ျျဗဟၼာ
မင့္ျမတ္ေသာ ဈာန္ သမာပတ္မ်ားျဖင့္ျပည့္စံုျပီး ျဗဟၼ၀ိဟာရတရားေလးပါးကို ေစာင့္ထိန္းေသာ သူမ်ားကို ျဗဟၼာ ဟုေခၚသည္။
ကာမဂုဏ္အာရံု နဲနိဳင္သမွ် နဲမွသာ ဈာန္စသည့္တရားမ်ား ရရွိနိဳင္ျပီး ျဗဟၼာဘံု (၂၀)
(((( ျဗဟၼပါရိသဇၹာ၊ ျဗဟၼပုေရာဟိတာ၊ မဟာျဗဟၼာ၊ ပရိတၱာဘာ၊ အပၸမာဏာဘာ၊ အာဘႆရာ၊ ပရိတၱာသုဘာ၊ အပၼမာဏာသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ၊ ေ၀ဟပၹဳိလ္ ၊ အသညသတ္ ၊ အဝိဟာ ၊ အတပၸါ ၊သုဒႆာ၊သုဒႆီ၊အကနိ႒၊ အာကာသာနဥၥာယတန၊ ၀ိညာဏဥစၥာယတန၊ အာကိဥၥာညာယတန၊ ေနဝသညာနာသညာယတန )))) သို႕ေရာက္ရွိနိဳင္ပါတယ္။
( ၃ ) ႐ူပါဝစရဘံု ( ၁၆ ) ဘံု
( ၄ ) အ႐ူပါဝစရ ( ၄ ) ဘံု ဆိုျပီးျဗဟၼာဘံု ( ၂၀ ) ကို - ၂ ပိုင္း ခြဲျခားထားပါတယ္။
႐ူပျဗဟၼာဘံု( ၁၆ ) ဘံု
ရူပျဗဟၼာ
ဤ႐ူပျဗဟၼာ မ်ားသည္ နတ္ျပည္ထက္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာေနၾကသည္။
ေယာကၤ်ား မိန္းမ(ဖိုမ) အဂၤါမ်ားမရွိေပ။
သို႔ေသာ္ ပံုသ႑ာန္မွာ ေယာကၤ်ားပံု ျဖစ္သည္။
ျဗဟၼာမ်ား ေနထိုင္ပံုမွာ ေယာကီႀကီး မ်ား ေနထိုင္ပံုကဲ့သို႔ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္လွသည္။
အခ်ဳိ႕မွာ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာ ဟူေသာျဗဟၼဝိဟာရတရားေလးပါးကို ပြားမ်ားေနၾကသည္။
အခ်ဳိ႕ကား ဈာန္ သမာပတ္ ဝင္စားလ်က္ ခ်မ္းသာေအးျမစြာ ေနထိုင္ၾကသည္။ ၄င္းဘံုတြင္
( ၁ ) ပထမစ်ာန္ ( ၃ ) ဘံု
၁ … ျဗဟၼပါရိသဇၹာ ဘံု
၂ ... ျဗဟၼပုေရာဟိတာ ဘံု
၃ ... မဟာျဗဟၼာ ဘံု
( ၂ ) ဒုတိယစ်ာန္ ( ၃ ) ဘံု
၄ ... ပရိတၱာဘာ ဘံု
၅ ... အပၸမာဏာဘာ ဘံု
၆ ... အာဘႆရာ ဘံု
( ၃ ) တတိယစ်ာန္ ( ၃ ) ဘံု
၇ … ပရိတၱာသုဘာ ဘံု
၈ ... အပၼမာဏာသုဘာ ဘံု
၉ ... သုဘကိဏွာ ဘံု
( ၄ ) စတုတၳစ်ာန္ ( ၇ ) ဘံု ရွိပါတယ္ …။
၁၀ ... ေ၀ဟပၹဳိလ္ ဘံု
၁၁ ... အသညသတ္ ဘံု
၁၂ ... အဝိဟာ ဘံု
၁၃ ... အတပၸါ ဘံု
၁၄ ... သုဒႆာ ဘံု
၁၅ … သုဒႆီ ဘံု
၁၆ ... အကနိ႒ ဘံု
ျဗဟၼာပါရိသဇၨာဘံုမွ အကနိ႒အထိ (၁၆)ဘံုကို ႐ူပျဗဟၼာ ၁၆-ဘံုဟု ေခၚသည္။ ၎တို႔အနက္ အသညသတ္ဘံုတြင္ ႐ုပ္တရား သက္သက္သာ ရွိျပီး
က်န္(၁၅)ဘံု မွာ ႐ုပ္တရား နာမ္တရား ၂ပါးလံုး ရွိၾကါတယ္ ....
ပထမစ်ာန္ ( ၃ ) ဘံု
ျဗဟၼပါရိသဇၨာ
((( မဟာျဗဟၼာမင္း၏ ေက်းကၽြန္အေစအပါးပရိသတ္ ျဖစ္ၾကေသာျဗဟၼာငယ္မ်ား )))
ျဗဟၼပုေရာဟိတာ
((((မဟာျဗဟၼာမင္း၏ မွဴးမတ္ႀကီးမ်ား ပုေရာဟိတ္ႀကီးမ်ားသဖြယ္ျဖစ္ေသာ ျဗဟၼာလတ္မ်ား ))))
မဟာျဗဟၼာ
ပါရိသဇၹာ၊ ပုေရာဟိတာျဗဟၼာတို႔ထက္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးျဖစ္သည္။ စၾက၀ဠာတစ္ေထာင္၊ ႏွစ္ေထာင္၊ သံုးေထာင္ကို အစိုးရၾက၍ ျမင့္ျမတ္သာလြန္ေသာ အဓိပတိျဗဟၼာပင္ ျဖစ္သည္။
ကမာၻတည္စကတည္ရွိေသာ ဤမဟာျဗဟၼာႀကီး ကိုပင္ အျခားေသာ ဘာသာ၀င္မ်ားက `ထာ၀ရ ဘုရား´ဟုေခၚၾကသည္။
( ျဗဟၼာမင္းကို ေအာက္တန္း ျဗဟၼာတုိ႔က တမင္ကိုယ္ထင္မျပလွ်င္ မျမင္ႏုိင္ၾကေပ )
ပထမစ်ာန္ရ ျဗဟၼာတို႔ ေနထိုင္ရာဘံု မ်ားမွာ အဆင့္ဆင့္ မဟုတ္ဘဲ တစ္ျပင္တည္း တည္ေနၾကေပမယ့္ အသက္ အရွည္အတို၊ ဘံုနိဗၺာန္တို႔၏ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္ပံု၊ ဘုန္းတန္ခိုး စသည္တို႔တြင္ ၎တို႔အားထုတ္ခဲ့ေသာ က်င့္စဥ္ အားေလ်ာ္စြာ ကြာျခားၾကပါတယ္။
ဘုရားရွင္ေအာင္နိဳင္ေတာ္မူတဲ့ ေအာင္ျခင္း ရွစ္ပါးထဲက ပကျဗဟၼာၾကီးဟာ ပထမစ်ာန္ဘံုကပါ …
သူဟာအေျခြအရံေပါတယ္ .. ဘုန္းတန္ခိုးၾကီးတယ္ …ျပီးေတာ့ ကမာၻေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ရွင္တဲ့အတြက္ … ဤခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ ျဗဟၼာေလာကသည္ မျပိဳမကြဲ အစဥ္အျမဲ၏ ၊ ထာ၀ရခိုင္ခံ့တည္တံ့၏ စသည္ျဖင့္ သႆသမိစၦာဒါဌိအယူကို စြဲယူေနတဲ့ ျဗဟၼာၾကီးေပါ့ ….
ျမတ္စြာဘုရားက ပကျဗဟၼာၾကီးရဲ႕ မိစၦာဒိဌိစိတ္အၾကံကို သိေတာ္မူေတာ့ ဗကျဗဟၼာၾကီးကိုု ဆံုးမကယ္ခၽြတ္ရန္ ျဗဟၼာျပည္သို႔ ၾကြေတာ္မူခဲ့ပါတယ္…. ျမတ္စြာဘုရားကိုျမင္လွ်င္ ဗကျဗဟၼာၾကီးက …
အသွ်င္ျမတ္ လာပါေလာ့၊ အသွ်င္ျမတ္ (အသွ်င္ျမတ္၏) လာျခင္းသည္ ေကာင္းေသာ လာျခင္းပါတည္း၊ အသွ်င္ျမတ္ဤျဗဟၼေလာက သို႔ လာျခင္း၏ အလွည့္ကို ၾကာျမင့္မွပင္ ျပဳဘိ၏၊
အသွ်င္ျမတ္ ဤျဗဟၼေလာကသည္ျမဲ၏၊ ဤျဗဟၼ ေလာကသည္ ခိုင္ခံ့၏၊ ဤျဗဟၼေလာကသည္ တည္တံ့၏၊ ဤျဗဟၼေလာကသည္သီးသန္႔ျဖစ္၏၊ ဤျဗဟၼ ေလာကသည္ ေရြ႕ေလ်ာျခင္းသေဘာ မရွိ၊ ဤျဗဟၼေလာက၌ ပဋိသေႏၶမေန၊ မအို၊ မေသ၊ မေရြ႕ေလ်ာ၊ (ပဋိသေႏၶအားျဖင့္) မကပ္ေရာက္၊ ဤျဗဟၼေလာကမွတစ္ပါး လြန္ျမတ္ေသာထြက္ေျမာက္ရာလည္း မရွိ ဟု ဆို၏။
ဒီအခါမွာ ထက္ရပ္ ၀န္းက်င္မွ ေရာက္လာၾကေသာ ျဗဟၼာပရိသတ္ေရွ႕မွာ ျမတ္စြာဘုရားက အခ်င္းတို႔ ဗကျဗဟၼာသည္ မိုက္မဲေလစြ တကား ...
မျမဲသည္သာလွ်င္ ျဖစ္လ်က္ ‘ျမဲ၏’ဟု ဆိုတံုဘိ၏၊
မခိုင္ခံ့သည္သာလွ်င္ ျဖစ္လ်က္ ‘ခိုင္ခံ့၏’ဟုဆိုတံုဘိ၏၊
မတည္တံ့သည္သာလွ်င္ ျဖစ္လ်က္ ‘တည္တံ့၏’ဟု ဆိုတံုဘိ၏၊
သီးသန္႔မဟုတ္သည္သာလွ်င္ ျဖစ္လ်က္ ‘သီးသန္႔ ျဖစ္၏’ဟု ဆိုတံုဘိ၏၊
ေရြ႕ေလ်ာျခင္းသေဘာရွိသည္သာလွ်င္ ျဖစ္လ်က္ ‘ေရြ႕ေလ်ာျခင္းသေဘာမရွိ’ဟု ဆိုတံုဘိ၏။
(ပထမစ်ာန္) ျဗဟၼာဘုံေလာက၌ ပဋိသေႏၶ ေနသူ၊ အိုသူ၊ ေသသူ၊ ေရြ႕လ်ားသူ၊ တဖန္ေရာက္ လာသူမ်ား ရွိေနပါလ်က္ မရွိဟုလည္းဆို၏ ၊
ဤ ပထမစ်န္ေလာကမွ တပါး ဒုတိယစ်ာန္၊ တတိယစ်ာန္၊ စတုတၳစ်ာန္ ျဗဟၼာဘံုေလာကမ်ား၊ မဂ္ဖိုလ္ႏွင့္ နိဗၺန္ဟူေသာ သာလြန္ ျမင့္ျမတ္ ေသာထြက္ေျမာက္ရာ မ်ားရွိပါလ်က္ မရွိဟုလည္းဆို၏ စသည္ျဖင့္ ဗကျဗဟၼာၾကီး၏ မိစၦာဒိဌိအယူမွားကို သံုးသပ္ေ၀ဖန္ ေတာ္မူေလသည္။
ထိုအခါ ဗကျဗဟၼာက .... ရဟန္းၾကီး……ဤေလာက၌ သင့္ထက္ေရွးက်ေသာ သမဏျဗာဟၼဏ တို႔သည္ ဤခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ ျဗဟၼာေလာကမွ တပါးအျခားလြတ္ေျမာက္ရာ ရွိ မရွိကို သိၾက၏ ။ သင္ သည္ အျခားလြတ္ ေျမာက္ရာကို ေတြ႔လိမ့္မည္မဟုတ္’ ဟုေျပာဆိုျပန္ေလသည္။
ျမတ္စြာဘုရားက- ျဗဟၼာ… ဤပထမစ်ာန္ဘံုေလာကမွ တပါးေသာ ဘံုဘ၀ ေလာကမ်ား ရွိေသးသည္ သာ။ သင္သည္အာဘႆရ ျဗဟၼာ့ဘံုဘ၀မွ စုေတခဲ့၍ ဤပထမစ်ာန္ဘံုဘ၀သို႔ ေရာက္လာ ရသူျဖစ္၏။ ထိုအာဘႆရဘံုဘ၀ကို သင္ကမသိမျမင္ေတာ့ေသာ္လည္း ငါဘုရားသိျမင္၏ ….
ထိုမွ်မက ဗက ျဗဟၼာ၏ ေရွးဘ၀က က်င့္ခဲ့ေသာ တရားမ်ား၊ ေ၀ဟပၹိဳလ္ဘံု၊ သုဘကိဏွဘံု ၊ အာဘ ႆရ ဘံုမ်ား ၌ ဗကျဗဟၼာျဖစ္ခဲ့ ပံုမ်ား၊ ေရွးလူဘ၀တြင္ ဗကျဗဟၼာေလာင္း ရေသ့ၾကီး ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကုသိုလ္ ကံမ်ား ကိုပါ အက်ယ္တ၀င့္ ေဟာျပေတာ္မူေလရာ ဗကျဗဟၼာၾကီးသည္ အတိတ္ဘ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားိကု ထင္ျမင္မွတ္မိ သတိရလာေလ၏ ။
ထို႕ျပင္ ျမတ္စြာဘုရားက ဓါတ္ ( ၆ ) ပါးတရားကို ဆက္လက္ေဟာျပေတာ္မူရာ-
ဗကျဗဟၼာၾကီးသည္ မိမိ၏ သႆသမိစၦာဒိဌိအယူ၀ါဒကို စြဲျမဲစြာ ဆုပ္ကိုင္မထားႏိုင္ ေတာ့ေခ်။ သို႔ရာတြင္ မိမိ၏အရႈံးကို ဖံုးကြယ္လို၍ တန္ခိုးခ်ငး္ျပိဳင္ ရန္ေျပာဆိုသည္။
ရဟန္းၾကီး…..သင္၏ အေရွ႕ေမွာက္၌ ယခုပင္ ကၽြႏု္ပ္ကြယ္လိုက္မည္၊ ေတြ႔ေအာင္ရွာေလာ့ ဟု ဗကျဗဟၼာၾကီးက ေျပာဆိုလွ်င္ ျမတ္စြာဘုရားက
သင္စြမ္းႏိုင္လွ်င္ ကြယ္လိုက္ေလာ့ ဟုမိန္႔၏
သို႕ေသာ္ … ဗကျဗဟၼာၾကီးသည္ မည္သို႔မွ် ကိုယ္ကို ကြယ္ေပ်ာက္ေအာင္ မျပဳလုပ္ႏိုင္ေခ်။ ဗကျဗဟၼာၾကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရားေရွ႕မွာ ကိုယ္ကို ကြယ္ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္ေဆာင္ႏိုင္သျဖင့္ ဘံုဗိမာန္ႏွင့္ ပေဒသာပင္အတြင္းသို႔ ၀င္၍ ပုန္းေအာင္းေန၏ ။
သို႔ရာတြင္ သူ႔ကို ျဗဟၼာပရိသတ္က ျမင္ေနၾကရ၏ ။
မၾကံသာသည့္အဆံုး ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္ေနေသာ ဗကျဗဟၼာကို ျဗဟၼာမ်ားက ေျပာင္ေလွာင္သျဖင့္ ဗကျဗဟၼာၾကီး မ်က္ႏွာ မသာမယာ ရွိေလေတာ့သည္ ။
ျဗဟၼာ…….သင္ မပုန္းကြယ္ႏိုင္လွ်င္ ငါဘုရားပုန္းကြယ္ျပမည္ ဟုျမတ္စြာဘုရားက မိန္႔ေတာ္မူျပီး ျဗဟၼာပရိသတ္၏ ေရွ႕ေမွာက္မွာ ခႏၶာကိုယ္ေတာ္ကို ကြယ္ေစေတာ္မူ လ်က္ တရားဓမၼကို ေဟာျပေတာ္မူေလ၏ ။
ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေသာ တရားေတာ္ကို နာယူရသျဖင့္ ျဗဟၼာအမ်ား တရားသိျမင္ ကၽြတ္ တမ္း ၀င္ၾကေလသည္။
ဗကျဗဟၼာၾကီးလည္း ျမတ္စြာဘုရား၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ခ်ီးမြမ္းေျပာဆိုျပီး မိစၦာအယူကို စြန္႔ေလ ေတာ့ သည္။
( ၂ ) ဒုတိယစ်ာန္ ( ၃ ) ဘံု
ပရိတၱာဘာဘံု
အပၸမာဏာႏွင့္ အာဘႆရာ ျဗဟၼာတို႔ကဲ့သို႔ ကိုယ္ေရာင္မေတာက္ဘဲ နည္းေသာ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာ တို႔ေနထိုင္ရာဘံုကို ပရိတၱာဘာဘံု ဟုေခၚသည္။
အပၸမာဏာဘာ
အတိုင္းအရွည္ ပမာဏကို မေျပာျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ မ်ားလွစြာေသာ ကိုယ္ေရာင္ ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာ တို႔ေနထိုင္ရာဘံုကို အပၸမာဏာုဘာ ဘံုဟု ေခၚသည္။
အာဘႆရာဘံု
တိမ္တိုက္မွ လွ်ပ္စီးမ်ား ကြန္႔ျမဴး၍ေနသကဲ့သို႔ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါမ်ားသည္လည္း စိတ္ၾကည္လင္သည္ႏွင့္အမွ် ခႏၶာကိုယ္မွ တလွ်ပ္လွ်ပ္ ထြက္ေပၚေနၾကေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
ဤသံုးဘံုမွာ ဒုတိယစ်ာန္ရေသာ ျဗဟၼာမ်ား၏ အရပ္ဌာန ျဖစ္၏ ၎သံုးဘံုသည္လည္း ေကာင္းကင္တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။
ထိုျဗဟၼာတို႔တြင္ အာဘႆရျဗဟၼာတို႔သည္ ျဗဟၼာမင္း(မဟာျဗဟၼာ) ျဖစ္သည္။
( ၃ ) တတိယစ်ာန္ဘံု ( ၃ ) ဘံု
ပရိတၱာသုဘာဘံု
ေအာက္ဘံုမ်ားမွ ျဗဟၼာမ်ားထက္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါ သာလြန္ေသာ္လည္း အထက္ျဗဟၼာမ်ား ကဲ့သို႔ မေတာက္ပေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
အပၼမာဏာသုဘာဘံု
အတိုင္းမသိ၊ ပမာဏမရွိ၊ တင့္တယ္သည့္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါရွိေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။
သုဘကိဏွာဘံု
တင့္တယ္သည့္ ကိုယ္ေရာင္ကိုယ္၀ါျဖင့္ ေရာႁပြန္းေသာ ျဗဟၼာမ်ားျဖစ္သည္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ ပရိတၱသုဘာ၊ အပၸမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ဤတတိယစ်ာန္ သံုးဘံုသည္ ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံုထက္ ျမင့္ေသာ အထက္ေကာင္းကင္၀ယ္ တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။)
ပရိတၱသုဘာ၊ အပၸမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏွာ ဤတတိယစ်ာန္ သံုးဘံုသည္ ဒုတိယစ်ာန္ သံုးဘံုထက္ ျမင့္ေသာ အထက္ေကာင္းကင္၀ယ္ တစ္ျပင္တည္း၌ပင္ တည္ရွိၾကသည္။
( ၄ ) စတုတၱစ်ာန္ဘံု ( ၇ ) ဘံု
ေဝဟပၹိဳလ္ဘံု၊ အသညသတ္ဘံု ၊ အဝိဟာဘံု၊ အတပၸါဘံု ၊ သုဒႆာဘံု ၊ သုဒႆီဘံု
အကနိ႒ဘံု ဟူ၍ စတုတၳစ်ာန္ ၇-ဘံု ရွိ၏။
ေဝဟပၹိဳလ္ဘံု
ျပန္႔ေျပာႀကီးမားေသာအက်ိဳးရွိေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
အသညသတ္ဘံု
စိတ္, ေစတသိက္တို႔ မရွိဘဲ ႐ုပ္ခႏၶာႀကီးသာရွိေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
အသညသတ္ျဗဟၼာ
လူျပည့္တြင္က်င့္ၾကံအားထုတ္ လွ်က္ ... စ်ာန္ရျပီေသာအခါ တခ်ိဳ႕က စိတ္၀ိညာဥ္ႏွင့္အမွတ္ သညာရွိ၍သာ ျမင္ခ်င္၊ ၾကားခ်င္၊ နံခ်င္၊ စာခ်င္၊ ေတြ႕ခ်င္၊ ထိခ်င္၊ သိခ်င္ေသာ သေဘာမ်ားျဖစ္ေနရသည္။ စိတ္ႏွင့္သညာသာမရွိလွ်င္ အင္မတန္ ေအးျမေပလိမ့္မည္ ဟု စိတ္ႏွင့္ သညာအေပၚ အေတာ္မ်ားစြာ အျပစ္ျမင္ေန၏။
ထုိသို႔ အျပစ္ျမင္သည့္ အတုိင္းပင္ စိတ္သည္ စက္ဆုပ္ဖြယ္၊ စိတ္သည္စက္ဆုပ္ဖြယ္ ဟု ၾကပ္ၾကပ္ အျပစ္ရူမိေသာအခါ သညာ၀ိရာဂ - ဘာ၀နာ ေခၚ စိတ္သညာႏွင့္ နာမ္အားလံုးကို ရြံမုန္းေသာ ကမၼ႒ာန္းတစ္မ်ိဳး ေပၚေလသည္။
ထိုပုဂၢိဳလ္ စုေတလွ်င္ အသညသတ္ျဗဟၼာ့ဘံု၌ ျဖစ္၍ ကမၻာ ၅၀၀-ခန္႔ ဘာကိုမွ် မသိေတာ့၊ ေရႊရုပ္ၾကီးကဲ့သို႔ တခ်ိဳ႕က မတ္မတ္ရပ္၊ တခ်ိဳ႕က ထုိင္၊ တခ်ိဳ႕က အိပ္လ်က္ ေနေလသည္။
ဤေဝဟပၹိဳလ္ဘံုႏွင့္ အသညသတ္ဘံုတို႔မွာ တျပင္တည္း ရွိ၏။
အဝိဟာဘံု = မိမိတို႔ဘံုဌာနကို ေခတၱခဏျဖင့္ မစြန္႔ၾကဘဲ ကမၻာေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ တည္ေနေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
အတပၸါဘံု = မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ် မပူပန္ရဘဲ အလြန္ေအးျမေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
သုဒႆာဘံု = အလြန္လွပတင့္တယ္ၾကသျဖင့္ ခ်မ္းသာစြာ ႐ႈစားအပ္ေသာ (ၾကည့္ခ်င္ဖြယ္အလြန္ေကာင္းေသာ) ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
သုဒႆီဘံု = သူတစ္ပါးကို ပကတိစကၡဳ၊ ပညာစကၡဳတို႔ျဖင့္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ႐ႈစားတတ္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
အကနိ႒ဘံု = စည္းစိမ္ခ်မ္းသာ လြန္စြာႀကီးသျဖင့္ မည္သည့္ဘက္ကမဆို ေသးငယ္ေသာသေဘာ မရွိၾက၊ အထက္တန္းက်ေသာ ျဗဟၼာႀကီးမ်ား၏ ဌာန
ဤအဝိဟာဘံုမွ အကနိ႒ဘံု ၅-ဘံုကို စင္ၾကယ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ေနရာ သုဒၶါဝါသ ၅-ဘံုဟု ေခၚ၏။
အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ ဤဘံုမ်ားတြင္ ျဖစ္၏။
အရူပဘံု (အရူပျဗဟၼာ ၄-ဘံု)
အရူပျဗဟၼာ
ဤျဗဟၼာေလာင္းတုိ႔ကမူ စ်ာန္ရုိးရုိး ရျပီးေနာက္ ရုပ္ခႏၶာ ၾကီးရွိေန၍သာ အရာရာ အျပစ္မ်ားရ ဆင္းရဲဒုကၡ မ်ားရေလသည္။ စိတ္၀ိညာဥ္ နာမ္တရားခ်ည္းသာရွိေနပါမူ လြန္စြာခ်မ္းေျမ႕ေပလိမ့္မည္ ဟု ရုပ္ကို အျပစ္ရူကာ ဘာ၀နာပြားမ်ားေသာအခါ ရူပ၀ိရာဂ - ဘာ၀နာ ေခၚေသာ ရုပ္ခႏၶာကို ရြံမုန္းေသာ ကမၼ႒ာန္းတစ္မ်ိဳးေပါက္ေလသည္။
ထုိပုဂၢိဳလ္စုေတလွ်င္ အရူပဘံုဟုေခၚေသာ ေကာင္းကင္ျပင္၀ယ္ ကမၻာေပါင္းမ်ားစြာ ရုပ္ခႏၶာမပါဘဲ စိတ္၀ိညာဥ္ခ်ည္းသာ တည္ရွိေလေတာ့၏။ ဤစိတ္၀ိညာဥ္အစဥ္ကိုပင္ အရူပျဗဟၼာဟု ေခၚေ၀ၚရေလသည္။
(ဘာသာျခားတုိ႔ကမူ ဤျဗဟၼာ ၂-မ်ိဳးကို ယံုၾကည္ဖို႔ ခဲယဥ္းေပလိမ့္မည္။)
႐ူပျဗဟၼာ (၁၆)ဘံုအထက္တြင္ အ႐ူပျဗဟၼာ (၄)ဘံု ရွိသည္။ ဘံုဆိုေသာ္လည္း တကယ့္ဘံုဗိမာန္ ရွိသည္မဟုတ္။
( ၁၇ ) အာကာသာနဥၥာယတနဘံု
အာကာသာနၪၥာယတန ဝိပါက္စိတ္ ေစတသိက္ျဖင့္ ပဋိေသေႏၶတည္ေနလ်က္ ... ကမ ၻာႏွစ္ေသာင္း အသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတု႔ိ၏ ေနရာဘံု၊
( ၁၈ ) ၀ိညာဏဥစၥာယတနဘံု
ဝိညာဏၪၥယတန ဝိပါက္စိတ္ ေစတသိက္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနလ်က္ ကမ ၻာေလးေသာင္း အသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု၊
( ၁၉ ) အာကိဥၥာညာယတနဘံု
အာကိၪၥညာယတန ဝိပါက္စိတ္ ေစတသိက္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနလ်က္အဆက္ဆက္ျဖစ္ပြားေနေသာ နာမ္ခႏၶာအစဥ္၏ ျဖစ္တည္ရာ ေကာင္းကင္ျပင္။ကမာၻေျခာက္ေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု၊
( ၂၀ ) ေနဝသညာနာသညာယတနဘံု
ေနဝသညာနာသညာယတန ဝိပါက္စိတ္ ေစတသိက္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနလ်က္
အဆက္ဆက္ျဖစ္ပြားေနေသာ နာမ္ခႏၶာအစဥ္၏ ျဖစ္တည္ရာ ေကာင္းကင္ျပင္။ ကမာၻရွစ္ေသာင္းအသက္ရွည္ေသာ ျဗဟၼာႀကီးတို႔၏ ေနရာဘံု ဟုေခၚသည္။
ဤ ၄-ခုေျမာက္ဘံုကိုပင္ ဘ၀ဂ္ဟုေခၚသည္။
ျဗဟၼာ့ျပည္၌ ျဖစ္ရသူတို႔သည္ အရိယာအျဖစ္သို႔ ေရာက္လွ်င္ (မဂ္ဖုိလ္ရလွ်င္) ထုိျဗဟၼာ့ဘံုမွ ေအာက္ကာမဘံုသို႔ ျပန္၍ ပဋိသေႏၶ မေနရဘဲ အဆင့္ဆင့္ရင့္ကာ ရဟႏၱာျဖစ္၍ နိဗၺာန္စံၾကေလေတာ့သည္။ အရိယာ မျဖစ္ေသးလွ်င္ကား သူတို႔၏ စ်ာန္အဟုန္ကုန္ေသာအခါ လူ႔ဘံုနတ္ဘံုဟူေသာ ေအာက္ကာမဘံုမ်ား၌ တစ္ဖန္ျပန္၍ ပဋိသေႏၶေနၾကရျပန္သည္။ သို႔ရာတြင္ စ်ာန္မရမီက မိမိအားထုတ္ခဲ့ေသာ ကုသိုလ္အဟုန္ေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ ေအာက္တန္းမက်ေသးဘဲ ဒြိဟိတ္ တိဟိတ္ ပုဂၢိဳလ္ (ဒြိဟိတ္ လူနတ္၊ တိဟိတ္ လူနတ္)မ်ား ျဖစ္ျပီးလွ်င္ ထုိလူနတ္အျဖစ္မွ တစ္ဆင့္ ကံအေၾကာင္းမသင့္၍ ေလွ်ာ့က်ရျပန္ေသာအခါ အပါယ္ ၄-ပါး၌ ငရဲေကာင္ ျပိတၱာေကာင္ တိရစၧာန္ေကာင္မ်ားလည္း ျဖစ္ခြင့္ရွိၾကေလျပန္သည္။
...........................................................................................................
ရူပါ၀စရစိတ္ ၁၅-ပါး
၁။ ရူပါ၀စရ ကုသိုလ္စိတ္ ၅-ပါး (ရူပစ်ာန္ရ ပုထုဇဥ္ႏွင့္ ေသကၡပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ ရူပစ်ာန္ကုသိုလ္စိတ္မ်ား)
၂။ ရူပါ၀စရ ၀ိပါက္စိတ္ ၅-ပါး (ရူပစ်ာန္ကုသိုလ္၏ အက်ိဳးစိတ္မ်ား)
၃။ ရူပါ၀စရ ၾကိယာစိတ္ ၅-ပါး (ရူပစ်ာန္ရ ရဟႏၱာတုိ႔၏ ရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား)
ဤစိတ္တုိ႔သည္
ရူပျဗဟၼာဘံုတုိ႔၌ အမ်ားအားျဖင့္ ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ရူပကုသိုလ္စိတ္ႏွင့္
ရူပၾကိယာစိတ္တုိ႔သည္ လူ႔ဘံု၌လည္း ျဖစ္ႏုိင္ၾက၏။
စ်ာန္ရသည္အထိ သမထဘာ၀နာ
ပြားမ်ားၾကေသာ သူတို႔၌ ျဖစ္ႏုိင္ၾက၏။ ရူပကုသိုလ္စိတ္တုိ႔သည္ စ်ာန္ရသည့္
ပုထုဇဥ္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္ႏွင့္ အနာဂါမ္တုိ႔၌ ျဖစ္ၾက၏။
ရူပၾကိယာစိတ္တုိ႔သည္ စ်ာန္ရသည့္ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တုိ႔၌ ျဖစ္ၾက၏။ ရူပါ၀စရ
၀ါပါက္စိတ္တုိ႔သည္ ရူပျဗဟၼာတုိ႔၏ ပဋိသေႏၶစိတ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။
စ်ာန္ဟူသည္မွာ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ(ဥေပကၡာ)၊ ဧကဂၢတာတည္းဟူေသာ စ်ာန္အဂၤါတုိ႔၏ အေပါင္းအစုျဖစ္၏။
၀ိတက္ = ယွဥ္ဖက္ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔ကို အာရုံသို႔ တင္ေပးျခင္းသေဘာ၊
၀ိစာရ = အာရုံကို သံုးသပ္ျခင္းသေဘာ
ပီတိ = အာရုံကို ႏွစ္သက္ျခင္းသေဘာ
သုခ = ခ်မ္းသာသည့္ ခံစားျခင္းသေဘာ
(ဥေပကၡာ) = ခ်မ္းသာ ဆင္းရဲမျဖစ္ဘဲ အလယ္အလတ္ ခံစားျခင္းသေဘာ
ဧကဂၢတာ = တစ္ခုတည္းေသာ အာရုံ၌ စိုက္၀င္တည္တံ့ျခင္းသေဘာ
ဤစ်ာန္အဂၤါေစတသိက္တုိ႔သည္ စိတ္ႏွင့္ေစတသိက္ အေပါင္းအစုက ဘာ၀နာအာရုံ၌ စူးစိုက္၍ တည္ေနၾကရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾက၏။
ပထမစ်ာန္တြင္ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၅-ပါး ပါ၀င္ၾက၏။
စ်ာန္ဟူသည္မွာ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ(ဥေပကၡာ)၊ ဧကဂၢတာတည္းဟူေသာ စ်ာန္အဂၤါတုိ႔၏ အေပါင္းအစုျဖစ္၏။
၀ိတက္ = ယွဥ္ဖက္ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔ကို အာရုံသို႔ တင္ေပးျခင္းသေဘာ၊
၀ိစာရ = အာရုံကို သံုးသပ္ျခင္းသေဘာ
ပီတိ = အာရုံကို ႏွစ္သက္ျခင္းသေဘာ
သုခ = ခ်မ္းသာသည့္ ခံစားျခင္းသေဘာ
(ဥေပကၡာ) = ခ်မ္းသာ ဆင္းရဲမျဖစ္ဘဲ အလယ္အလတ္ ခံစားျခင္းသေဘာ
ဧကဂၢတာ = တစ္ခုတည္းေသာ အာရုံ၌ စိုက္၀င္တည္တံ့ျခင္းသေဘာ
ဤစ်ာန္အဂၤါေစတသိက္တုိ႔သည္ စိတ္ႏွင့္ေစတသိက္ အေပါင္းအစုက ဘာ၀နာအာရုံ၌ စူးစိုက္၍ တည္ေနၾကရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾက၏။
ပထမစ်ာန္တြင္ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၅-ပါး ပါ၀င္ၾက၏။
အေလ့အက်င့္မ်ားလာသည့္အခါ ၀ိတက္မပါဘဲ စ်ာန္သို႔တက္ႏုိင္၏။ ထိုစ်ာန္ကို
ဒုတိယစ်ာန္ဟုေခၚသည္။
တတိယစ်ာန္တြင္ ၀ိစာရကိုပါ ထပ္ပယ္သျဖင့္ ပီတိ၊ သုခ၊
ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၃-ပါးသာ က်န္၏။
စတုတၳစ်ာန္တြင္ ပီတိကိုပါ ထပ္ပယ္သျဖင့္
သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးသာ က်န္၏။ ပဥၥမစ်ာန္တြင္ သုခထက္ ပိုမုိ
သိမ္ေမြ႕ေသာ ဥေပကၡာႏွင့္ ဧကဂၢတာဟူ၍ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးသာ ပါ၀င္၏။
ရူပါ၀စရကုသိုလ္စိတ္ ၅-ပါး
၁။ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၅-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ပထမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၂။ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၄-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ဒုတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၃-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ တတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ စတုတၳစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ပဥၥမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
ရူပါ၀ရစ၀ိပါက္စိတ္ ၅-ပါးႏွင့္ ရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္ ၅-ပါးတုိ႔ကို အထက္ပါအမည္မ်ား အတုိင္းပင္ ေခၚဆုိ၏။ `ကုသိုလ္စိတ္´ေနရာ၌ `၀ိပါက္စိတ္´သို႔မဟုတ္ `ၾကိယာစိတ္´ဟု ေျပာင္းလဲေပးရန္သာ လုိအပ္၏။
ဤလူ႔ဘ၀၌ ပထမစ်ာန္ရေအာင္ အားထုတ္ေသာသူသည္ ထိုစ်ာန္မပ်က္ဘဲကြယ္လြန္လွ်င္ ပထမစ်ာန္၀ိပါက္စိတ္ျဖင့္ ပထမစ်ာန္ရူပဘံု၌ ဥပပတ္ပဋိသေႏၶျဖစ္ရ၏။ အျခားစ်ာန္ကုသိုလ္စိတ္တုိ႔ကလည္း အလားတူ အက်ိဳးေပးၾကပါသည္။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္(ေမတၱာရိပ္)
ရူပါ၀စရကုသိုလ္စိတ္ ၅-ပါး
၁။ ၀ိတက္၊ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၅-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ပထမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၂။ ၀ိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၄-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ဒုတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၃။ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၃-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ တတိယစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၄။ သုခ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ စတုတၳစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၅။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ပဥၥမစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
ရူပါ၀ရစ၀ိပါက္စိတ္ ၅-ပါးႏွင့္ ရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္ ၅-ပါးတုိ႔ကို အထက္ပါအမည္မ်ား အတုိင္းပင္ ေခၚဆုိ၏။ `ကုသိုလ္စိတ္´ေနရာ၌ `၀ိပါက္စိတ္´သို႔မဟုတ္ `ၾကိယာစိတ္´ဟု ေျပာင္းလဲေပးရန္သာ လုိအပ္၏။
ဤလူ႔ဘ၀၌ ပထမစ်ာန္ရေအာင္ အားထုတ္ေသာသူသည္ ထိုစ်ာန္မပ်က္ဘဲကြယ္လြန္လွ်င္ ပထမစ်ာန္၀ိပါက္စိတ္ျဖင့္ ပထမစ်ာန္ရူပဘံု၌ ဥပပတ္ပဋိသေႏၶျဖစ္ရ၏။ အျခားစ်ာန္ကုသိုလ္စိတ္တုိ႔ကလည္း အလားတူ အက်ိဳးေပးၾကပါသည္။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္(ေမတၱာရိပ္)
အရူပါ၀စရစိတ္ ၁၂-ပါး
၁။ အရူပါ၀စရကုသိုလ္စိတ္ ၄-ပါး (အရူပစ်ာန္ရ ပုထုဇဥ္ႏွင့္ ေသကၡပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ အရူပစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္မ်ား)
၂။ အရူပါ၀စရ၀ိပါက္စိတ္ ၄-ပါး (အရူပစ်ာန္ ကုသိုလ္၏ အက်ိဳးစိတ္မ်ား)
၃။ အရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္ ၄-ပါး (အရူပစ်ာန္ရ ရဟႏၱာတုိ႔၏ အရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား)
အရူပါ၀စရကုသိုလ္စိတ္ ၄-ပါး
၁။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အာကာသာနဥၥာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၂။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ၀ိညာဏဥၥာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၃။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အာကိဥၥညာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၄။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေန၀သညာနသညာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
အရူပါ၀စရ၀ိပါက္စိတ္ ၄-ပါးႏွင့္ အရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္ ၄-ပါးတုိ႔ကို အထက္ပါ အမည္မ်ားအတုိင္းပင္ ေခၚဆုိပါသည္။ `ကုသိုလ္စိတ္´ ေနရာ၌ `၀ိပါက္စိတ္´ သို႔မဟုတ္ `ၾကိယာစိတ္´ဟု ေျပာင္းလဲရန္သာလုိပါသည္။
အရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပံု
ရူပါ၀စရပဥၥမစ်ာန္ကို ေကာင္းစြာ ေလ့က်င့္ထားျပီးေသာသူသည္ ရုပ္ခႏၶာ၏ အျပစ္ကိုျမင္၍ ရုပ္ႏွင့္ မဆက္ဆံေသာ အရူပစ်ာန္ကို အလုိရွိေသာ္ ကသိုဏ္းနိမိတ္ကို လ်စ္လ်ဴရူလ်က္ အာကာသဟူ၍ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အာရုံျပဳကာ ဘာ၀နာပြားမ်ားရ၏။ စ်ာန္ေဇာက်သည့္အခါ အာကာသကို အာရုံျပဳေသာ အာကာသာနဥၥာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ထုိ႔ေနာက္တစ္ဖန္ အာကာသာနဥၥာယတနစိတ္(၀ိညာဏ္)ကို အာရုံျပဳ၍ ဘာ၀နာဆက္ပြားလွ်င္ စ်ာန္ေဇာက်သည့္အခါ ၀ိညာဏဥၥာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ထုိ႔ေနာက္တစ္ဖန္ ထိုအာကာသာနဥၥာယတနစိတ္၏ စိုးစဥ္မွ် မရွိျခင္းဟူေသာ နတၳိေဘာပညတ္ကို အာရုံျပဳလ်က္ ဘာ၀နာ ဆက္ပြားလွ်င္ စ်ာန္ေရာက္သည့္အခါ အာကိဥၥညာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ဤတတိယ ရုပၸ၀ိညာဏ္ကို အာရုံျပဳ၍ ေနာက္တစ္ဆင့္ျမင့္ေသာ စ်ာန္သို႔ေရာက္ေအာင္ ဘာ၀နာဆက္ပြားေသာ္ ေန၀သညာနာသညာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။ ဤစိတ္သည္ `သညာရွိသည္လည္းမဟုတ္၊ သညာမရွိသည္လည္းမဟုတ္´ဟု ဆုိရေလာက္ေအာင္ အလြန္သိမ္ေမြ႕ေသာ စိတ္ျဖစ္၏။
ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တုိ႔က အထက္ပါနည္းအတုိင္း ရူပါ၀စရပဥၥစ်ာန္ ၾကိယာစိတ္ကို အေျခခံျပီးေနာက္ ဆက္လက္အားထုတ္သြားၾကလွ်င္ အရူပါ၀စရ ၾကိယာစိတ္မ်ားကို ရရွိၾက၏။
အရူပါ၀စရစိတ္ ၁၂-ပါးလံုးပင္ ပဥၥမစ်ာန္စိတ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္(ေမတၱာရိပ္ )
၁။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အာကာသာနဥၥာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၂။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ၀ိညာဏဥၥာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၃။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အာကိဥၥညာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
၄။ ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ စ်ာန္အဂၤါ ၂-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေန၀သညာနသညာယတန ကုသိုလ္စိတ္ ၁၊
အရူပါ၀စရ၀ိပါက္စိတ္ ၄-ပါးႏွင့္ အရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္ ၄-ပါးတုိ႔ကို အထက္ပါ အမည္မ်ားအတုိင္းပင္ ေခၚဆုိပါသည္။ `ကုသိုလ္စိတ္´ ေနရာ၌ `၀ိပါက္စိတ္´ သို႔မဟုတ္ `ၾကိယာစိတ္´ဟု ေျပာင္းလဲရန္သာလုိပါသည္။
အရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပံု
ရူပါ၀စရပဥၥမစ်ာန္ကို ေကာင္းစြာ ေလ့က်င့္ထားျပီးေသာသူသည္ ရုပ္ခႏၶာ၏ အျပစ္ကိုျမင္၍ ရုပ္ႏွင့္ မဆက္ဆံေသာ အရူပစ်ာန္ကို အလုိရွိေသာ္ ကသိုဏ္းနိမိတ္ကို လ်စ္လ်ဴရူလ်က္ အာကာသဟူ၍ ေကာင္းကင္ပညတ္ကို အာရုံျပဳကာ ဘာ၀နာပြားမ်ားရ၏။ စ်ာန္ေဇာက်သည့္အခါ အာကာသကို အာရုံျပဳေသာ အာကာသာနဥၥာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ထုိ႔ေနာက္တစ္ဖန္ အာကာသာနဥၥာယတနစိတ္(၀ိညာဏ္)ကို အာရုံျပဳ၍ ဘာ၀နာဆက္ပြားလွ်င္ စ်ာန္ေဇာက်သည့္အခါ ၀ိညာဏဥၥာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ထုိ႔ေနာက္တစ္ဖန္ ထိုအာကာသာနဥၥာယတနစိတ္၏ စိုးစဥ္မွ် မရွိျခင္းဟူေသာ နတၳိေဘာပညတ္ကို အာရုံျပဳလ်က္ ဘာ၀နာ ဆက္ပြားလွ်င္ စ်ာန္ေရာက္သည့္အခါ အာကိဥၥညာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။
ဤတတိယ ရုပၸ၀ိညာဏ္ကို အာရုံျပဳ၍ ေနာက္တစ္ဆင့္ျမင့္ေသာ စ်ာန္သို႔ေရာက္ေအာင္ ဘာ၀နာဆက္ပြားေသာ္ ေန၀သညာနာသညာယတနကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္၏။ ဤစိတ္သည္ `သညာရွိသည္လည္းမဟုတ္၊ သညာမရွိသည္လည္းမဟုတ္´ဟု ဆုိရေလာက္ေအာင္ အလြန္သိမ္ေမြ႕ေသာ စိတ္ျဖစ္၏။
ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တုိ႔က အထက္ပါနည္းအတုိင္း ရူပါ၀စရပဥၥစ်ာန္ ၾကိယာစိတ္ကို အေျခခံျပီးေနာက္ ဆက္လက္အားထုတ္သြားၾကလွ်င္ အရူပါ၀စရ ၾကိယာစိတ္မ်ားကို ရရွိၾက၏။
အရူပါ၀စရစိတ္ ၁၂-ပါးလံုးပင္ ပဥၥမစ်ာန္စိတ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္(ေမတၱာရိပ္ )
ေမာင္၀ိဇၹာ "ဗုဒၶ ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း"
ဓမၼာစရိယဦးေအးႏုိင္`ဗုဒၶက်မ္းလာ နတ္ေဒ၀ါမ်ား
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္
အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာစာအုပ္
(ဘံုႏွင့္စပ္၍ အရပ္ရပ္ မွတ္ဖြယ္) ကိုအထူးကိုးကားပါသည။္
အြန္လိုင္းမွတ္စုစာအုပ္စာမ်
အရႇင္သံ၀ရာလကၤာရ (ဓမၼပိယဆရာေတာ္)
အရွင္ေ၀ဠဳရိယ(ဓမၼရိပ္ၿငိမ္)
အရွင္ဇ၀န (ေမတၱာရွင္) ေရႊၿပည္သာ ( အေသျမတ္ခ်င္ ေသနည္းသင္)
ေပတဝတၳဳပါဠိ ၊ အဌကထာ (စတုမဟာရာဇ)
ဥပရပဏၰသ၊ ေဒ၀ဒူတသုတၱံ
ေလာကပညတၱိက်မ္း
(ဗုဒၶဝင္အ႒ကထာ)
မဃေဒ၀
အာဠာ၀က သုတ္
အတၳီတိ။ (ဥပရိပဏၰာသ၊ ႒၊ ၁၆၄။)
http://
No comments:
Post a Comment