ သတိမႏၲဗ်တၱိ ပဋိဗလ မင္းတုန္းမင္း
ဆရာေတာ္ျဖစ္ေတာ္မူသည့္ လံုးေတာ္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက သာသနာငါးေထာင္ဟူ၍
ဘုရားေဟာပါဠိ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မလာမရွိ၊ ဦး၀ဏၰာစာရ ကိုးကား
 ေထာက္ထားေသာ ေနတၱိက်မ္းလည္း ဘုရားေဟာမဟုတ္၊
 ေနတၱိက်မ္း၌ အႏုဇာနာမိ ဘိကၡေ၀ဟူေသာ ဤပါဠိသည္ မရွိသင့္ဟူ၍
အက်ဥ္းေသခၤပအားျဖင့္ မိန္႔ေတာ္မူသည္။

 ( မွတ္ခ်က္။ ဆဠသံဂါယနာ မူေနတၱိက်မ္းတြလင္ည္း ထိုပါဠိမပါရွိေပ။)

 သာသနာငါးေထာင္စကား အစျဖစ္ေပၚလာပံုမွာ ၀ိနည္း စူဠ၀ါပါဠိေတာ္
ဘိကၡဳနီခႏၶကတြင္ ” ေသစ အာနႏၵ နာလဘိႆ” 

စသည္ျဖင့္ မိေထြးေတာ္ေဂါတမီ ဘိကၡဳနီအျဖစ္ ေတာင္းရာတြင္
 ေ၀သာလီျပည္၌ အရွင္အာနႏၵာက ကူညီေတာင္းပန္ရာ၌ ျမတ္စြာဘုရားက
ဘိကၡဳနီမအျဖစ္ ပယ္ျမစ္ေသာ စကားေတာ္အရပင္ျဖစ္ေပသည္။ 

မိေထြးေတာ္ေဂါတမီက ”သာဓုေဘႏၲ ေလဗၻယ် 

မာတုဂါေမာ တထာဂတပၸေ၀ဒိေတ ဓမၼ၀ိေနယ အဂါရသၼာ
အနဂါရိယံ ပဗၺဇံ” ဟု ျမတ္စြာဘုရားသာသနာေတာ္၌
မာတုဂါမသည္ လူ႕ေဘာင္မွ ရဟန္းေဘာင္သို႕၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳေတာ္မူပါဟု
 ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္လွ်င္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ” ေဂါတမီ သင္သည္ မာတုဂါမအား 

ငါ ဘုရား အဆံုးအမေတာ္ တည္းဟူေသာ ဓမၼ၀ိနယသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းအျဖစ္ကို 

မႏွစ္သက္လင့္ဟု” ” အလံ ေဂါတမီ၊ မာေတရုစိ မာတုဂါေမာ မထာဂတပၸေ၀ဒိေတ 

ဓမၼ၀ိေနယ” စသည္ျဖင့္ ပယ္ေတာ္မူသည္။ သို႔ေသာ္ အရွင္အာနႏၵာက 

သံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ကူညီေတာင္းပန္ျပီးေနာက္ အရွအာနနႏၵာသည္
မူတစ္မ်ိဳးေျပာင္း၍
 ” ျမတ္စြာဘုရား မာတုဂါမသည္ ဘုရားအဆံုးအမတည္းတည္းဟူေသာ
 ဓမၼ၀ိနယ သာသနာေတာ္၌ ရဟန္းအျဖစ္ကိုရသျဖင့္ ေသာတပတၱိမဂ္၊
 ေသာတာပတၱိဖိုလ္၊ သကဒါဂါမိမဂ္၊ သကဒါဂါမိဖိုလ္၊ အနာဂါမိမဂ္၊ 

အနာဂါမိဖိုလ္၊ အရဟတၱမဂ္၊ အရဟတၱဖိုလ္ကို 

မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းငွာ ထိုက္ပါ၏ေလာ” ဟု ေမးေလွ်ာက္ေလလွ်င္
” အာနႏၵာ 

မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းငွာ ထိုက္၏”
ဟု မိန္႔ေတာ္မူသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား ဤသို႔ ထိုက္ပါလွ်င္ မိေထြးေတာ္ျဖစ္ေသာ
 မဟာပဇာပတိေဂါတမီသည္ ျမတ္စြာဘုရားအား အလြန္ေက်းဇူးမ်ားပါ၏။

 မယ္ေတာ္ကြယ္လြန္သျဖင့္ မိေထြးေတာ္သည္ပင္
 ကိုယ္ေတာ္ကို ႏို႔ရည္တိုက္ေက်ြးေမြး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရ၏။ 

ထုိ႔ေၾကာင့္ မာတုဂါမသည္ ဘုရားအဆံုးအမေတာ္တည္းဟူေသာ
ဓမၼ၀ိနယ သာသနာေတာ္၌ ရဟန္းအျဖစ္ကို ရပါမည့္ေအၾကာင္း
ထပ္ေလာင္းေတာင္းပ္ရနာတြင္ ” ဂရုဓ္ရမွစ္ပါး တရားကို
မဟာပဇာပတိေဂါတမီသည္ အကယ္၍ အသက္ထက္ဆံုး ၀န္ခံကာ က်င့္ၾကံႏိုင္လွ်င္
 မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ ရဟန္းျဖစ္ေေစလာ့” ဟု မိန္႔ေတာ္မူေလသည္။ 

ထို႔ေနာက္ ” ေသစ အာနႏၵ နာလဘိႆ မာတုဂါေမာ တထာ
ဂတပၸေ၀ဒိေတ ဓမၼ၀ိေနယ အဂါရသၼာ အနဂါရိယံ ပဗၺဇံ” စသည္ျဖင့္ ” အာနႏၵာ 

အၾကအင္မ်ိဳး၌ မိန္းမမ်ားသျဖင့္ ေယာက်ာ္းတို႔သည္ နည္းကုန္၏။ ထုိအမ်ိဳး၌ အိုးျဖင့္ 

မီးေတာက္ကိုထည့္၍ ပစၥည္းဥစၥာကို

 ရွာေဖြ ခိုးယူကုန္ေသာ သူခိုးတို႔သည္ ႏွိပ္စပ္ဖ်က္ဆီးႏိုရင္ာသကဲ့
သို႔လည္းေကာင္း၊  ေသလးခင္း၊ ၾကံခင္းတို႔၌ ပိုးတုိ႔သည္ ကိုက္ျခင္းေၾကာင့္

 ေသတဠိက မဥၥီဠိကမည္ေသာ အနာတို႔ ႏွိပ္စက္လတ္ေသာ္ ရွည္ျမင့္စြာ
မသံုးေဆာင္ မခံစားရ၊ တစ္ခဏခ်င္း ယိုယြင္းပ်က္စီးေလသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊
 ထုိ႔အတူ မာတုဂါမသည္ ငါဘုရားအဆံုးအမေတာ္တည္းဟူေသာ
ဓမၼ၀ိနယသာသနာေတာ္သည္ အႏွစ္ငါးရာသာ တည္လတၱံ႔။ 

အာနႏၵာ၊ အၾကင္လယ္လုပ္ ေယာက်္ားသည္ ၾကီးစြာေသာ တစ္ဖက္ဆည္ကန္၌
ကန္သင္းလယ္ေပါတင္ုိ႔ကို မဖို႔မဆည္ခဲ့ေသာ္ ေရတို႔သည္

တစ္ေပါက္တစ္စက္မွ် မက်န္မၾကြင္း စီးဆင္းယိုထြက္ေလရာ၏။
 ေရမလြန္မီ ေရွးအဖို႔ကာလက ၾကီးစြာေသာ ကန္းသင္း ကန္ေပါင္ကို

ဆည္ဖုိ႔ တက္သက္ဖြဲ႕ယွက္ ခိုက္လံုစံု ရွိခဲမူကား ေရတို႔သည္ မဆင္းမသက္ 

မထြက္မယို အလုိရွိတိုင္းသာ ရွည္ၾကာကာလ သံုးေဆာရင္သကဲ့သို႔
ထုိ႔အတူ အာနႏၵာ ငါဘုရားသည္ မဆြကပင္ ထိုဘိကၡဳနီမတို႔အား
 ဂရုဓမၼတရားရွစ္ပါးကို အသက္ထက္ဆံုး ေစာင့္ေရွာက္ေစျခင္းငွာ ပညတ္ေတာ္
မူရကား ငါဘုရား၏ ပညတ္ေတာ္တည္းဟူေသာ ဓမၼ၀ိနယ ျဗဟၼစရိယသဒၶမၼာသည္ 

အႏွစ္တစ္ေထာတင္ည္ျပန္႔လတၱံ႔ ဟု ” ေသယ်ထာပိ အာနႏၵ ပုရိေသာ 

မဟာတဠာကႆ ပဋိကစၥ၀ အာဠိ ံေဗႏၶယ် ယာ၀ ဥဒကႆ အနတိကၠမာယ”
စသည္ ေဟာၾကားေတာ္မူေလသည္။ 

ထိုစကားေတာ္လာ အႏွစ္တစ္ေထာင္ဟူသည္ကို အဠကထာ ဆရာေတာ္မ်ားက 

ပဋိသမၻိဒါ ေပဘဒပတၱ ရဟႏၱာေခတ္( ေအကာင္းဆံုး ရဟႏၱျမတ္မ်ားရွိေသာေခတ္ 

 ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ဆိုထားေပသည္။ ) (ခုဒၵက နိကာယ္၀ိနည္းစူဠ၀ါ ဘိကၡဳနီခႏၶက) ၊ 

ထုိ႔ထက္အလြန္ သုကၡ ၀ိပႆက ရဟႏၱာေခတ္တစ္ေထာင္၊ အနာဂါမ္ေခတ္တစ္ေထာင္၊ 

သကဒါဂါမ္ေခတ္တစ္ေထာင္၊ ေသာတာပန္ေခတ္တစ္ေထာအင္ားျဖင့္ 

သာသနာငါးေထာတင္ည္လတၱံ႔ဟု ” ၀ႆသဟႆမၸိေစတံ 

ပဋိသမၻိဒါေပဘဒပတၱ ခီဏာသ၀ ၀ေသန ၀ုတၱံ၊ ေတတာ 

ပန ဥတၱရိ သုကၡ၀ိပႆက ခီဏာသ၀ ေသသန” ဒီဃနိကာယ္ 

သုတ္ပါေထယ် သမၸသာဒနီယသုတ္ အဠကထာ၊ သံယုတၱနိကာယ္ သဂါထာ၀ဂၢသံ

ယုတ္ အဠကထာဆရာတို႔ အလိုအားျဖင့္ ေရွးဦးစြာ ပဋိသမၻိဒါပတၱရဟႏၱာေခတ္တစ္ေထာင္၊ 

ဆဠာ ဘိညရဟႏၲာေခတ္တစ္ေထာင္၊ ေတ၀ိဇၨာရဟႏၱာေခတ္တစ္ေထာင္၊ သုကၡ၀ိပႆကရဟႏၲာ

 ေခတ္တစ္ ေထာင္၊ ပါတိေမာကၡသံ၀ေရခတ္ တစ္ေထာအင္ားျဖင့္ သာသနာေတာ္ 

ငါးေထာတင္ည္လတၱံဟု ” ပဋိ သမၻိဒါေပတၱဟိ ၀ႆသဟႆံ ဆဠဘိေညဟိ ၀ႆသဟႆံ” 

စသည္ျဖင့္ ဖြင့္ဆိုေတာ္မူၾကသည္။( ဒီဠ ၃၊ ၈၃၊ သဠ ၁၊ ၃၅) 

အဂၤုတၱရနိကာယ္ အဠကထာ၊ ခုဒၵနိကာယ္(၀ိနည္း) ေသမၼာ ဟ၀ိေနာဒနီအဠကထာ 

ဆရာတို႔၏ အလိုအားျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္ မူသည့္ေနာက္ 

ပဋိသမၻိဒါပတၱရဟႏၲာေခတ္တစ္ေထာင္၊ ဆဠာဘိညရဟႏၱာေခတ္ တစ္ေထာင္၊ ေတ၀ိဇၨာရဟႏၲာေခတ္တစ္ေထာင္၊ သုကၡ၀ိပႆက 

ရဟႏၲာေခတ္တစ္ေထာင္၊ အနာဂါမ္၊ သကဒါဂါမ္၊ ေသာတပန္ေခတ္တစ္ေထာအင္ားျဖင့္ သာသနာငါးေတာင္ ျပဆုိေတာ္မူခဲ့ၾကသည္။ အကာင္းဆံုး အျမတ္ဆံုး

 ရဟႏၲာေခတ္မွ တစ္ဆင့္စီ တစ္ဆင့္စီ တစ္ေထာင္စီသတ္မွတ္၍ ေလ်ာ့က်သြားပံုကို

 ျပရာျပပံုခ်င္း မတူညီေသာ္လည္း အားလံုးယုတၱိတန္ေသာ အဆိုအမိန္႔မ်ားခ်ည္းပင္ ျဖစ္သည္။ 

ထိုအဆိုမ်ားအရ ယခုလ္ရကွိအခ်ိန္ွမွာ ပဋိသမၻိဒါပတၱ ရဟႏၲာေခတ္၊ ဆဠာဘိေညခတ္တို႔ ျပီးဆံုး၍ ေတ၀ိဇၨာေခၚ ၀ိဇၨာသံူးပါး( ပုေဗၺနိ၀ါသဥာဏ္၊ ဒီဗၺစကၡဳဥာဏ္ႏွင့္ အာသ၀ကၡယဥာဏ္) ရဟႏၲာမ်ားရွိႏိုင္ေသးေၾကာင္းကို သိမွတ္၍ ေအကာင္းဆံုးေအျခေအနသို႔ ေရာက္ေအာင္ က်င့္သံုးႏိုရင္န္ ေအရးၾကီးလွေပသည္။ သာသနာငါးေထာဟင္ူေသာ စကားရွိလွ်င္ ထို၏ထက္၀က္ သာသနာ ၂၅၀၀ လည္း မုခ်ရွိေရေပတာ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ သာသနာ ၂၅၀၀ ျပည့္ျဖစ္ေသာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၁၈ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သာသနာ ၂၅၀၀ ပြဲၾကီးကို ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကည္မဟုတ္ပါေလာ၊ ထုိ႔အခိ်န္ကလည္း သာသနာတစ္၀က္ မင္းေကာင္းတစ္ဆက္၊ သာသနာ ၂၅၀၀ သိၾကားသာသနာဟူေသာ စကားမ်ား ေခတ္စားလာခဲ့ျပီး ပညာရွမင္်ားကလည္း ေဆာင္းပါးအသီးသီးတို႔ျဖင့္ တင္ျပခဲ့ၾကကာ သိၾကားသာသနာဟူ၍ မရွိေၾကာင္း ရွင္းလင္းခဲ့ၾကပါသည္။

 ျမတ္စြာဘုရားက သိၾကားမင္းအား သာသနာကို အပ္ႏွင္းခဲ့ေသာ စကားေတာ္သည္လည္း ပိဋကတ္ေတာ္တြမင္ရွိ။ သာသနာ ၂၃၆ တြင္ သီဟုိဠ္က်ြန္း ကမၺပါဏသို႔ အရွမင္ဟိႏၵ သာသနာျပဳၾကြရာတြင္ ေအဖာ္အျဖစ္ ကူညီရန္မွ်သာ အရိပ္အျမြက္ စကားရွိေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သာသနာတစ္၀က္ ၂၅၀၀ သည္ သိၾကားသာသနာျဖစ္သည္ဟူေသာ စကားတို႔ကို မမွတ္သားသင့္ဟု ေျပာလိုပါသည္။

 ေရဝႏြယ္(အင္းမ) ျမတ္သတီ၀ါဒီ မဂၢဇင္း ဇူလိုလင္၊ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္။