ဥပုသ္အေႀကာင္းသိေကာင္းစရာ။

ဥပုသ္ဟူေသာ စကားလံုးသည္ ဥေပါသထဟူေသာ ပါဠိမွ ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။...
ဥေပါသထကို ဥပ + ၀သထ လို႕ခြဲျခားသတ္မွတ္ပါတယ္။

ဥပ - သူ႕အသက္ မသတ္ျခင္း ၊ သူ႕ပစၥည္းဥစၥာမခိုးယူျခင္း စေသာ အက်င့္ေကာင္း အက်င့္ျမတ္တို႕ကို ျပည့္စံုေကာင္းမြန္စြာ ေဆာက္တည္က်င့္သံုးျခင္း။
၀သထ - ေနထိုင္ျခင္း လုိ႕အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။


ဥပုသ္ေစာင့္သံုးပံုအစီအစဥ္
္္*****************************

ဥပုသ္ေစာင့္သံုးပံုအစီအစဥ္ကို ဆရာေတာ္အရွင္ဇနကဘိ၀ံသ ေရးသားေသာ ရတနာဂုဏ္ရည္ စာအုပ္တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားလမ္းညႊန္ထားပါတယ္။

(၁) မနက္ျဖန္ဥပုသ္ေစာင့္မည္ဟု ႀကံစည္ေသာသူေတာ္စင္သည္ ဥပုသ္ေစာင့္သည့္အခိုက္၌ အိမ္မႈကိစၥေတြေဆာင္ရြက္ျခင္းငွာ မသင့္ေသာေႀကာင့္ ယေန႕လိုအခါကပင္ အိမ္မႈကိစၥမ်ားကို တာ၀န္ရွိသမ်ွျပီးစီးေအာင္ စီမံထားရာ၏။

(၂) ခ်က္ျပဳတ္ေကြ်းေမြးမည့္သူ အဆင္သင့္ရွိေနလ်င္ နက္ဖန္မိမိစားဖို႕အတြက္ ေျပာျပစီမံထားရာ၏။ (ဥပုသ္ေစာင့္သည့္အခိုက္ အခါတိုင္းထက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ စားဖို႔ကား မစီမံသင့္ေပ)

(၃) ခ်က္ျပဳတ္ေကြ်းေမြးမည့္သူမရွိလ်င္ နက္ဖန္ကိစၥနည္းေအာင္ ျပီးစီးေအာင္ ၊ စားဖြယ္ ေသာက္ဖြယ္မ်ားကို ျပီးစီးေအာင္စီမံထားရာ၏။

(၄) နက္ဖန္နံနက္အာရုဏ္တက္ခ်ိန္ကပင္ ကိုယ္လက္စင္ႀကယ္ေအာင္ျပဳ၍ စိတ္ႀကည္လင္ရံုမ်ွ သန္႕ရွင္းေသာအ၀တ္ကို ၀တ္ဆင္ရာ၏။

(၅) ပန္းပန္မႈ ၊ နံ႕သာလိမ္းခ်ယ္မႈႏွင့္ အထူးတလည္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားကို မျပဳလုပ္ရာ။

(၆) ထို႕ေနာက္ ခပ္ေစာေစာ သီလကိုေဆာင့္တည္ရာ၏။

(၇) သီလေဆာက္တည္ျပီးလ်င္ ေကြ်းေမြးလႈဒါန္းဖြယ္ကိစၥရွိပါက ျပဳလုပ္၍ မရွိပါက မိမိအတြက္ သင့္တင့္ရံုသာစီမံ၍ စားေသာက္ရာ၏။

(၈) ေကြ်းေမြးစားေသာက္ျပီးလ်င္ ကိုယ္လက္မစင္ႀကယ္ပါက စင္ႀကယ္လာေအာင္ ေရခ်ိဴးရာ၏။

(၉) ထို႕ေနာက္ မိမိတစ္ဦးတည္း ေနသင့္သူမ်ားျဖစ္လ်င္ တစ္ကိုယ္တည္းေန၍ အေဖာ္ႏွင့္ေနသင့္သူျဖစ္က သေဘာတူအေဖာ္ႏွင့္တကြ သင့္ေတာ္ေသာ ဆိတ္ျငိမ္ရာအရပ္၌ ျဗဟၼၼဥပုသ္ကိုေစာင့္လိုလ်င္ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကို အာရံုျပဳ၍` ေနရာ၏။

(၁၀) တာရွည္စြာဆင္ျခင္၍ မေနနိုင္လ်င္ တရားစာမ်ားကို ဖတ္ရႈေနရာ၏။

(၁၁) နည္းလမ္းက်က် ေဟာေျပာျပသည့္ ပုဂၢိၢဳလ္ရွိလ်င္ တရားနာရာ၏။

(၁၂) အခ်င္းခ်င္းလည္းတရားစကား ေဆြးေႏြးေမးျမန္းစူးစမ္းရာ၏။

(၁၃) ညဥ့္အခ်ိန္သို႕ေရာက္ေသာအခါ မိမိသီလကိုျပန္၍` ဆင္ျခင္ျပီးလ်င္ အရိယာသူေတာ္ေကာင္း ရဟႏာၱၱအေပါင္းႏွင့္ ယေန႕အတြက္ မိမိတူမ်ွပံုကို ေအာက္ေမ့ရာ၏။


ဥပုသ္အမ်ိဳးအစား (၆) မ်ိဳး
**************************

ဥပုသ္ေစာင့္ရင္း ဆင္ျခင္ေနထိုင္က်င့္သံုးပံုကို တိကဂၤုတၱရ အ႒ကထာ ၊ ၀ိသာခဥေပါသထသုတ္မွာ ဥပုသ္အမ်ိဳးအစား (၆)မ်ိဳးနဲ႕ျပဆိုထားပါတယ္။

(၁) ျဗဟၼၼဳေပါသထ -
ျဗဟၼၼဥပုသ္ရွစ္ပါးသီလေဆာက္တည္ကာ ဘုရားရွင္၏အရဟံ အစရွိေသာ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို အဖန္ဖန္ဆင္ျခင္ပြားမ်ား ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။

(၂) ဓမၼဳေပါသထ -
ဓမၼဥပုသ္ဓမၼဥပုသ္ဆိုသည္ကား သြာကၡာေတာ ဘဂ၀တာ ဓေမၼာ အစရွိေသာ တရားဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို အဖန္ဖန္ဆင္ျခင္ပြားမ်ားေနထိုင္ေသာ ဥပုသ္ျဖစ္သည္။

(၃) သံဃုေပါသထ -
သံဃဥပုသ္သုပၸဋိပေႏၷာ ဘဂ၀ေတာ သာ၀က သံေဃာ၊ အစရွိေသာ သံဃာဂုဏ္ေတာ္မ်ားကုိ ဆင္ျခင္ပြားမ်ားရင္ေဆာက္တည္ေသာ ဥပုသ္ျဖစ္၏။

(၄) သီလုေပါသထ -
သီလဥပုသ္မိမိေဆာက္တည္ထားေသာသီလ မက်ိဳးမေပါက္ေအာင္ မပ်က္စီးေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္နိုင္မႈ႕ကို အဖန္ဖန္ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္ပြားမ်ားေနထိုင္ေသာဥပုသ္ကို သီလဥပုသ္လို႕ေခၚပါတယ္။

(၅) ေဒ၀တုေပါသထ -
ေဒ၀တာဥပုသ္ဘုန္းရွင္ ကံရွင္ နတ္ျဗဟၼၼာမ်ားမွာ ေရွးေရွးဘ၀မ်ားက သီလစေသာေကာင္းမႈတရားမ်ားေႀကာင့္ နတ္ျဗဟၼၼာမ်ားျဖစ္ခဲ့ႀကရသည္။ ငါ့မွာလည္းယခုအခါ သဒၶါ ၊ သီလဂုဏ္စေသာ ေကာင္းျမတ္ေသာအက်င့္ဂုဏ္တို႕ျဖင့္ ျပည့္စံုေနပါေပစြ ဟူ၍ နတ္္ျဗဟၼၼာတို႕၏ ေရွးကအက်င့္ဂုဏ္ကို အေျချပဳလ်က္ ေနထိုင္ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေသာ ဥပုသ္ကို ေဒ၀တုေပါသထ ဥပုသ္လုိ႕ေခၚပါတယ္။

(၆) အ႒ဂၤုေပါသထ -
ရွစ္ပါးသီလအားလံုးကိုဆင္ျခင္ေသာဥပုသ္ရဟႏာၱၱ အရွင္ျမတ္တို႕ကား သတၱ၀ါမ်ားအား ၊ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပန္း သတ္ျဖတ္မႈ မရွိသလို ငါသည္လည္းယေန႕အခါ ထို ရဟႏာၱၱတို႕လို ေနထိုင္အပ္ေပျပီ.. စသည္ျဖင့္ပါဏာတိပါတမွ စ၍ရွစ္ပါးသီလ သိကၡာပုဒ္မ်ားအားလံုး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္က်င့္သံုးေနထိုင္မႈကို ဆင္ျခင္ပြားမ်ားေအာက္ေမ့ကာ ေနထို္င္ေသာဥပုသ္ကို အ႒ဂၤုေပါသထဥပုသ္လို႕ေခၚဆိုပါတယ္။


(၈)ပါးသီလ
************

(၁) ပါဏာတိပါတာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၂) အဒိႏၷာဒါနာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၃) အျဗဟၼစရိယာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၄) မုသာ၀ါဒါ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၅) သုရာေမရယ မဇၨပၸမာဒ႒ာနာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၆) ၀ိကာလေဘာဇနာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၇) နစၥ ၊ဂီတ၊ ၀ါဒိတ ၊ ၀ိသုက ၊ ဒႆန ၊ မာလာဂႏၵ ၊ ၀ိေလပန ၊ ဓာရဏ ၊မ႑န ၊ ၀ိဘူသန႒ာနာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။

(၈) ဥစၥာသယန ၊ မဟာသယနာ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ ၊ သမာဒိယာမိ။


(၈)ပါးသီလ၏အနက္အဓိပၸါယ္။
္********************************

(၁) ပါဏာတိပါတာ - သူတပါး၏အသက္ကို သတ္ျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၂) အဒိႏၷာဒါနာ - အရွင္သည္ ကုိယ္ ၊ႏႈတ္ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာ ၊ သူတပါးဥစၥာခိုးယူျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၃) အျဗဟၼစရိယာ - မျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္ျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၄) မုသာ၀ါဒါ - မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားကိုေျပာဆိုျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၅) သုရာေမရယ မဇၨပၸမာဒ႒ာနာ - ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ႔၌ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၏အေႀကာင္းျဖစ္ေသာ ၊ ေသရည္ေသရက္ကိုေသာက္သံုးျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၆) ၀ိကာလေဘာဇနာ - ေန႕လြဲညစာ စားျခငး္မွ ၊ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၇) ၊ နစၥ ၊ဂီတ၊ ၀ါဒိတ ၊ ၀ိသုက ၊ ဒႆန ၊ မာလာဂႏၵ ၊ ၀ိေလပန ၊ ဓာရဏ ၊မ႑န ၊ ၀ိဘူသန႒ာနာ - ကျခင္း ၊ သီဆိုျခင္း ၊ တီးမႈတ္ျခင္း ၊ တို႕ကိုႀကည့္ရႈ႕နားေထာင္ျခင္း ၊ ပန္းပန္ျခင္း ၊န႕ံသာလိမ္းက်ံျခင္း ၊ နံ့သာတို႕ျဖင့္ ေျပျပစ္ေအာင္ျပဳျပင္ျခင္း၏အေႀကာင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၈) ဥစၥာသယန ၊ မဟာသယနာ - ျမင့္ေသာေနရာ ၊ ျမတ္ေသာေနရာထက္၌ေနျခင္းမွ ၊ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ - ေရွာင္ႀကဥ္ရာေရွာင္ႀကဥ္ေႀကာင္းျဖစ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ေတာ္ကို ၊ သမာဒိယာမိ -ေကာင္းစြာေဆာက္တည္ပါ၏။


သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းအက်ိဳး
******************************

သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းေႀကာင့္အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားပံုကို မဟာဗုဒၵ၀င္ပထမပိုင္း ပါရမီေတာ္ခန္း သီလပါရမီခန္းမွာ ယခုလိုျပဆိုထားပါတယ္။
(၁) မေမ့မေလ်ာ့ျခင္း အပၸမာဒတရားအေျခခံရွိေသာေႀကာင့္ စည္းစိမ္ဥစၥာတိုးပြားျခင္း။
(၂) ေကာင္းသတင္း ေက်ာ္ေဇာ္ျခင္း။
(၃) ပရိသတ္အလယ္ရဲ၀ံ့တည္ႀကည္စြာ ခ်ဥ္းကပ္ ၀င္ေရာက္နိုင္ျခင္း။
(၄) သက္တမ္းေစ့ေနရကာ မေတြမေ၀ ေကာင္းမြန္စြာေသရျခင္း။
(၅) ေသျပီးေနာက္ လူ႕ျပည္ နတ္ျပည္ စေသာေကာငး္ရာသုဂတိဘ၀မ်ား ေရာက္ရျခင္း စသည့္ေကာင္းက်ိဳးတရား ငါးပါးရရွိေစပါတယ္။

ထိုမ်ွမက ဥပုသ္ေစာင့္ထိန္းျခင္း၏ေကာင္းက်ိဳးတရားမ်ားပံုကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာ၀တၱိ ံျပည္ ပုဗၺာရံုေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးစဥ္ ေက်ာင္းအမႀကီး ၀ိသာခါအား ဤသို႕ေဟာႀကားေတာ္မူခဲ့၏။

“ ၀ိသာခါ ၊ အဂၤ ါရွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ဥပုသ္ကိုေစာင့္သံုးရျခင္းကား အက်ိဳးအာနိသင္အလြန္ႀကီးမားလွ၏။ အဘယ္မ်ွႀကီးမားသနည္းဟူကား… ရတနာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျပည့္ျဖိဳးႀကြယ္၀သည့္ တိုင္းႀကီး ၁၆ တိုင္းကိုအစိုးရေသာ စႀကာမင္းႀကီး၏စည္းစိမ္သည္ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းေႀကာင့္ျဖစ္ေပၚလာသည့္အက်ိဳး၏ ၁၆ စိတ္၊ စိတ္၊ တစ္စိတ္ကိုမ်ွမမီနိုင္ေပ။တနည္းကား… ၂၅၆ စိတ္ စိတ္ တစ္စိတ္ကိုမ်ွ မမွီနုိင္ေခ်။အဘယ္ေႀကာင့္ဆိုေသာ္ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းေႀကာင့္ ကာမသုဂတိျဖစ္ေသာ နတ္ဘံု နတ္ခ်မ္းသာ နတ္စည္းစိမ္ကို အလြယ္တကူပင္ရရွိေသာေႀကာင့္ ျဖစ္သည္။ လူ႕စည္းစိမ္ေလာက္ကား ဆိုဖြယ္မရွိေခ် ”
(နက္ဖန္နံနက္၀ါေခါင္လကြယ္ ဥပုသ္ေန႕မွာ ဥပုသ္သီတင္းေဆာက္တည္ဖို႕ ဓမၼမိတ္ေဆြအေပါင္းအား နႈိးေဆာ္အသိေပးအပ္ပါတယ္။ ဖတ္မိ မွတ္မိ ေလ့လာမိသမ်ွ ဗုဒၵ၏အဆံုးအမစကားမ်ားအား ျပန္လည္မ်ွေ၀လိုက္ပါတယ္ရွင့္။)


credit Khaing Khaing Win.