Wednesday, February 25, 2015

ပ်ဴေစာထီးကို ရာဇ၀င္ထဲမွာ ထားခဲ့ပါ



ပ်ဴေစာထီး သမိုင္းမွာ တကယ္ရွိ မရွိ ဆိုတာေျပာဖို႕ရာ အေထာက္အထားရွာေတာ့ မွန္နန္း ႏွင့္ ဦးကုလား ရာဇဝင္ေတြကို အရင္ဆုံး သြားေတြ႕တယ္။
သူနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေမးစရာေတြကေတာ့အမ်ားၾကီးပါဘဲ။ ပ်ဴေစာထီးဆိုေတာ့ ဘာလူမ်ိဳးလဲ ။ ျမန္မာလား။ ပ်ဴလား။ သာကီဝင္ မင္းမ်ိဳးလား။ နဂါးလား။ လူလား။ နဂါး နဲ႕ နတ္ ယွက္စပ္ျပီး ျဖစ္ထြန္းလို႕ နတ္နဂါးလား စသျဖင့္ စသျဖင့္။
အေရးၾကီးဆုံး ေမးခြန္းကေတာ့ သူဟာ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ တကယ္ရွိတဲ့ခဲ့ မင္းတစ္ပါးလား၊ သူဟာ မင္းဆက္ တစ္ခုရဲ့ ကနဦးလားဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။
ဦးကုလား ရာဇဝင္မွာ ပ်ဴေစာထီးရဲ့အစကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျပန္ေျပာရရင္ သူ႕ဖခင္ ေနနတ္သား ႏွင့္ မိခင္ နဂါးမတို႕ အေၾကာင္းပါ။ ညားျပီးေနာက္ မ်ားမၾကာခင္မွာဘဲ ေနနတ္သားက ျပန္သြား။ က်န္ခဲ့တဲ့ နဂါးမက ဥေတြ ထားရစ္ခဲ့ျပီး ဆုံးပါး။ က်န္ခဲ့တဲ့ ဥေတြကို နတ္ေတြက လမ္းျပတာေၾကာင့္ မုဆိုးကေတြ႕ျပီး သယ္သြား။ ေခ်ာင္းကိုျဖတ္အကူးမွာ ဥတစ္လုံးျပဳတ္က်သြားျပီး မိုးကုတ္ေရာက္။ ေနာက္တစ္လုံး ထပ္က်။ တေကာင္းေရာက္။ တေကာင္းေရာက္တဲ့ ဥကေန အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ဖြား။ တေကာင္းမင္းက ေျမႇာက္စား။ ဥ ေနာက္တစ္လုံး ထပ္က်။ ေညာင္ဦးေရာက္။ လူေယာကၤ်ားတစ္ေယာက္ ဖြားလို႕ ပ်ဴ လင္မယားႏွစ္ေယာက္က ေကာက္ယူေမြးစား။
လူလားေျမာက္တဲ့အရြယ္ေရာက္တဲ့အထိ ဥကဖြားတဲ့လူကို ေနမင္းေျမးလို႕ ေခၚ။ ေနာက္ေတာ့ ပ်ဴေစာထီးလို႕ ရုတ္တရက္ေျပာင္းေခၚ။ အရြယ္ေရာက္ေတာ့ အေဖေနမင္းက ေလး ႏွင့္ ျမႇား လာျပီးေပး။ ေနာက္ေတာ့ ပုဂံတက္။ ပုဂံမွာ ဝက္ ႐ႉး ဘူး ငွက္ ေသာင္းက်န္းလို႕ ဘုရင္ ႏွင့္ တိရိစၧာန္ နားလည္မႈ ျပီး အစားစာေထာက္ပန္႕ ။ ငွက္ၾကီးကိုေတာ့ လူ အမ်ိဳးသမီးေတြေပးရ။ ဒါကို ပ်ဴေစာထီးက ေလး ႏွင့္ ျမႇား သုံးျပီး သတ္ျဖတ္ႏွိမ္နင္းျပီး အႏိုင္ရ။ ဘုရင္ကေခၚျပီး သမီးနဲ႕ ေပးစား။ အိမ္ေရွ႕အရာေပး။ သုံးႏွစ္ေနျပီးေနာက္ လက္ရွိဘုရင္က ဆုံးပါးေပမင့္ ဆရာရေသ့ကို ေခၚျပီး မင္းအျဖစ္တင္။ အဲဒီမင္းကို ရေသ့ေၾကာင္မင္းလို႕ေခၚျပီး မင္းစည္းစိမ္ကိုခံစား။ ဆုံးပါး။ ပ်ဴေစာထီး နန္းတက္။ ဒီေတာ့မွ ပ်ဴေစာထီးမင္း႐ိုးစပါေတာ့တယ္။
သတိထားရမယ့္ အခ်က္တခ်ိဳ႕ကိုေျပာရရင္ ဇာတ္လမ္းအစပိုင္း မွာကတည္းက နဂါး နဲ႕ ေနနတ္သားညားတယ္ဆိုတာ နတ္နဲ႕ တိရိစၧာန္ ညားတယ္လို႕ ဆိုထားတာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
ဒါနဲ႕ တင္ဆက္ေျပာဖို႕မလိုေပမယ့္ ဆက္ျပီးေျပာပါမယ္။
၁။ နတ္နဲ႕ တိရိစၧာန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ နဂါး နဲ႕ ႏွင့္ ေနနတ္သား ဘယ္ဘာသာစကားေျပာျပီး ဘယ္လို ေမထုံအမႈျပဳတယ္မသိပါ။
၂။ နဂါးမက ဥအေရတြက္ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ဥ ခဲ့တယ္လို႕ မေျပာသလို မုဆိုးက ဥဘယ္ႏွစ္လုံးသယ္လာတယ္ဆိုတာမေျပာ။ ဥ သုံးလုံးျပဳတ္က်တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္
အနည္းဆုံး သုံးလုံးနဲ႕ အထက္သယ္မွသာ မႏိုင္မနင္းျပဳတ္က်တယ္လို႕ အၾကမ္းမွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။
၃။ ဥေတြထဲမွာမွ ၂ ႏွစ္လုံးရဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြသာသိရျပီး က်န္တဲ့ ဥေတြဘာျဖစ္တယ္မသိရ။ မိုးကုတ္ေရာက္တဲ့ ဥက ပတၱျမားျဖစ္၊ တေကာင္းက ဥ က မိဘုရားျဖစ္၊ ေညာင္ဦးေရာက္တဲ့ ဥက ပုဂံမင္းျဖစ္ ဆိုျပီး
အၾကမ္းမွတ္ ယူႏိုင္ပါထယ္။
၄။ ေနနတ္သားက ေလး ႏွင့္ ျမႇား ေပး။ (မွန္နန္းမွာေတာ့ သိၾကားကေပး) ။ ဒီလိုလက္နက္အထူးဆန္းေတြကို နတ္ဘုရား သိၾကားေတြဆီက ရတယ္ဆိုတဲ့ ဇာတ္လမ္းကေတာ့ ဥေရာပမွာေရာ ၊ အာရွမွာပါ လူသုံးမ်ားတဲ့ အေၾကာင္းရာပါ။ ေရွးေဟာင္းသုေတသန မွာဒါေတြမသုံးပါ။
၅။ ပုဂံမွာ ဘုရင္လုပ္ေနတဲ့ သမုဒၵရာဇ္မင္း ႏွင့္ က်ား ဝက္ ႐ႉး ငွက္ ( ဝက္ ႐ႉး ဘူး ငွက္ လို႕တခ်ိဳ႕ကေျပာၾကတယ္) ဘယ္လို ညွိျပီး အေပးယူတည့္သြားၾကတာေၾကာင့္ တိက်တဲ့ အစားစာဆက္တဲ့ စာရင္းထြက္တယ္မေျပာတတ္ပါ။
ဝက္ၾကီးကို ထမင္းလုံး ၆၀ ၊ ဖရုံ ၉ လွည္း၊ ဖြဲ ကိုးလွည္းေပးရတယ္။ က်ား ႏွင့္ ႐ႉးပ်ံ ၾကီးကိုေတာ့ ဘာေတြေပးရတယ္ မေျပာထားပါ။ ငွက္ၾကီးကို အစားအစာအျဖစ္ သမီးကညာတစ္ရက္ တစ္ေယာက္ႏႈန္းေပးရတယ္ ။ စတာေတြက ဘယ္လိုကဘယ္လို သေဘာတူညီမႈရတယ္မေျပာတတ္ပါ။ တိရိစၧာန္က လူစကားမေျပာတတ္သလို လူကလည္း တိရိစၧာန္ စကားမေျပာတတ္ပါ။
၆။ ေလးနဲ႕ျမႇားအသုံးျပဳျပီး ရန္သူေတြကို ႏွိမ္နင္းတယ္ဆိုရာမွာလည္း က်ား ၾကီးနဲ႕ သူ႕ေနာက္လိုက္ ငါးရာ၊ ဝက္ၾကီးနဲ႕ သူ႕ေနာက္လိုက္ငါးရာ၊ ႐ႉးပ်ံၾကီးနဲ႕ သူ႕ေနာက္လိုက္ငါးရာ၊ ငွက္ၾကီးနဲ႕ သူ႕ေနာက္လိုက္ငါးရာ ရွိတဲ့အတြက္ အနည္းဆုံး ျမႇားပစ္တဲ့အၾကိမ္ေပါင္း ၁၅၀၀ ေလာက္ရွိခဲ့ေလမလားလို႕ စဥ္းစားမိတယ္။
ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကီး ေရြးျပီးႏွိမ္နင္းလိုက္တယ္ဆိုရင္ဘဲ ေနာက္လိုက္ေတြထြက္ေျပးကုန္သလားဆိုျပီး ျဖည့္ေတြးမိတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ ရာသီဥတုနဲ႕ ပုဂံလိုေနရာမွာ အဲဒီလို တိရိစၧာန္ ေတြတကယ္ရွိခဲ့ေလမလားဆိုတာလည္း
ေမးစရာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပီး ႐ႉးပ်ံဆိုတာမ်ိဳးက ဘယ္လို တိရိစၧာန္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အတိက်ေျပာဖို႕ မလြယ္ပါ။
၇။ အကယ္၍ ဦးကုလားရာဇဝင္ ထဲကအတိုင္း တိရိစၧာန္ အေကာင္ ၂၀၀၀ ေလာက္သာ ပုဂံမွာရွိခဲ့ရင္ ဒါဟာ ပုဂံသားေတြအတြက္ မပူမပင္ စားေသာက္ႏိုင္တဲ့ ရိကၡာသိုေလွာင္မႈအျဖစ္နဲ႕ေတာင္ သိပ္အသုံးဝင္ပါမယ္။
စတဲ့ စတဲ့အခ်က္ေတြကေပါက္ကရေလးဆယ္ေရးထားလို႕ ေပါက္ကရသုံးဆယ္ေတြးၾကည့္တာပါ။
၉ ရာစုမတိုင္မွီကတည္းက ပုဂံအရပ္မွာ ပ်ဴေတြအေျခခ်ေနထိုင္ေနျပီဆိုတာကိုေတာ့ အလုံးအထည္ျဖစ္က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ဗူးဘုရား ၊ ငကြၽဲနားေတာင္းဘုရား တို႕ကိုၾကည့္ျပီးအတပ္ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကို ရာဇဝင္က်မ္းျပဳသူ ဦးကုလားအေနနဲ႕သိေကာင္း သိျပီးျဖစ္ပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိုင္းရင္း႐ိုးရာပံုျပင္ဆန္တဲ့ ေနမင္း၊ နဂါးမတို႕နဲ႕ အစျပဳျပီး ပ်ဴေစာထီး ဇာတ္ေကာင္ကို ဖန္တီးခဲ့ဟန္တူပါတယ္။ အမွန္တရားနဲ႕ မနီးစပ္တဲ့ ပံုျပင္တစ္ခုပါဘဲ။ ဒီေတာ့ ဦးကုလားရာဇဝင္ထဲက ပ်ဴေစာထီးဆိုတာ တကယ္ရွိခဲ့တဲ့ Historic Person မဟုတ္ပါ။ ပ်ဴေစာထီး မရွိတဲ့အတြက္ ထီးမင္းယဥ္ ၊ ယဥ္မင္းပိုက္၊ ပိုက္ေသလည္၊ ေသလည္ေၾကာင္ ဆိုတာေတြကလည္း ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ တကယ္မရွိခဲ့ပါ။
မွန္နန္း ရာဇဝင္လာ ပ်ဴေစာထီးၾကျပန္ေတာ့ ေမာင္ကုလားရာဇဝင္မွာေျပာထားတဲ့ ေနနတ္သား ႏွင့္ နဂါး ပံုျပင္ကို အေတာ္ေလး ေဝဖန္ထားပါတယ္။ ပ်ဴေစာထီးျဖစ္လာမယ့္ ကေလးကို ဦးတည္ျပီးေျပာရာမွာ နတ္ ႏွင့္ နဂါး ညားျပီးေမြးတဲ့ကေလးဟာ နတ္ေသာ္လည္းေကာင္း နဂါးေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေကာင္း၏ လူသားစင္စစ္မျဖစ္တန္ရာ ဆိုျပီးေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။
ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ ဥ ကေပါက္ျပီး လူျဖစ္ ၊ သူရဲေကာင္းျဖစ္ ၊ မင္းျဖစ္ဆိုတာမ်ိဳးကို မသုံးေတာ့ပါ။ ဒီေတာ့ မွန္နန္းရာဇဝင္ဆရာတို႕ တမ်ိဳးၾကံဆပါတယ္။ အဲဒီၾကံဆမႈေၾကာင့္ ေမာင္ကုလားရာဇဝင္မွာ တိရိစၧာန္မ်ိဳး႐ိုးကဆင္းသက္သူ ပ်ဴေစာထီးဟာ သာကီဝင္မင္းမ်ိဳး အျဖစ္နဲ႕ အသြင္ေျပာင္းပါတယ္။
မွန္နန္း ရာဇဝင္လာ ပ်ဴေစာထီးအေၾကာင္း အက်ဥ္းေျပာရရင္ ကုလားျပည္က သာကီဝင္မင္းမ်ိဳးတို႕ ဝိဋဋဴပ ရန္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ဘက္ေျပးဝင္လာ။ ဧရာဝတီျမစ္ညွာေရာက္ျပီး တေကာင္းျမိဳ႕တည္ျပီး မင္းလုပ္စိုးစံ။ အဲဒီ တေကာင္းေရာက္ သာကီဝင္မင္းေတြထဲမွာ ၁၇ေယာက္ေျမာက္မင္းက သတိုးမဟာရာဇာ။
သတိုးမဟာရာဇာ ႏွင့္ သူ႕မိဖုရားကေန မ်က္မျမင္ ညီေနာင္ေတြျဖစ္တဲ့ မဟာသမာၻဝ ႏွင့္ စူ႒သမာၻဝ ကိုေမြးျပီး ေနာက္ ဧရာဝတီျမစ္ထဲ ေဖာင္နဲ႕ေမွ်ာျပီးစြန္႕ပစ္။ ညီေနာင္ ႏွစ္ပါးက ဘီလူးမနဲ႕ေတြ႕ျပီး မ်က္စိအလင္းရ။ ေနာက္ေတာ့ သေရေခတၱရာျမိဳ႕တည္ျပီး မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္။ ဒီဇာတ္လမ္းနဲ႕ ပ်ဴေစာထီးနဲ႕ ဘာမ်ားသက္ဆိုင္သလဲ ဆိုျပီးေမးလာခဲ့ရင္ ဆက္ျပီးေျဖရပါမယ္။
မွန္နန္း ရာဇဝင္ထဲေျပာထားတာက တေကာင္းမင္း သတိုးမဟာရာဇာဟာ မင္းလုပ္စိုးစံစဥ္မွာဘဲ မလည္အရပ္မွာ မျငိမ္မသက္ျဖစ္လို႕ သူ႕မိဘုရားနဲ႕အတူ မထင္မရွားဘဝ နဲ႕ ေတာင္ယာလုပ္ျပီးေနပါသတဲ့။ ဒီလိုနဲ႕ မိဖုရားမွာ ကိုယ္ေလးလက္ဝန္ရျပီး သားေယာကၤ်ားဖြားျမင္တယ္။ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကို မင္းထီးလို႕ အမည္ေပးျပီး သေသ့ၾကီးတစ္ပါးဆီမွာ ပညာသင္အျဖစ္အပ္ႏွံပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ေတာ့ ပုဂံအရပ္ကို သြားမယ္ဆိုျပီး မိဘေတြထံမွာ ခြင့္ေတာင္း။ မင္းျဖစ္ကိန္းရွိတယ္လို႕ ရေသ့ဆရာက
ေရွ႕ျဖစ္ေဟာထားျပီးသားမို႕ မိဘႏွစ္ပါးက ခြင့္ျပဳ။ ပုဂံသြားဖို႕ ျပင္ေတာ့ မိုးေပၚကသိၾကားမင္း ဆင္းလာျပီး ေလး ႏွင့္ ျမႇားကို လာေပး။
ေနာက္ေတာ့ မင္းသားေလးက ပုဂံေညာင္ဦးေရာက္။ ပ်ဴအဖိုးၾကီး အဖြားၾကီးေမာင္ႏွံနဲ႕ေတြ႕ျပီး သူတို႕ထံမွာ မွီတင္းေနထိုင္။ ဒီလိုနဲ႕ မင္းသားေလးက တစ္ရက္ေတာ့ သူ႕ ေလးနဲ႕ျမႇားကို စမ္းသပ္ဖို႕ရာ ပုဂံျပည္ဘက္သြားမယ္ ဆိုျပီး အဖိုးအို ေမာင္ႏွံထံ ခြင့္ပန္။ ဒီေတာ့မွ အဖိုးၾကီးတို႕ေမာင္ႏွံက ပုဂံမွာ ေသာင္းက်န္းေနတဲ့ တိရိစၧာန္ ေတြအေၾကာင္းေျပာျပလို႕ ပ်ဴေစာထီးကသိျပီး ႏွိမ္နင္းဖို႕ အၾကံျဖစ္။
အဲဒီကေန စျပီးေတာ့ တိရိစၧာန္ ေသာင္းက်န္းပံု ႏွင့္ ႏွိမ္နင္းလိုက္ပံုေတြဟာ မွန္နန္းထဲက အေၾကာင္းရာနဲ႕ ေမာင္ကုလားရာဇဝင္ အကုန္တူပါတယ္။ ပ်ဴေစာထီး မင္းျဖစ္လာပံု ႏွင့္ ထီးမင္းယဥ္ ၊ ယဥ္မင္းပိုက္ ၊ ပိုက္ေသလည္၊ ေသလည္ေၾကာင္၊ ေၾကာင္ဒူရစ္ စတဲ့ မင္းေတြ ျဖစ္လာပံုပါအတူတူျဖစ္ေနပါတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ သူရဲေကာင္းအခန္းေတြကို ကူးခ်တာဘဲေပါ့။ ပ်ဴေစာထီး အိမ္ေရွ႕ အရာရပံု ႏွင့္ မင္းျဖစ္လာပံုဟာလည္းဘဲ အတူတပါဘဲ။
အိႏိၵယ ကသာကီဝင္မင္းမ်ိဳးတို႕ ျမန္မာျပည္ထဲဝင္လာတယ္ ဆိုကတည္းက ဆက္ျပီးေဆြးေႏြးဖို႕မလိုေတာ့ေပမယ့္ ဆက္ေဆြးေႏြးပါမယ္။
၁။ အိႏိၵယ ကသာကီဝင္မင္းမ်ိဳးတို႕ ဝိဋဋဴပ ရန္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ဘက္ေျပးဝင္လာတယ္ဆိုတဲ့ မွတ္တမ္းဟာ အိႏိၵယ ေရွးဦးသမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာရွာမရပါ။ ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းမွာလည္း ရွာမေတြ႕ပါ။ ဒါဟာဘာနဲ႕ သြားဆင္သလဲဆိုေတာ့ ျမတ္စြာဘုရား ျမန္မာျပည္ေရာက္တယ္၊ အာေသာကမင္း ျမန္မာျပည္ေရာက္တယ္ ဆိုတဲ့အေျပာမ်ိဳးေတြနဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္ျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ အိႏိၵယတိုက္ဘက္က ဝင္လာတဲ့ ေရွးဦးေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူေတြေတာ့ ရွိႏိုင္ပါတယ္။
၂။ တေကာင္းေရာက္ သာကီမင္းမ်ိဳးတို႕ မင္းဆက္ တစ္ဆယ့္ ၁၇ ဆက္ေျမာက္ သတိုးမဟာရာဇာလက္ထက္ မလည္ အရပ္မွာ မျငိမ္သက္လို႕ မွန္နန္းကေရးေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္မျငိမ္သက္မွန္း ေျပာမထားပါ။ ျမန္မာ့ေရွးဦးသမိုင္း ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွသမိုင္း ႏွင့္ တရုတ္သမိုင္း မွတ္တမ္းေတြမွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ မလည္အရပ္မွာ စစ္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္ထားရွာမရပါ။
၃။ မလည္ အရပ္မွာစစ္ျဖစ္ေစကာမူ မင္းျဖစ္သူက သူ႕ရဲ့ စစ္သည္ေတြ ႏွင့္ ထြက္ျပီး မတိုက္ဘဲ နန္းေတာ္ကထြက္ေျပးျပီး ေတာင္ယာလုပ္တယ္ဆိုတာက ယုတၱိမရွိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္လိုျဖစ္ေနပါတယ္။
၄။ မွန္နန္းရာဇဝင္အရ သတိုးမဟာရာဇာမင္းတို႕ရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္မင္းေနျပည္ကို ထိပါးႏိုင္တဲ့ မလည္အရပ္ဆူပူမႈျဖစ္တဲ့အခါ သားျဖစ္သူေတြျဖစ္တဲ့ မဟာသမာၻဝ ႏွင့္ စူ႒သမာၻဝ တို႕ ေမြးသဖခင္ကို သြားျပီးအကူအညီမေပးသလို ၊ ဖခင္ျဖစ္သူ သတိုးမဟာရာဇာဟာလည္းဘဲ သားေတြရွိရာ သေရေခတၱရာကို မသြားခဲ့တာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။
၅။ မင္း ႏွင့္ မိဖုရား ျဖစ္သူ မထင္မရွားဘဝနဲ႕ ေတာင္ယာလုပ္ရင္း ပ်ဴေစာထီးကို ေမြးတယ္ေျပာေပမင့္ ေနာက္ပိုင္း တေကာင္းထီးနန္းအေၾကာင္းကို မွန္နန္းကဆက္မေျပာတာဘာေၾကာင့္ပါလဲ။
၆။ ေမြးလာတဲ့ ပ်ဴေစာထီးကို ရေသ့ထံမွာ အပ္ႏွံေတာ့ ရေသ့က ဒီသူငယ္ ပုဂံအရပ္မွာ မင္းျဖစ္မယ္လို႕ေဟာကိန္းထုတ္တယ္။ အမွန္ေတာ့ မင္းမ်ိဳးျဖစ္သူ ပ်ဴေစာထီးဟာ ပုဂံသြားျပီး တိရိစၧာန္ ေတြႏွင့္ တိုက္ခိုက္ျပီး မင္းလုပ္မယ့္အစား ဘာေၾကာင့္ မိဘတို႕ရဲ့ မင္းေနျပည္ေဟာင္း တေကာင္းျပည္ ျပန္ျပီး မင္းမလုပ္တယ္ဆိုတာ မွန္နန္းဆရာတို႕ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျပာတာ ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိပါ။
၈။ မွန္နန္းရဲ့အဆိုအရ သေရေခတၱရာမွာ မင္းလုပ္ေနတဲ့ မဟာသမာၻဝ ႏွင့္ စူ႒သမာၻဝ တို႕ဟာ မ်ိဳး႐ိုးအရ ပုဂံေရာက္ပ်ဴေစာထီးနဲ႕ ညီအကိုေတာ္စပ္တယ္ လို႕သြားေတြ႕ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းေတာက္ေလွ်ာက္ သူတို႕ေတြအေၾကာင္းဆက္စပ္ျပီး ထပ္မေျပာတာလည္းသတိထားမိပါတယ္။ သမိုင္းေနာက္ခံထားျပီး ေရးတဲ့ ဝတၳဳေရးဆရာတို႕ အဲဒီအခ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ေနာက္ထပ္ ဇာတ္လမ္းတစ္ပုဒ္ေရးမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ လူၾကိဳက္မ်ားႏိုင္တယ္
သို႕ေပမယ့္ မွန္နန္းၾကံဆတဲ့ ပ်ဴေစာထီး မ်ိဳး႐ိုးဟာ သာကီဝင္မင္းမ်ိဳးကဆင္းသက္သူ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေႏွာင္းေခတ္ျမန္မာတို႕ သည္းေျခၾကိဳက္ျဖစ္လာပါတယ္။ သာကီမ်ိဳးေဟ့ တို႕ျမန္မာတို႕ ၊ ျမန္မာအစ တေကာင္းက တို႕စတဲ့ စတဲ့ အဆိုေတြထြက္လာတဲ့အထိျဖစ္လာခဲ့ပါေသးတယ္။
ဒီလိုေျပာေတာ့ ေရွးက ၁-၂ ရာစုႏွစ္ေလာက္မွာ ပ်ဴဂါမ ေခၚ ပုဂံအရပ္မွာ မင္းေတြမရွိ၊ လူေတြမရွိလို႕ ေျပာတာမဟုတ္ပါ။ အမွန္တကယ္ရွိခဲ့တဲ့ မင္းေတြကို ရွာေဖြဆန္းစစ္ဖို႕ရာ သတိခ်ပ္ေစဖို႕ရာပါ။ မွန္နန္းရာဇဝင္လာ ပ်ဴေစာထီးဇာတ္လမ္း ႏွင့္ ပ်ဴေစာထီးအစ ေၾကာင္ဒူရစ္အဆုံး မင္းဆက္ေတြဘယ္လိုက ဘယ္လိုျဖစ္လာတယ္ဆိုတာကို ေရွးေဟာင္းသုေတသနအျမင္ဘက္က ခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ယုတၱိကင္းကြာေနတာေတြ႕မိပါတယ္။
ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၅၀ ေလာက္မွာျပဳစုေရးသားတယ္လို႕ထင္ရတဲ့ နန္းေစာ ပါးစပ္ရာဇဝင္ The Romantic History of Nan Chao မွာေတာ့ ဒီလိုတမ်ိဳးေျပာပါတယ္။ အာေသာကမင္း Piao Chu Ti ပ်ဴေစာထီး သည္ ခ်င္းမဲင္ခေဝး Chinmeng Kwei ႏွင့္ စုံဖက္ျပီး တီမဲက်ဴး Ti Meng Chu (ထီးမင္းေစာ) ကိုေမြးဖြား။ အဲဒီမင္းေစာထီးကမွ သား ကိုးေယာက္ဖြားျပီး လူသားမ်ိဳးႏြယ္စု ကိုးခုတို႕ရဲ့ ဘိုးေဘးေတြျဖစ္လာပါသတဲ့။ အဲဒီ နန္းေစာပါးစပ္ရာဇဝင္ က်မ္းဟာ သူ႕ေရွ႕က က်မ္းတစ္က်မ္းျဖစ္တဲ့ Pai Ku Chi ( Bai-gu-ji) ေခၚ ပိုင္မ်ိဳးႏြယ္စုတို႕ရဲ့ ေရွးေဟာင္း ဒ႑ရီပံုျပင္ကို မွီျငမ္းထားတာသာျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုပါေသးတယ္။
နန္းေစာ ပါးစပ္ရာဇဝင္မွာေတာ့ အာေသာကမင္းကို Piao Chu Ti ပ်ဴေစာထီး လို႕ေျပာထားပါတယ္။ ပ်ဴေစာထီးရဲ့ သားဟာ တီမဲက်ဴး Ti Meng Chu (ထီးမင္းေစာ) ျဖစ္ျပီး သူ႕မ်ိဳးဆက္ေတြက
၁။ သားၾကီး မဲင္က်ဴးဖုေလာ္ (အိႏၵိယသားတို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး )
၂။ မဲင္က်ဴးလီယယ္ (တိဘက္တို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး )
၃။ မဲင္က်ဴးေနာ့ (ဟန္႕တရုတ္တို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
၄။ မဲင္က်ဴးခ်ိဳ ေခၚ မင္းေစာခ်ိဳ (အေရွ႕မန္တို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
၅။ မဲင္က်ဴးတူ (နန္းေစာ မဲင္ တို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး )
၆။ မဲင္က်ဴးထူးေအာ္ (သီရိလကၤာသားတို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
၇။ မဲင္က်ဴးလင္ (ေက်ာ္သသည္းတို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
၈။ မဲင္က်ဴးစုန္႕ (ပိုင္မ်ိဳးႏြယ္တို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
၉။ မဲင္က်ဴးခ်ဴ ( တိုင္း ေခၚ ထိုင္းတို႕ရဲ့ ဘိုးေဘး)
ခရစ္ႏွစ္ ေလးရာစုေလာက္မွာ ျပဳစုတယ္လို႕ ယူဆထားတဲ့ ဟြာရန္ေဒသသမိုင္း (သမိုင္းဆိုေပမယ့္ ဒ႑ရီသိပ္ဆန္) ဟြာရန္(ဇ္) ကူ-ေအာ္က်ိရ္ Hua-yang-kuo-chih မွာ ပ်ဴေစာထီးနဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္ ပံုျပင္တစ္ပုဒ္သြားေတြ႕ပါတယ္။
ေရွးေဟာင္း အိုက္ေလာင္ႏိုင္ငံ Ai-Lao Kingdom က ရွားယိ ဆိုတဲ့ တံငါသည္အမ်ိဳးသမီးဟာ ေရထဲျမဳပ္ေနတဲ့ သစ္တုံးနဲ႕ ထိမိျပီး သားဆယ္ေယာက္ဖြားျမင္ပါသတဲ့။ အမွန္ေတာ့ သူထိမိတဲ့ သစ္တုံးဟာ နဂါးတစ္ေကာင္ျဖစ္ေနပါသတဲ့။ ေနာက္ေတာ့ တစ္ႏိုင္ထဲမွာရွိတဲ့ အျခားလင္မယားစုံတြဲမွာၾကျပန္ေတာ့ သမီး ၁၀ ဦးဖြားျမင္ပါသတဲ့။ ျပီးေတာ့ ဟိုဘက္ က်ား ၁၀ ဦး ဒီဘက္ မ ၁၀ ဦးစုံမက္အေၾကာင္းဖက္ျပီးသကာလ လူမ်ိဳးႏြယ္စုေတြရဲ့ ဘိုးေဘးေတြျဖစ္လာပါသတဲ့။
ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ ပံုျပင္ႏွစ္ခုထဲက နန္းေစာ ပါးစပ္ရာဇဝင္လာ အာေသာကမင္းဟာ Piao Chu Ti ပ်ဴေစာထီး ျဖစ္တယ္လို႕ ေျပာလိုက္ကတည္းက ဒီပံုျပင္ ကိုပယ္ဖို႕လုံေလာက္သြားပါျပီ။ ဒုတိယ ပံုျပင္ကေတာ့ ျမန္မာတို႕ရဲ့ ပ်ဴေစာထီး ဇာတ္လမ္းနဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္သြားေတြ႕ပါတယ္။ ျမန္မာတို႕ ရဲ့ ပ်ဴေစာထီးဇာတ္လမ္းမွာေတာ့ ေနနတ္သား ႏွင့္ နဂါးမ စုံမက္၊ နဂါးဥေတြ ဥျပီးထားခဲ့၊ ဥေတြထဲက ႏွစ္လုံးက လူျဖစ္တဲ့ ဇာတ္လမ္းပါ။ ဟြာရန္ ရာဇဝင္မွာၾကျပန္ေတာ့ လူမိန္းမ ႏွင့္ နဂါး စံုမက္၊ လူေတြေမြးဖြားျပီး လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခ်ိဳ႕ရဲ့ ဘိုးေဘးေတြျဖစ္လာ ဆိုျပီးေျပာထားတယ္။
ျမန္မာတို႕ရဲ့ ပ်ဴေစာထီးမူကြဲတစ္ခုမွာေတာ့ မုဆိုးျပဳတ္က် က်န္ခဲ့တဲ့ ဥ တစ္လုံးဟာ တရုတ္ျပည္ထိေရာက္တယ္လို႕ ဆိုပါေသးတယ္။ ယုတိၱမရွိပါ။
ခရစ္ႏွစ္ ၉ ရာစုကာလ တရုတ္မွတ္တမ္းေတြမွာ ေရးမွတ္ခဲ့တဲ့ နန္းေစာ မင္းဆက္ေတြက
၁။ ယီွး ႏုေလာ္ ( ၆၄၉-၇၄ )
၂။ ေလာ္ရွဲင့္ ( ၆၇၄-၇၁၂ )
၃။ ရွဲင့္ေလာ္ဖီ ( ၇၁၂- ၂၈ )
၄။ ဖီေလာ္ေကာ္ ( ၇၂၈-၄၈ )
၅။ ေကာ္ေလာ္ဖဲင့္ ( ၇၄၈-၇၈ )
ေကာ္ေလာ္ဖဲင့္ မင္းရဲ့ သားျဖစ္သူ ဖဲင့္က်ီးယိဟာ ေစာေစာစီးစီး ဆုံးပါးသြားတဲ့အတြက္ သူ႕အ႐ိုက္အရာကို ေျမးျဖစ္သူ ယိမိုရႊန္း ကဆက္ခံပါတယ္။
၆။ ယိမိုရႊန္း ( ၇၇၈-၈၀၈ ) ဒီမင္းလက္ထက္မွာ နန္းေစာသံတမန္ေတြနဲ႕အတူ ပ်ဴတီးဝိုင္းအဖြဲ႕ တရုတ္ျပည္ကို သြားေရာက္ေဖ်ာ္ေျဖရပါတယ္။
၇။ ရႊန္းေကာ္ခြၽမ္း ( ၈၀၈-၉ )
၈။ ခြၽမ္းလုန္ရွဲင့္ ( ၈၀၉-၁၆ ) ၊ ခြၽမ္းလုန္ရွဲင့္ ဆုံးပါးတဲ့အခါ ညီျဖစ္သူ ခြၽမ္းလိ အ႐ိုက္ရာဆက္ခံ။
၉။ ခြၽမ္းလိ ( ၈၁၆-၂၄ ) ခြၽမ္းလိ ဆုံးပါးတဲ့အခါ ညီျဖစ္သူ ခြၽမ္းဖဲင့္ယို႕ အ႐ိုက္ရာဆက္ခံ။
၁၀။ ခြၽမ္းဖဲင့္ယို႕ (၈၂၄ -၅၉ ) ဒီမင္းလက္ထက္မွာ ျမန္မာတို႕ရဲ့ သေရေခတၱရာကို တိုက္ခိုက္ပ်က္စီးတယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။
၁၁။ ရွီရ္လုန္ ( ၈၅၉-၇၇ ) ဒီမင္းတက္လာပံု မရွင္းပါ။
၁၂။ လုန္ရႊန္း ( ၈၇၇-၉၇ )
၁၃။ ရႊန္းဟြာ့က်ဲင္ ( ၈၉၇ - ၉၀၂ ) ဒီမင္းလက္ထက္မွာဘဲ နန္းေစာနန္းဆက္ျပတ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
အေပၚမွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာခဲ့တဲ့ နန္းေစာမင္းဆက္ေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါ ဘိုးဘ အမည္စနစ္လို႕ ေခၚတဲ့ အေဖျဖစ္သူရဲ့ နာမည္ေနာက္ဆုံးစာလုံးကိုယူျပီး သားျဖစ္သူရဲ့ ေရွ႕နာမည္အျဖစ္သုံးတဲ့ ဓေလ့ Patronymic System ဟာ နန္းေစာမင္းဆက္ေတြမွာ သုံးခဲ့တာေတြ႕ရပါတယ္။
ျမန္မာတို႕ရဲ့ ပ်ဴေစာထီး၊ ထီးမင္းယဥ္ ၊ ယဥ္မင္းပိုက္၊ ပိုက္ေသလည္ ၊ ေသလည္ေၾကာင္ စတဲ့ အမည္စနစ္မ်ိဳးကို ျမန္မာေျမေပၚက ပ်ဴေတြမသုံးပါ။ ဘာလို႕ဒီလိုေျပာရသလဲဆိုေတာ့ ေရွးေဟာင္းသုေတသနက တူးေပၚေတြ႕ရွိတဲ့ ေက်ာက္အ႐ိုးအိုးေတြေပၚက ပ်ဴမင္းဆက္ေတြကိုၾကည့္တဲ့အခါ အဲဒီလို ဘိုးဘအမည္စနစ္ Patronymic System မသုံးတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီလို ဘိုးဘအမည္စနစ္ Patronymic System ကို အိႏၵိယသားတို႕ျဖစ္တဲ့ သာကီဝင္မ်ိဳးႏြယ္ေတြမွာလည္း သုံးတဲ့အေထာက္အထားရွာမေတြ႕ပါ။ ဒီေတာ့ မွန္နန္းအဆို ပ်ဴေစာထီးဟာ သာကီဝင္မင္းမ်ိဳး ဆိုတဲ့အေျပာကို ျငင္းခ်က္ေပးဖို႕ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရာတစ္ခုထပ္ရျပန္ပါတယ္။
ဒီအတိုင္းဆိုရင္ ပ်ဴေစာထီး တည္ခဲ့ပါတယ္ဆိုေသာ ဗူးဘုရားသည္လဲ ဟုတ္မွဟုတ္ပါေလစ
ဆက္လက္ရွာေဖြ ျပီး ျမန္မာသမိုင္း တလြဲ ၿကီးေတြ ေဖာ္ျပပါဦးမည္
ဒီလိုနဲ႕ စာေရးဆရာမ ဂ်ဴး ရဲ့စကားကို ငွါးျပီးေျပာခ်င္တာက ' ရာဇဝင္ေတြထဲမွာ ပ်ဴေစာထီးကို ထားခဲ့ ' ဆိုတာပါဘဲ။
Ref;ေရွးျမန္မာ
မိုးေဝမဂၢဇင္း အမွတ္ ၂၁၄၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၁၉၈၆ ၊ စာ ၇၆-၇၉ ၊ အမွတ္ ၂၁၅ မတ္၊ ၁၉၈၆၊ စာ ၁၂၂-၁၂၆ ပညာရွင္ ရည္စိန္ရဲ့ ' ပ်ဴေစာထီး သုေတသန ' စာတမ္းကို မွီျငမ္းကိုးကားပါသည္။

အေနာရထာ မတိုင္ခင္က ေပထက္ အကၡရာတင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ပါဠိေတာ္




အနိရုဒၶမတိုင္ခင္က ေပထက္ အကၡရာတင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ပါဠိေတာ္ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး)
ဇန္န၀ါရီ ၁၅၊ ၂၀၁၀
(ပ်ဴေခတ္) ေရႊေပခ်ပ္ ၂ဝ ပါ ေရွး (ပ်ဴ) အကၡရာျဖင့္ ေရးထားေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အႏုလုံ၊ ပဋိလုံ ပါဠိေတာ္
ေရႊေပခ်ပ္ I II III IV ႏွင့္ V မွ စာေၾကာင္းေရ ၃ ပထမ ပိုဒ္ အထိ ကို ယေန႔ေခတ္ ျမန္မာအကၡရာျဖင့္ ျပန္ေရးေသာ္
(I -၁) သိဒၶမ္ဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ သခၤါရ ပစၥယာ ဝိညာဏံ
(I -၂) ဝိညာဏ ပစၥယာ နာမ႐ူပံ နာမ႐ူပ ပစၥယာ သဠာယတနံ
(I -၃) သဠာယတန ပစၥယာ ဖေႆာ ဖႆ ပစၥယာ ေဝဒနာ ေဝဒန ပစၥယာ
(II -၁) တဏွာ၊ တဏွ ပစၥယာ ဥပါဒါနာ ဥပါဒါန ပစၥယာ ဘေဝါ ဘဝ ပစၥယာ
(II -၂) ဇာတိ ဇာတိ ပစၥယာ ဇရာ မရဏံ ေသာက ပရိေဒဝိတ ဒုကၡ ေဒါ
(II -၃) မနႆုပါယာသ သမ ၱဝ ႏၱိ ဧဝ ေမတႆ ေကဝလႆ ဒုကၡခႏၼ
(III -၁) ႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။ အဝိဇၨာယ ေတြဝ အ ေသသ ဝိရာဂနိေရာဓါ
(III -၂) သခၤါရနိေရာေဓါ သခၤါရ နိေရာဓါ ဝိညာဏနိေရာေဓါ ဝိညာဏ နိေရာဓါ
(III -၃) နာမ႐ူပ နိေရာေဓါ နာမ႐ူပ နိေရာဓါ သဠာယတန နိေရာေဓါ သဠာယ
(IV - ၁) တနနိေရာဓါ ဖႆ နိေရာေဓါ ဖႆ နိေရာဓါ ေဝဒန နိေရာေဓါ
(IV -၂) ေဝဒန နိေရာဓါ တဏွနိေရာေဓါ တဏွနိေရာဓါ ဥပါဒါန နိေရာေဓါ
(IV -၃) ဥပါဒါန နိေရာဓါ ဘဝနိေရာေဓါ ဘဝနိေရာဓါ ဇာတိနိေရာေဓါ
(V -၁) ဇာတိနိေရာဓါဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝိတ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာ
(V-၂) သ နိရုဇၩႏၲိ။ ဧဝေမတႆ ေကဝလႆ ဒုကၡခႏၼႆ နိေရာေဓါ
(V -၃) ေဟာတီတိ။

မွတ္ခ်က္။ I II III IV V သည္ ေရႊေပခ်ပ္မ်ားျဖစ္၍၊ ျမန္မာ ဂဏန္းမ်ားသည္ စာေၾကာင္းေရ ျဖစ္သည္။ ေရႊေပ တခ်ပ္လွ်င္ စာေၾကာင္း သံုးေၾကာင္းစီပါသည္။

ယေန႔ ရြတ္ဆိုပြားမ်ားၾကေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အႏုလုံ၊ ပဋိလုံ ပါဠိေတာ္ (ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္ရန္)
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အႏုလုံုံ ပါဠိ
အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ၊ သခၤါရ ပစၥယာ ဝိညာဏံ၊
ဝိညာဏ ပစၥယာ နာမ႐ူပံ၊ နာမ႐ူပ ပစၥယာ သဠာယတနံ၊
သဠာယတန ပစၥယာ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ၊ တဏွာ ပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါန ပစၥယာ ဘေဝါ၊ ဘဝ ပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိ ပစၥယာ ဇရာ မရဏံ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမန ႆုပါယာသာ သမBဝႏၱိ၊
ဧဝေမတႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၼႆ သမုဒေယာေဟာတိ။
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ပဋိလုံ ပါဠိ
အဝိဇၨာယေတြဝ အေသသ ဝိရာဂ နိေရာဓာ သခၤါရ နိေရာေဓာ၊
သခၤါရ နိေရာဓာ ဝိညာဏ နိေရာေဓာ၊
ဝိညာဏ နိေရာဓာ နာမ႐ူပ နိေရာေဓာ၊
နာမ႐ူပ နိေရာဓာ သဠာယတန နိေရာေဓာ၊
သဠာယတန နိေရာဓာ ဖႆ နိေရာေဓာ၊
ဖႆ နိေရာဓာ ေဝဒနာ နိေရာေဓာ၊
ေဝဒနာ နိေရာဓာ တဏွာ နိေရာေဓာ၊
တဏွာ နိေရာဓာ ဥပါဒါန နိေရာေဓာ၊
ဥပါဒါန နိေရာဓာ ဘဝ နိေရာေဓာ၊
ဘဝ နိေရာဓာ ဇာတိ နိေရာေဓာ၊
ဇာတိ နိေရာဓာ ဇရာ မရဏံ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ နိရုဇၩႏၲိ
ဧဝေမတႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၼႆ နိေရာေဓာ ေဟာတိ။
ေရႊေပခ်ပ္မ်ားႏွင့္အတူ ေတြ႔ရေသာ ေ႐ွးအကၡရာျဖင့္ စာမ်ားေရးသားပါရွိသည့္ ေငြၾကဳပ္
ေရႊေပခ်ပ္မ်ားႏွင့္အတူ ေတြ႔ရေသာ ေရႊသားဆင္းတုေတာ္

၁၁ ရာစုႏွစ္ သမုိင္းတင္ ပုဂံေခတ္ဦးတြင္ အနိ႐ုဒၶမင္းေစာ၏ လက္ထက္မွစ၍ မင္းႏွင့္ျပည္သူတ ရပ္လံုး အတိုင္းမသိ အံ့ခ်ီးဘြယ္ရာ သဒၶါတရား ႏွင့္ နက္ရွိဳင္းစြာ သက္ဝင္ယုံၾကည္မ႔ႈ ေၾကာင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶ ဘာသာသည္ တ႐ွိန္ထိုး တိုးတက္လာခဲ့ေလသည္။ ထိုသို႔ တိုးတက္လာခဲ့သည္ မွန္ေသာ္လည္း၊ ထိုေခတ္ ထိုအခ်ိန္ တြင္မွ ပုဂံ ေဒသသို႔ အဦးဆံုး ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ စတင္ေရာက္ရွိလာျခင္း မဟုတ္ေပ။ ဟိႏၵဴ ျဗဟၼဏ အယူဝါဒ၊ အျခားေသာေဒသခံယံုၾကည္မႈမ်ား၊ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာႏွင့္အတူ ေထရဝါဒ ဗုဒၶ ဘာ သာသည္ ပုဂံ ေဒသသို႔ ေရာက္ရွိ ကိုးကြယ္ေနခဲ့ၾကျပီးေလျပီ။

သီရိေခတၲရာ (ျဂီေကၡၾတ) (ပ်ဴ) သည္ ၆ ရာစု၊ ၇ ရာစုႏွစ္ခန္႔ တြင္ အေျခတက် ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ ေနျပီ ဟု မွန္းဆရေပသည္။ သီရိေခတၲရာ (ျဂီေကၡၾတ) (ပ်ဴ) အရပ္ေဒသ သို႔ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ မည္သို႔စတင္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့သနည္းဆိုေသာ အေမးပုစၦာကို ေျဖဆိုရန္ မလြယ္ကူေပ။ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ၊ ဘာသာ စ ကား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စာေပအႏုပညာႏွင့္ လက္မႈပညာတို႔မည္သည္ ဆက္သြယ္ေနေသာ ေဒသ တခုႏွင့္တခု နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ကူးေျပာင္း ေရာက္ရွိ ျပန္႔ပြားတတ္ေသာ သေဘာ႐ွိေပသည္။ တေနရာႏွင့္ တေနရာ အျပန္အ လွန္ ဖလွယ္တတ္ေသာ သဘာဝလည္း ႐ွိသည္။

ထိုုကဲ့သို႔ပင္ ပုဂံသို႔ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ စတင္ေရာက္႐ွိလာပံုႏွင့္၊ အမ်ားေျပာဆိုယံုၾကည္ေနၾက ေသာ အနိ႐ုဒၶ၏လက္ထက္တြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ား မည္ကဲ့သို႔ ေရာက္႐ွိလာပံု သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကို ေလ့လာရာတြင္၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျပီးသည့္ေနာက္ ေႏွာင္းေခတ္မ်ားတြင္မွ အသစ္ေရးထိုးထားေသာ ေက်ာက္ စာ၊ ေပစာမ်ား ႏွင့္ ရာဇဝင္ သမိုင္း မွတ္တမ္းမ်ား ကိုသာ ေတြ႔ရွိရေပသည္။ ပုဂံေခတ္ထိုး ေက်ာက္စာ၊ မင္စာ နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီ စသည္မ်ားတြင္မူ အေထာက္အထားတစံုတရာ မေတြ႕ၾက ရေသးေပ။

ျမန္မာ့ ေရွးေခတ္သမိုင္းကို ေက်ာက္စာမ်ား၊ နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီ ႏွင့္ မင္စာမ်ား၊ ေပထက္အကၡရာမ်ား၊ လက္မႈပညာ အလုပ္အေဆာင္မ်ား၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပညာ႐ွင္မ်ား၏ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ား ႏွင့္ ေခတ္အ ဆက္ဆက္ လက္ကမ္း ေျပာၾကားခဲ့ၾကေသာ ပါးစပ္ရာဇဝင္ သမိုင္းမ်ားကို ကိုးကားျပီး ေျပာဆိုေရးသားၾက ရေပသည္။ မွန္းဆခ်က္၊ အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားသည္ ေလ့လာသူမ်ား အနက္ တဦးႏွင့္တဦး တူညီမႈ ႐ွိေကာင္းမွ႐ွိေပလိမ့္မည္။ ေႏွာင္းေတြ႔အေထာက္အထား အသစ္မ်ားႏွင့္ သုေတသန လုပ္ရာမွ ေဖၚထုတ္ ရ႐ွိခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုေရးသား ရာတြင္ ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္မႈ မ်ား အျမဲတေစ လိုအပ္ေနေပမည္။

မည္သည့္အခ်ိန္ မည္သည့္ခုႏွစ္မွာ ေရးသားခဲ့ေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ား ႐ွာေဖြမေတြ႔ႏိုင္ ေသာ္ လည္း ဆိုညႊန္းခဲ့သည့္ ထို ေရႊေပခ်ပ္ ၂ဝ တြင္ သံုးစြဲသည့္ (ပ်ဴ) အကၡရာမ်ား၊ အတူတကြေတြ႔ရေသာ သာ သနိကလက္မႈပစၥည္းမ်ား၊ ထိုေဒသမွ ေတြ႔ရေသာ ေစတီမ်ား၊ ဂူဘုရားမ်ား၊ ျမိ႔ဳ႐ိုးမ်ား၊ အုတ္ခ်ပ္မ်ား၊ ေျမပံု ဘုရားမ်ား၊ ေက်ာက္ခ်ပ္႐ုပ္ၾကြမ်ား၊ အရုိးအိုးမ်ား၊ အရုိးစု ႏွင့္ မီးေသြးမ်ား၊ ပုတီးေစ့မ်ား၊ ပံုႏိွပ္ (ပ်ဴ) ဒဂၤါး မ်ား စသည့္ အျခားေခတ္ျပိဳင္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ား ကို ေထာက္႐ွဳျခင္းအားျဖင့္၊ ျပည္ ျမိ႔ဳနယ္ အတြင္းရွိ ယေန႔ ေမွာ္ဇာ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေ႐ွး (ပ်ဴ) ေခတ္အခါက သီရိေခတၲရာ (ျဂီေကၡၾတ) ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု မွန္းဆ ရေသာ ေရွး ျမိဳ႕ရုိးႀကီးအတြင္းက အရပ္ေဒသ တြင္ ရာစုႏွစ္မ်ား ၾကာရွည္စြာ (ပ်ဴ) လူမ်ိဳးစုမ်ား ေနထိုင္ ခဲ့ၾကသည္။

ထို (ပ်ဴ) လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ ၆ ရာစုႏွစ္ မွ ၇ ရာစုႏွစ္ အတြင္း ကတည္းကပင္ သမုိင္းတင္ ၁၁ ရာစု ႏွစ္ အနိရုဒၶမင္းေစာ၏ လက္ထက္ ပုဂံေခတ္ဦး အခ်ိန္ထက္ ပိုမို ေစာစီးစြာ ေ႐ွး (ပ်ဴ) အကၡရာျဖင့္ ေရးသား မွတ္ တမ္းတင္ထားေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ပါဠိေတာ္ကို ယံုၾကည္ က်င့္ႀကံ အားထုတ္ေနၾကျပီ ျဖစ္ ေၾကာင္း သက္ ေသ ျပလ်က္႐ွိေပသည္။
.
ကိုးကား
(၁) ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ပါဠိေတာ္ ႏွင့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝိုင္းေဒသနာ (မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး)
(၂) ပ်ဴဖတ္စာ [သီရိပ်ံခ်ီ ဦးသာျမတ္ MA (Rgn.), Bag (Bom)
(၃) ပ်ဴေတြဘယ္ေပ်ာက္သြားသလဲ (ေဒါက္တာ သန္းထြန္း)
(၄) တေကာင္းမွ အသစ္ေတြ႔ရွိမႈ ပ်ဴအေထာက္အထားမ်ား (ခ်စ္စံဝင္း)
(၅) အေနာ္ရထာအရင္က ျမန္မာႏုိင္ငံ (ဗုိလ္မႈးဘရွင္)
(၆) ပုဂံမပ်က္မီက ျမန္မာ့သမိုင္း (ေဒါက္တာထင္ေအာင္)၊ ေအာင္သန္း(မႏၲေလး) ျမန္မာျပန္သည္။
(၇) Historical Sites In Burma (Aung Thaw)

·
 

ေပါကၠံ/ အရိမဒၵနာ/ သီရိပစၥယ/ တမၺ၀တီ/ ပုဏၰဂါမ (သုိ႔မဟုတ္) ပုဂံ

(၃) ေပါကၠံ/ အရိမဒၵနာ/ သီရိပစၥယ/ တမၺ၀တီ/ ပုဏၰဂါမ (သုိ႔မဟုတ္) ပုဂံ
အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ သထုံျပည္က အရိယာသံဃာေတာ္ (၁၀၀၀)တစ္ေထာင္ကုိလည္း ပင့္ေဆာင္၍လာသျဖင့္ ပိဋကတ္ကုိ သင္ၾကားပုိ႔ခ်ေတာ္မူေသာ အရိယာသံဃာေတာ္တစ္ေထာင္ ျဖစ္ေလသည္။
ထိုအခါ အရိမဒၵနာမည္ေသာ ျပည္သည္ အေနာ္ရထာမင္း၏ အာႏုေဘာ္ေၾကာင့္ ဘုရားရတနာ၊ တရားရတနာ၊ သံဃာရတနာတည္းဟူေသာ ရတနာသုံးပါးျဖင့္ အလြန္စည္ကားျပည့္စုံသည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ “ပုဏၰဂါမ”ဟူေသာအမည္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုစကားကုိ ထင္ရွားေစဦးအံ့။
-ပုဂံျပည္ကုိ အစတည္ေထာင္ ဖန္ဆင္းအပ္ေသာ သမုတိမင္းႀကီးသည္ “ေပါကၠံျပည္”ဟု အမည္နာမသမုတ္ေလသည္။
-ထို႔ေနာက္ ျပဴေစာထီးမင္းလက္ထက္ ငွက္ႀကီး၊ ၀က္ႀကီးစေသာ ရန္သူကုိ ႏွိမ္နင္းဖ်က္ဆီးရေသာေၾကာင့္ “အရိမဒၵနာ”ဟု တြင္ျပန္ေလသည္။
-ထို႔ေနာက္ ေသဥ္လည္ေၾကာင္ႀကီးမင္းလက္ထက္မွ ေနရာလည္းေျပာင္း၍ “သီရိပစၥယ”ဟု အမည္သမုတ္ျပန္သည္။
-ထို႔ေနာက္ သာရမြန္ဖ်ားမင္းလက္ထက္မွာ ေနရာလည္းေျပာင္း၍ ”တမၺ၀တီ”ဟု သမုတ္ျပန္သည္။
-အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္၌ ရတနာသုံးပါးတုိ႔ႏွင့္ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ ”ပုဏၰဂါမ”ဟု တြင္ျပန္ေလသည္။
-ေနာက္ကာလ၌ ဏၰ အကၡရာတုိ႔လည္း ေၾက၍ မ-အကၡရာလည္း နိဂၢဟိတ္ျဖစ္၍ ”ပုဂံ”ဟု ယခုတုိင္ တြင္ေလသည္။
၎ျပင္ ပုဂံဟု ေခၚေ၀ၚေရးသားျခင္းအေၾကာင္း ေက်ာက္စာ,သမုိင္း,ရာဇ၀င္,မင္းဆက္လကၤာ မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရေသးသည္ကား၊ ပုဂံျပည္ကုိ အစတည္ေထာင္ဖန္ဆင္း၍ စံေနေသာ သမုတိရာဇ္မင္းသည္(ျပဴ)ပ်ဴလူမ်ဳိးျဖစ္၍ မိမိအစတည္ေထာင္ေသာ ေနရာကုိ ပ်ဴလူမ်ဳိးတုိ႔၏ အမ်ဳိး အ႐ုိး တန္ခိုး ထင္ရွားေစရန္ ”ပ်ဴဂါမ”ဟု အစသမုတ္အမည္ေပးသည္ဟူ၏၊ “ပ်ဴဂါမ”မွ “ပူဂါမ”ျဖစ္၏။ “ပူဂါမ”မွ “ပုဂါမ”ျဖစ္၏။ ဤသုိ႔လွ်င္ အဆင့္ဆင့္ “ယပင့္”ေပ်ာက္၊ ဒီဃေပ်ာက္၍ ရႆေရာက္ၿပီးလွ်င္ “ပုဂါမ” “ပုဂံ”ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရ၏။ ။ ယုတၱိရွိတန္၏။ ပ်ဴလူမ်ဳိးအစတည္ေသာ ရြာဟု ဆုိလုိသည္။
သေရေခတၱရာမင္းဆက္လကၤာတြင္ -
“သေရေခတၱရာ၊ ပ်က္ၿပီးခါလွ်င္
ပုဂါရာမ၊ နဂရ၀ယ္
သမၼတရာဇ္၊ ျပည္သစ္စံျငား။” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊
ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္လကၤာတြင္ -
“ေျခာက္ဆယ္သာသနာ၊ ျပည့္ေသာခါလွ်င္
မဟာသမ ၻ၀၊ ပ်ဴဂါမတြင္
ေျခာက္ႏွစ္ရႊင္မွ၊ ”ဟူ၍လည္းေကာင္း အဆုိရွိ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ “ပုဂံ”ဟူေသာ အမည္တြင္ျခင္းသည္ လက္ဦးတည္စ သမုတိရာဇ္မင္းက စ၍ ျဖစ္လာသည္ဟု မွတ္ဖြယ္ရာရွိေသး၏။
၎ျပင္ မဇၩိမေဒသမွ ၀ိဋဋဴပေဘးေၾကာင့္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာေသာ ဘိႏၷကရာဇ္မင္းႀကီး အစတည္ေသာေနရာကုိလည္း “ပုဂံ”ဟု သမုတ္သည္ဟူ၏။
မဟာသမ ၻ၀ အစတည္ေသာေနရာကုိလည္း “ပုဂါမ”ဟု သမုတ္သည္ဟူ၏။
ဘိႏၷကရာဇ္မင္းႀကီး လက္ဦးတည္ေထာင္ေသာျပည္ကုိ ယခုအခါ “အညာပုဂံ”ေခၚသည္ဟု မွန္နန္းရာဇ၀င္ႏွင့္ ပလိပ္စား ဧခ်င္းတြင္ဆုိ၏။ ထုိ႔ျပင္ အတြင္း၀န္မုိင္ခုိင္းၿမိဳ႕စားမင္း ေရးသားေသာ ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္မ်ားမွာ ဆုိသည္။
ဤသုိ႔လွ်င္ အရိမဒၵနာမည္ေသာ ပုဂံျပည္၌ အေနာ္ရထာမင္းသည္ သာသနာကုိ တည္ေစၿပီးေနာက္ ေလးေယာက္ေသာ စစ္သူႀကီးတုိ႔ကုိ သီဟုိဠ္သုိ႔ ေစလႊတ္ျပန္၍ ပိဋကတ္သုံးပုံကုိ ယူေဆာင္ေစၿပီးလွ်င္ သီဟုိဠ္ကယူေဆာင္လာေသာ ပိဋကတ္ႏွင့္ သထုံကယူေဆာင္လာေသာ ပိဋကတ္ကုိ ရွင္အရဟံ တုိက္ဆုိင္၍ၾကည့္႐ႈရာ မကဲြမျပားတစ္သားတည္း တူညီေလသည္။
သထုံကယူေဆာင္လာေသာ ပိဋကတ္လည္း ရွင္ဗုဒၶေဃာသမေထရ္ သီဟုိဠ္မွ ယူေဆာင္လာေသာ ပိဋကတ္ျဖစ္၍ တူညီေလသည္။
အေနာ္ရထာမင္းေစာသည္ သာသနာေတာ္၏ အညစ္အေၾကး ေဘးရန္ဆူးေျငာင့္မ်ားကုိ သုတ္သင္ရွင္းလင္း၍ သာသနာေတာ္ကုိ ရွင္အရဟံမေထရ္ျမတ္ႏွင့္တကြ ၾကည့္႐ႈေစာင္မ၍ မ်ားစြာေသာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ ျပဳၿပီးလွ်င္ နန္းစည္းစိမ္ (၃၃)သုံးဆယ့္သုံးႏွစ္တြင္ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ ပိဋကတ္သမုိင္းတြင္ စည္းစိမ္ (၄၀)ေလးဆယ္ဟု ဆုိ၏။
သာသနာသကၠရာဇ္ (၁၅၇၀)တစ္ေထာင့္ငါးရာခုႏွစ္ဆယ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၃၈၈)သုံးရာရွစ္ဆယ့္ရွစ္ခုႏွစ္၊ အေနာ္ရထာမင္း နန္းစံ(၉)ကုိးႏွစ္၊ ရွင္အရဟံေရာက္သည္ကစ၍ အရိမဒၵနာမည္ေသာ ပုဂံျပည္၌ သာသနာအဆက္ဆက္ျပန္႔ပြားလာၿပီးလွ်င္ အရိယာပုဂိၢဳလ္တို႔ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ က်မ္းဂန္တတ္ပုဂၢိဳလ္တို႔ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေစတီ-ပုထုိးစေသာ သာသနာ့အေဆာက္အဦတို႔ျဖင့္လည္းေကာင္း ဘုရားရွင္သာသနာေတာ္သည္ ေကာင္းကင္အလယ္ခ်က္၌ တက္၍ထြန္းလင္းေသာ လျပည့္၀န္းႀကီးကဲ့သို႔ ထြန္းလင္းေတာက္ပ၍ ယေန႔ထက္တုိင္ေအာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအားလုံးသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔၍ သာသနာေတာ္တည္ဆဲ ျဖစ္ေလသည္။

Tuesday, February 24, 2015

အရည္းၾကီးရြာသို႔ အလည္ေရာက္ခဲ႔စဥ္ ခဏဝယ္




ဦးၾကီးတို႔ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း အေနနဲ႔ အဲဒီကိစၥကုိ ဘယ္လုိမ်ား ျမင္ သလဲလုိ႔ ေမႊေႏွာက္ရွာၾကည္႔ေတာ့..

''သန္းထြန္းရွစ္ဆယ္ျပည္႔ '' ဆုိတဲ့ စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၉၄ မွာ သူ႔တပည္႔တစ္ေယာက္က ျပန္ေရးတဲ့ ''ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္သမွ် ကြ်န္ေတာ့္ဆရာ (သန္းထြန္း) အေၾကာင္း '' ဆုိတဲ့ ေဆာင္းပါးမွာ -

''အရည္းၾကီး ဂုိဏ္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ဆရာ့(ေဒါက္တာသန္းထြန္း) ျပင္ဆင္ခ်က္က အစဥ္အလာ စကားနဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ၾကီး ဆန္႔ က်င္သြားတယ္။ဆရာ့ျပင္ဆင္ခ်က္က

-၁) အရည္းၾကီးဂုိဏ္းဟာ လူအမ်ား ေျပာသေလာက္မဆုိး၊ အရည၀ါသီေတြျဖစ္တယ္။

၂) အရည္းၾကီးကုိ ဘယ္ပုဂံမင္းကမွ မႏွိပ္ကြပ္။

၃) ''ပန္းဦးလႊတ္'' တယ္ဆုိတဲ့ စကား ေက်ာက္စာမွာ မေတြ႔ (the right of first wedding-night ဆုိတာ အလယ္ေခတ္ ဥေရာပတခ်ိဳ႔ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ ရွိတယ္။ )

၄) ပုဂံေခတ္ေနာက္ပုိင္းနဲ႔ ပုဂံပ်က္တဲ့အခ်ိန္၊ စုိက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးမွာ (အရည္းၾကီးေတြဟာ) ေခါင္းေဆာင္ ေတြျဖစ္တယ္။

၅) ဓမၼေစတီေခၚ ရာမာဓိပတိလက္ထက္ ေအဒီ ၁၄၈၈ မွာ ရွင္ဘုရင္က အာဏာစက္နဲ႔ အားေပးလုိ႔ သီဟုိဠ္ျပန္ ဘုန္းၾကီး ေတြ အႏုိင္ရျပီး အရည္းၾကီးေတြကုိ ခ်ိဳးခ်ိဳးဖဲ့ဖဲ့ ေျပာၾကတာ ျဖစ္တယ္။

၆) ဒါေၾကာင့္ ၁၆ ရာစုႏွစ္မွာ ေရးတဲ့ ရာဇ၀င္ေတြမွာ မလုိလား တဲ့ အရည္းၾကီးေတြကုိ အင္မတန္အဆုိးျဖစ္ေအာင္ ေရးၾကတာ ျဖစ္တယ္။

၇) အရည္းၾကီးေတြကုိ အျပစ္ေျပာမယ္ဆုိရင္ ေျပာစရာ တစ္ ခ်က္ပဲရွိတယ္။ စုိက္ပ်ိဳးဖုိ႔ ေျမယာေတြ ၀ယ္ယူျပီးရင္ 'ေသသားစားေသာက္ပဲြ' က်င္းပတာပဲ။ တျခား အျပစ္ေျပာစရာ ဘာမွ မေတြ႔ရ။

လုိ႔ ေရးထားတာကုိ ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္..။

အရည္းၾကီးအေၾကာင္းကုိ ေဒါက္တာသန္းထြန္းက အကုိး အကားအေထာက္အထား အားကုိးနဲ႔ အဲသလုိ ေကာက္ခ်က္ခ် ပါတယ္..။

အရည္းၾကီး ေတြရဲ႔ သေဘာတရားေရးရာနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး ေဒါက္တာ သန္းထြန္းရဲ႔ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇ၀င္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ - ၃၀၃ မွာ အခုလုိ တစြန္းတစ ေတြ႔ရွိရျပန္ပါတယ္..။

'' ေတာေက်ာင္းရဟန္းတုိ႔ကုိ အထူးေက်းဇူးတင္ထုိက္ေသာ အခ်က္တစ္ခု ရွိေသး၏။ ျမန္မာတုိ႔ မူလေနရာကုိ ခရုိန္၊ ထုိမွ ခ်ဲ႔ထြင္ေနထုိင္ရာကုိ တုိက္ဟုရွိရာ ပုဂံပ်က္လွ်င္ တုိက္ အရပ္မ်ား ၌ ေျမယာမ်ားစြာသည္ ထြန္ယက္စုိက္ပ်ိဳးရန္ လူမရွိျခင္း၊ လူရွိ ျပန္လည္း လုံျခဳံမႈ မရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေတာအတိျပန္၍ ျဖစ္ရ သည္။ တုိင္းျပည္ မည္သုိ႔အေျခအေနရွိမည္ကုိ ေအဒီ ၁၃၇၅ ခုႏွစ္ထုိး ေက်ာက္စာ၏ ေအာက္ပါ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ျဖင့္ သိသာပါသည္။

''----- ေက်ာက္စာ -----

''တစ္ခါမွ် စုိက္ပ်ိဳးျခင္းမျပဳဖူးေသာ ေတာေျမ သုိ႔မဟုတ္ ေျမစိမ္း ႏွင့္တကြ စုိက္ပ်ိဳးဖူးလ်က္ ေတာျပန္ျဖစ္ေသာ ေတာေျမတုိ႔ကုိ ယခုေတာေက်ာင္း ရဟန္းတုိ႔က သက္ဆုိင္ရာအာဏာပုိင္ တုိ႔ထံ တြင္ ေငြ၊ အစား၊အေသာက္၊ အ၀တ္ေပး၍ယူ ျပန္၍ ထြန္ယက္ ႏုိင္ေအာင္ ၾကံစည္အားထုတ္ေပးခဲ့ၾက၏။ ဤအခ်က္ကား ျပည္ရြာ ျငိမ္းခ်မ္း၍ အစာေရစာေပါမ်ားလ်က္ စီးပြားေရး ကုံလုံ ေအာင္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ယင္းတုိ႔သည္ အထူးေက်းဇူးတင္ထုိက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထုိေခတ္ အစုိးရ၀ါဒႏွင့္လည္း ကုိက္ညီသည္။

ထင္ရွားေသာ သာဓကတစ္ခုကား -

((-------- ေက်ာက္စာ ---------- ))

''ဤေက်ာက္စာအတုိင္းဆုိလွ်င္ ေတာေက်ာင္း သံဃာတုိ႔၏ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏ လုံ႔လျဖင့္ ဧက ၅၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိေသာ ေျမသည္ စုိက္ပ်ိဳး၍ရေသာ ေျမျဖစ္လာသည္႔အျပင္ ထုိအခါက အုပ္ခ်ဳပ္ဆဲျဖစ္ေသာ ဘုရင္ (မုိ၀္ညင္သတုိ၀္ ၁၄၂၆-၃၉) ကုိယ္ေတာ္တုိင္လည္း ေတာေျမကုိ ထြင္ရာ၌ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ ျခင္းကုိ မွတ္သား ဂရုျပဳဖြယ္ တစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ ဤပုဂၢိဳလ္မ်ိဳး၏ ၾကိဳးစားခ်က္ႏွင့္ ေကာက္ပဲစုိက္ရန္ ဘုရင္၏အားေပးျခင္း တုိ႔ ေၾကာင့္ ၁၅ ရာစု ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ျပန္လည္ေနသားတက်ရွိ၍ စည္ကားရသည္ ဆုိလွ်င္ တစ္နည္းအားျဖင့္ မွန္ကန္ႏုိင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါသည္။ ''

ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇ၀င္ စာမ်က္ႏွာ ၂၈၉ မွာလဲ အခုလုိ ေလး ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္..။

တစီးရွင္ သီဟသူ လက္ထက္၌ ပင္းယျမိဳ႔တြင္ သီလ၀န္ဂုဏ၀န္ လဇၨီေပသလ ရဟန္းသံဃာမ်ားစြာမရွိ- ပုဂံအရည္းၾကီးတုိ႔က ၾကြင္းက်န္ေသာ ရွင္ေယာင္ အရည္းၾကီးတုိ႔သာ မ်ားျပားစြာသတည္း ။''-ဟူေသာ အေရးအသားတြင္ ပုဂံေခတ္ ဦး အရည္းၾကီးကုိ ႏွိမ္နင္း၍ ၾကြင္းက်န္သမွ်တုိ႔သည္ ပုဂံပ်က္ သည္႔အခါတြင္မွ တစ္ဖန္ အထင္အရွား ေနျပန္သည္ဟူေသာ သေဘာကုိ ေဆာင္ေသာေၾကာင့္ ထုိအေရးသားခ်က္ တို႔ကိုေလ့လာၾကည့္ပါက ေရွ႕ေနာက္လဲမညီ ေရးခ်င္သလို ေရး ေနေသာ သူသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေပၚလြင္ပါသည္

ထိုသို႔ေသာ ဦးၾကီးတို႔၏ ဆရာၾကီး သမိုင္း သုေတသီတဦး၏ သမိုင္း မွတ္ခ်က္မ်ားအား ဦးၾကီး ႏွင့္ စာဖတ္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ ေတြးဆ ၾကည့္ၾကပါ ခင္ဗ် ထိုအဆိုအရလဲ ပုဂံမွာ အရည္းၾကီး ရွိတယ္ ဆိုတာ ေပၚလြင္ပါတယ္ေနာ္ ဦးၾကီး

ယခုအခါ ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားေသာ အေထာက္အထားမ်ားအရ အရည္းဆုိသူတုိ႔ ပုဂံေခတ္၌ မရွိဟု ဆိုၾကေလသည္

အထက္ပုဂၢိဳလ္၊ ထြက္ရပ္ေပါက္ပုဂၢိဳလ္၊ ဘုိးေတာ္၊ မယ္ေတာ္၊ ၀ိဇၨာ၊ မယိ ဒၶိ၊ ဥဳံဖြဂါထာ၊ မႏၲရား၊ အင္း၊ အိုင္၊ ခါးလွည့္၊ လက္ဖြဲ႔၊ ေမွာ္၊ စုန္း၊ ကေ၀၊ ပေယာဂ၊ ေဗဒင္၊ အဂၢိရတ္၊ သုိက္၊ တေဘာင္၊ စနည္း၊ ဘေ၀ါ၊ အတိတ္၊ နိမိတ္၊ နတ္ပူေဇာ္မႈမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ထိုအယူ၀ါဒမ်ားကို တိရ စၦာန၀ိဇၨာ (တိရ စၦာန္တို႔၏ အတတ္) ဟု ျဗဟၼဇာလ သုတ္၊ သာမညဖလသုတ္ စသည္တို႔၌ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ထိုအယူ၀ါဒမ်ားသည္ မဟာယာနမွတဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း သို႔ ၀င္ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္၏။ ယခုမွ ၀င္ေရာက္လာသည္ ေတာ့မဟုတ္။သေရေခတၱရာေခတ္(ေအဒီ-၄ရာစု)ကပင္မဟာယာနေရာက္ရွိေနသည္ဟု ယူဆရေသာ အေထာက္အထားမ်ား ရွိေနပါသည္။

သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ ေတြ႔ရွိရေသာ ေဗာဓိသတၱ႐ုပ္ၾကြ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ၊ ေဘာေဘာႀကီး ေစတီ၌ေတြ႔ရေသာ အ၀ေလာကိေတသြာရ ေၾကး႐ုပ္တု၊ ဘုရားႀကီးေစတီအနီးမွ ေတြ႔ရွိရေသာ အရိေမေတၱယ်-ဘုရားေလာင္းေၾကးဆင္းတု၊ အ၀ေလာကိေတသြာရ ဘုရား ေလာင္း၏ ၾကင္ယာေတာ္တာရာ ေဒ၀ီ၊ အေရွ့ေစ်းဂူ အတြင္းမွ ေတြ႔ရွိရေသာ ေက်ာက္ခ်ပ္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားကုိ ၀ဲယာရံလ်က္ မကိုဋ္ေဆာင္း ေဗာဓိသတၱ ႏွစ္ပါးပုံ၊ ေလးမ်က္ႏွာေစတီ ေတာင္ဘက္မုခ္ဗဟုိအူတိုင္နံရံတြင္ ႐ုပ္ၾကြေဖာ္ထားေသာ ေက်ာက္ျပားေပၚ၌ အရိေမေတၱယ်ဘုရား ေလာင္းပုံႏွင့္ အ၀ေလာကိေတသြာရ ဘုရားေလာင္းပုံမ်ား ျဖစ္ သည္။

ေဖာ္ျပပါအခ်က္အလက္မ်ားကို ေထာက္ဆ၍ သေရေခတၱရာ ေခတ္ကပင္ မဟာယာနေရာေႏွာ ေနေၾကာင္းသိရပါသည္။

ပုဂံ ေခတ္၌ကား သမိုင္း၀င္ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ သုေတသနအေထာက္ အထားမ်ားအရ မဟာယာနတစ္ျဖစ္လဲ တႏၲရ၀ါဒ ထြန္းကားခဲ့ ေၾကာင္းကို ပုဂံေပၚေတာ္မူဘုရားရွိပန္းခ်ီေဆးေရး၊ ေလာကနာ ထာသနပုံေတာ္မ်ား၊ အပယ္ရတနာ လုိဏ္ဂူရွိ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမ်ား၊ ေဗာဓိသတၱပုံပါသည့္ အုတ္ခြက္ဘုရားမ်ားက သက္ေသခံ လ်က္ရွိပါသည္။

ထို႔ျပင္ ပုဂံေခတ္ဦးပိုင္း အရည္းႀကီးတို႔၏ အေလ့အက်င့္မ်ားကို ေထာက္ဆ၍လည္း သိႏုိင္ပါသည္။ အရည္းႀကီးတို႔၏ အေလ့ အက်င့္မ်ားမွာ ပန္းဦးအလွဴခံယူျခင္း၊ ျမင္းေမြးျခင္း၊ ျမင္းစီးျခင္း၊ လက္ေ၀ွ႔သတ္ျခင္း၊ ေသရည္ေသရက္ေသာက္ျခင္း၊ အဂၢိရတ္ ထိုးျခင္း၊ အင္းခ်ျခင္း၊ မႏၲန္စုတ္ျခင္း၊ယၾတာစီရင္ျခင္း၊ စုန္းကေ၀ အတတ္ တုိ႔ကိုေလ့လာျခင္း၊ ေဗဒင္ေဟာျခင္း၊ ေဆးကုျခင္း၊ နတ္ပူေဇာ္ပသျခင္း၊ ၀ိဇၨာမယိဒၶိ အတတ္တို႔ကိုလိုက္စားျခင္း၊ သုိက္၊ တေဘာင္၊ စနည္း၊ ဘေ၀ါ၊ အတိတ္၊ နိမိတ္တို႔ကို ယုံၾကည္လိုက္နာျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။

ဒီေလာက္ဆို ရွိေၾကာင္း ထင္ရွားပါျပီေနာ္ သမိုင္းဆရာအားလံုး တညီတညြတ္တည္း ဆိုတယ္လို႔ ဦးၾကီး ေျပာတဲ႔ အတိုင္းဆို ေဒါက္တာ သန္းထြန္း မပါတာ စိတ္မေကာင္းစရာပါပဲ ဦးၾကီး ရယ္ တကယ္ ဆို သူလဲ ပါသင့္တယ္ ေရာမိေရာရာ ငါလဲပါ ဆိုသလိုေလ သုက ဘာလို႔ ဖဲ႔ထြက္သြားရတာလဲ ဦးၾကီး
သူလိုလူက ေဖာက္တယ္ ဆိုေတာ့ သမိုင္း လိမ္ခ်င္တိုင္း လိမ္ မရေတာ့တာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား ေတာ္ေတာ္ စိတ္ညစ္ၾကမွာပါ
ကိုယ္ခ်င္းစာမိပါတယ္ဗ်ာ ကြ်န္ေတာ္ ေျပာတာ မဟုတ္ဘူး ေနာ္
ရွိတယ္ ေျပာတာဦးၾကီးတို႔ ဆရာၾကီး ဦးသန္းထြန္း ေျပာတာ

က်န္တဲ႔စစ္တိုက္တာ မတိုက္တာ ပန္းခူးတာ ေကာက္တာ ေတြ မေျပာလိုပါ အဆိုျပဳခ်က္တြင္ ထိုအေၾကာင္းမ်ား မပါဟု ေျပာျပီး သားျဖစ္ေပသည္ ေနာက္ မဟာကႆပ ဂိုဏ္းနဲ႔စပ္ျပီး ဆိုထားတာေတြ ထည့္မေရးလိုပါျပီ ခင္ဗ်

ေပ်ာ္ပါေစ ဦးၾကီးခင္ဗ်
ေနာင္ေတာ္ပ်ဴဂါမ ၾကီး ပိဋကတ္သံုးတြင္ ဘယ္နားရွိသည္ကို ယူျပေပးဖို႔ ထပ္ဆင့္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပဳလိုက္ပါသည္

ေအာက္ကဟာက အျခားစာဖတ္သူမ်ား အတြက္ပါ ဦးၾကီး အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီေနရာေလာက္ဖတ္ရင္ပဲ လံုေလာက္ပါ့ျပီ လို႔ သတင္းေကာင္းပါးရင္း အမွ် အမွ် ေရစက္ခ်လိုက္ပါေၾကာင္း

******************************************

ထိုအရည္းႀကီးတုိ႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္ပုံကို စေလဦးပုညက

“ေရွးအတီေတ၊ ပုဂံေျပတြင္၊ ဆံေကသာလက္ေလးသစ္၊ မုတ္ဆိတ္ေမြး ဗရပ်စ္၊ မည္းညစ္သည့္စီ၀ရံႏွင့္ တာေတလံ အက်င့္ဆိုးေသာရွင္ဆိုးတကာ့ထိပ္ေခါင္ရွင္ေယာင္တို႔ရဲ့ထိပ္သီး၊ရွင္မထီး” ဟူ၍သ႐ုပ္ေဖာ္ခဲ့ပါသည္။

အေနာ္ရထာမင္းသည္ရွင္အရဟံ(ဓမၼဒႆီ) မေထရ္ျမတ္ ႏွင့္ ေတြ႔၍ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကိုသက္၀င္ ယုံၾကည္ၿပီးေနာက္ ထိုအရည္းႀကီးတုိ႔အား ႏွိမ္နင္းခဲ့ပါသည္။ ငယ္ရြယ္ေသာ အရည္း ႀကီးတို႔ကိုလူ၀တ္လဲေစၿပီး ဆင္ထိန္း၊ ျမင္းထိန္းျပဳလုပ္ ေစသည္။ အသက္အရြယ္ႀကီးကုန္ေသာ အရည္းႀကီးတုိ႔ကိုမူ တိုင္းျပည္မွ ႏွင္ထုတ္လိုက္ေလသည္။

အရည္းႀကီးအခ်ိဳ႔သည္ရွမ္းျပည္နယ္ဘက္သို႔ထြက္ေျပးၾကကုန္၏တခ်ိဳ႕မွာပုပၸားေတာင္ေျခတစ္၀ုိက္၌ လည္းေကာင္း၊ ပုဂံအနီး သမထီးရြာ၌လည္းေကာင္း ခုိေအာင္းေနၾကပါသည္။

ဤသုိ႔ႏွိမ္နင္းခဲ့ပါေသာ္လည္း အရည္းႀကီးတုိ႔သည္ လုံးလုံး လ်ားလ်ား ေပ်ာက္ကြယ္မသြား။ ေခတၱတိမ္ -ငုပ္သြားျခင္း မ်ိဳးသာ ျဖစ္ေလသည္။ က်န္စစ္မင္းႀကီးသည္ ငရမန္ကန္းရန္ကုိ ခုခံကာကြယ္ရာ၌ ပုပၸားအရပ္၊ သမထီးအရပ္မွ အရည္းႀကီးမ်ား ကိုျပန္လည္ေခၚယူ၍ အကူအညီေတာင္းရျခင္းက သက္ေသ ျပေနပါသည္။

ထိုအရည္းႀကီး အဆက္အႏြယ္တို႔သည္ ပုဂံမင္းဆက္ နရပတိစည္သူမင္းလက္ထက္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပန္လည္ အင္အားေကာင္းလာပါသည္။ ေတာေက်ာင္းဂိုဏ္းဟုပင္ ဂိုဏ္းသီးျခား ခြဲေထာင္ၾကကုန္၏။

ေတာေက်ာင္းဂိုဏ္းသားတုိ႔သည္ ေန႔ညမဟူအမဲသား၊ ငါးစား ျခင္း၊ ေသရည္ေသရက္ေသာက္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ၾကသည္။ အိႏၵိယ တႏၲရ၀ါဒီတုိ႔၏ လုပ္ရပ္တခ်ိဳ႕ျဖစ္ေသာနတ္ဘုရား၊ နတ္ဘုရားမ(သူရႆတီ) ပူေဇာ္ျခင္း၊ မႏၲန္ရြတ္ျခင္း၊ အင္း၊ အိုင္၊ ခါးလွည့္၊ လက္ဖြဲ႕စီရင္ျခင္း စသည့္ဂႏၶာရီက်င့္စဥ္မ်ားကုိ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။

ဂုိဏ္းသားတုိ႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္ပုံမွာတမုတ္ဆုိး၊ တိန္းညက္ ဆိုး၊ ေပါက္ပြင့္ဆုိး၊ နႏြင္းဆိုးတုိ႔ကို၀တ္ ဆင္ၾကသည္။ ေျခနင္းဦး လန္စီးသည္။ ေဖာ့နားေတာင္းတပ္သည္၊ နားပန္းဆံထားသည္။ ဦးထုပ္ဖ်ား၌ေျမြစိမ္း ေခါင္း၊ မုိးႀကိဳးသြား၊ စြန္းၿမီး၊ လင္းႏုိ႔ေတာင္၊ ဆြမ္းေကာ္ေယာက္မတုိ႔ကိုတပ္ဆင္ၾကသည္။ ဦးထုပ္ေဒါက္ခ်ာ မ်ား ကိုေဆာင္းၾကသည္။

ဂိုဏ္းတည္ေထာင္သူမွာ ရွင္ကႆပျဖစ္သည္။ ရွင္ကႆပ သည္ အနိမ့္ေတာေက်ာင္းမွေန၍ အရည္းႀကီး ၀ါဒမ်ားကုိ ျပန္႔ပြားေအာင္ ျပန္လည္တည္ေထာင္သူ ျဖစ္သည္။

ရွင္ကႆပ မရွိသည့္ေနာက္၌လည္း တပည့္မ်ားက ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ၾကေသာေၾကာင့္ ပုဂံေခတ္ ကုန္ခါနီးတြင္ ေတာ ေက်ာင္းဂုိဏ္း အထြတ္အထိပ္သုိ႔ေရာက္ခဲ့သည္။

ပင္းယေခတ္ သကၠရာဇ္၇၀၂-ခုႏွစ္၊ ဥဇနာမင္းလက္ထက္တြင္
ထို ဂုိဏ္းမွ ရဟန္းေတာ္အခ်ိဳ႕ သည္ ေတာေက်ာင္း ဂိုဏ္းကုိ အတုလိုက္၍ေလာကီအတတ္ပညာမ်ားျဖစ္ေသာဓားခုတ္၊ လွံထုိး၊ ျမင္းစီး၊ ဆင္စီး၊ စစ္ဆင္မႈ၊ စက္သြင္းလွဲထုိး စသည္ မ်ား သင္းၾကားေပးၾကကုန္၏။

ထို ေက်ာင္းသုိ႔ ကေလးလူႀကီး မ်ားစြာ၀င္ထြက္သြား လာၾကသည္ ျဖစ္ရာပြဲတမွ်စည္ကား သည္ကုိရည္ရြယ္၍ “ပြဲေက်ာင္း” ဟုေခၚဆိုၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ေက်ာင္းမ်ား၊ သံဃာ မ်ား တုိးတက္မ်ားျပား လာေသာအခါ ပြဲေက်ာင္းဂုိဏ္း ဟု ေခၚတြင္ ထင္ရွားလာေပသည္။

ပြဲေက်ာင္းဂုိဏ္း
စည္ပင္တုိးတက္လာေသာအခါေတာေက်ာင္းဂုိဏ္းမွာပြဲေက်ာင္းဂုိဏ္းအတြင္းသုိ႔ေရာ ေႏွာေပါင္းစပ္သြားၿပီး (၁၅)ရာစုခန္႔တြင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္။

ပြဲေက်ာင္းဂုိဏ္းသည္ ေညာင္ရမ္းေခတ္အထိ တိုးတက္စည္ပင္ လာခဲ့ သည္။ ေညာင္ရမ္း ေခတ္ေႏွာင္း ပုိင္း၌မူ အားနည္းသြား သည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဘုိးေတာ္ဘုရား လက္ထက္၌ ဖ်က္သိမ္းျခင္းကုိ ခံခဲ့ရသည္။

ဘုိးေတာ္ဘုရားသည္ ထုိပြဲေက်ာင္းဂုိဏ္းက သင္ေပးေသာ ပညာျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ပုန္ကန္သည္ဟု အေၾကာင္းျပ၍ ဖ်က္သိမ္းျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ျပည္သူႏွင့္ ရဟန္းသံဃာ တခ်ိဳ႕မေက်နပ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာ သျဖင့္ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ ရန္ခြင့္ျပဳရသည္။ ပြဲေက်ာင္း အမ်ားအျပား ပ်က္စီးကုန္ၿပီျဖစ္ ရကား အခိ်ဳ႕ေလာက္သာ ဖြင့္လွစ္ႏုိင္ေတာ့သည္။

ထိုပြဲေက်ာင္းမ်ား ျပန္လည္စည္ကားစျပဳခ်ိန္မွာ မင္းတုန္းမင္းနန္း တက္ခိ်န္ျဖစ္သည္။ သကၠရာဇ္၁၂၁၇- ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း သည္ပြဲေက်ာင္းမ်ားကုိလုံး၀ဖ်က္သိမ္းလုိက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပြဲေက်ာင္းမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ေခတ္အဆက္ဆက္ဆက္ဆံလာခဲ့ၾကေသာ အရည္း ႀကီးတုိ႔၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကား ကြယ္ေပ်ာက္သြားျခင္း မရွိပါ။ သမိုင္း အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ ထြက္ရပ္ေပါက္ဆုိသူတို႔၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားက သက္ေသခံလ်က္ရွိပါသည္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ဘုိးေတာ္စစ္ဆင္ေရးတစ္ရပ္ျပဳလုပ္၍ ႏွိမ္နင္းခဲ့ဖူးပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားျခင္း မရွိပါ။ လူအခ်ိဳ႕သည္ဂုိဏ္းအမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အရည္းႀကီး၀ါဒ က်ားေသကုိ အသက္သြင္းလ်က္သာ ရွိေနၾကပါေသးသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ အရည္းႀကီး၀ါဒဟု ဆုိရပါသနည္းဟူမူ ထုိဂိုဏ္းအသီးသီးတုိ႔၏ အထြတ္အျမတ္ထား ၾကေသာ အရွင္အဇၨေဂါဏ၊ရွင္မထီး၊ ဗားမဲ့၊ ဗားတေမာ့၊ ငရနဲဆရာေတာ္ တုိ႔ မွာေထရ၀ါဒအႏြယ္၀င္မ်ားမဟုတ္ ၾကပါ။ အရည္းႀကီး အဆက္အႏြယ္မ်ားသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပါတည္း။

ထုိအရည္းႀကီး၀ါဒတုိ႔သည္ မဟာယာနမွဆင္းသက္လာေၾကာင္း ကုိလည္း အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ထိုသို႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ပါရန္လည္း ဒုတိယသဂၤါယနာတင္စဥ္ အခါက အရွင္ယသမေထရ္ျမတ္ႀကီး သည္ ေအာက္ပါအတုိင္း မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါ၏။

“ဗုဒၶသာသနာေတာ္ျမတ္ႀကီးအတြက္ ရန္စြယ္၊ရန္ေဘး ႀကံဳေတြ႕ရသည္ရွိေသာ္ မိမိကုိယ္ေရးကုိယ္တာ ကိစၥမ်ားကုိ စြန္႔ပစ္၍ အႏၲရာယ္မ်ား မၿငိမ္းမခ်င္း အစြမ္းကုန္ႀကိဳး ပမ္းၾကရ မည္” ဟု မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

သမိုင္းစကားႏွင့္ ေျပာရလွ်င္ အဲဒီပြဲေက်ာင္းဘုန္းႀကီးဆို တာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္စဥ္က ဂိုဏ္းကြဲသြားၿပီး ေကာသမီၻျပည့္မွာ သဂၤါယနာအၿပိဳင္တင္ၾကတဲ့ မဟာသံဃိကဂိုဏ္သား ေတြျဖစ္ တယ္၊ အဲဒီ မဟာသံဃိကဂိုဏ္းကို မဟာယာနဂိုဏ္းလို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ေျမာက္ဂိုဏ္းလို႔လည္းေခၚပါတယ္။

ယခု ျမန္မာ၊ ထိုင္း၊ သီဟိုဠ္မွာတည္ရွိတဲ့ဂိုဏ္းကိုေတာ့ ေထရဝါဒဂိုဏ္းလို႔လည္းေခၚတယ္၊ ေတာင္ဂိုဏ္းလို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ေတာင္ဂိုဏ္းႏွင့္ ေျမာက္ဂိုဏ္းတို႔ဟာဘုရားရွင္ရဲ႕ သာသနာေတာ္က ခြဲထြက္တဲ့ ဂိုဏ္းေတြခ်ညး္ပဲ၊ ဒါေၾကာင့္ မဟာယာနဂိုဏ္းဟာ မိစၧာဒိ႒ိဂိုဏ္း မဟုတ္ပါဘူး၊

“ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွာ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္စၿပီး ေထရဝါဒသာသနာေရာက္ရွိခဲ့တယ္၊ ပြဲေက်ာင္းဂိုဏ္းကြယ္ သြားေသာ္လည္း အေလ့အလာက က်န္ရစ္တယ္၊ ပြဲေက်ာင္း ဂိုဏ္းဟာ ထုလုပ္ကိုးကြယ္တဲ့ ႐ုပ္ပြားေတာ္ဟာ အဝေလာကိေတသရ ႐ုပ္ပြားေတာ္ျဖစ္တယ္၊ အဝေလာကိတသရ ႐ုပ္ပြားေတာ္ဟာ ေဂါတမဘုရားရွင္ရဲ႕ ႐ုပ္ပြားေတာ္ မဟုတ္ဘူး၊ေဗာဓိသတၱေခၚတဲ့ အေလာင္းေတာ္ နတ္သားရဲ႕ ပံုသဏၭာန္ျဖစ္ပါတယ္၊ နတ္ဝတ္ဒြါဒရာ ႏွင့္ျဖစ္ တယ္၊
ပြဲေက်ာင္းဘုန္းႀကီးမ်ားဟာ ေဂါတမဘုရားကိုကိုးကြယ္တာ မွန္တယ္၊ ေဂါတမ႐ုပ္တုေတာ္ကိုလည္း ကိုးကြယ္ၾကတယ္၊ သို႔ေသာ္လည္း အဝေလာကိေတသရနတ္ဘုရားကိုလည္း အမ်ားအျပား ကိုးကြယ္ၾကတယ္၊

အဲဒီ အဝေလာကိေတသရနတ္ ဘုရား မႏၲာန္ေတာ္က (ဥံဳ မဏိပေဒၶဟံု) ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ေရွးအစဥ္အဆက္ အေလ့အလာႏွင့္ ေရွးက အဝေလာကိေတသရ ႐ုပ္ပြားကိုပင္ ေဂါတမဗုဒၶအျဖစ္ ဆက္လက္ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကတယ္။

အဝေလာကီေတသရ နတ္ဘုရားရဲ႕ ပံုေတာ္ကို ေဂါတမအျဖစ္ အစဥ္အဆက္ကိုးကြယ္လာၾကသလို ေရွးက ပြဲေက်ာင္းဓေလ့ ျဖစ္တဲ့ အတီးအမႈတ္ အကအခုန္မ်ားကိုလည္း ေထရဂိုဏ္ဝင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက အေမြခံၿပီး ဆက္လက္ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကတယ္၊ ဒီေနရာမွာ အဆိုအက စတင္ျဖစ္ေပၚလာပံုကို ဆက္ေျပာေပး ပါမယ္။”

“ကမၻာဦးကလူေတြဟာ နတ္ဘုရားမ်ားကို စတင္ကိုးကြယ္ ၾကရာက ေဝဒက်မ္းမ်ား ထင္ရွား ျဖစ္ေပၚလာၾကတယ္၊ ကမၻာဦးလာ ေဝဒက်မ္းမ်ားဟာ (၁)ဣ႐ုေဝဒ (သို႔မဟုတ္) ရိဂေဝဒက်မ္း၊ (၂) ယဇုေဝဒက်မ္း၊ (၃) သာမေဝဒက်မ္း၊ (၄) အာထဗၺဏ (သို႔မဟုတ္) အတၳာရဝေဝဒက်မ္းရယ္လို႔ ၄-မ်ိဳးရွိတယ္။

အဲဒီ ၄-မ်ိဳးအနက္ (၁) ဣ႐ုေဝဒက်မ္းဟာ ဂါထာေပါင္း၁၀၀၀-ပါရွိၿပီး ေကာင္းကင္ဘံုစံ နတ္ဘုရားမ်ားရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ခ်ီးက်ဴးဖြဲ႔ဆိုထားတာပါ၊

(၂) ယဇုေဝဒက်မ္းဟာ စုဏၰိယတစ္ဝက္, ဂါထာတစ္ဝက္ပါရွိ သတဲ့၊ အဲဒီ ဂါထာမ်ားဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ဥ႐ုေဝဒက်မ္းက ဂါထာမ်ားျဖစ္သတဲ့၊ အဲဒီ ယဇုက်မ္းမွာ ဘာေတြပါသလဲဆိုေတာ့ ယဇ္ပူေဇာ္ရာမွာရြတ္ဖတ္တီးမႈတ္ရတဲ့ မႏၲရားမ်ား ပါရွိသတဲ့၊

(၃) သာမေဝဒက်မ္းလာ ဂါထာမ်ားဟာလည္း ဥ႐ုက်မ္းလာ ဂါထာေတြပင္ မ်ားသတဲ့၊ သို႔ေသာ္ အဲဒီ ဥ႐ုက်မ္းလာ (ကဗ်ာ) မ်ားကို ရြတ္ဆိုဖုိ႔ စည္းကိုက္ဝါးကိုက္အသံထည္ေပးတဲ့ က်မ္းျဖစ္တယ္၊

(၄) အာထဗၺဏက်မ္းကေတာ့ ဂါထာေပါင္း ၆၀၀၀-ပါသတဲ့၊ သို႔ေသာ္ဥ႐ုေဝဒက်မ္းလာ ဂါထာမ်ားႏွင့္ စုဏၰိယ်ားျဖစ္ၿပီး စုန္းကေဝ တေစၧ ေျမဖုတ္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါမ်ားႏွင့္ အဖ်ားအနာအမ်ိဳး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မန္းမႈတ္ရတဲ့ မႏၲရားမ်ား၊ ကာယသိဒိၶ,ပီယသိဒိၶစေသာ သိဒိၶအမ်ိဳးမ်ိဳး ၿပီးေျမာက္ေစႏိုင္တဲ့ ဂါထာမႏၲရားမ်ား ပါဝင္သတဲ့။

ဒီ ေဝဒက်မ္းမ်ားဟာ နတ္ဘုရားမ်ားကို အမႊမ္းတင္ၿပီးပူေဇာ္တဲ့ က်မ္းေတြပဲ၊ ပူေဇာ္တဲ့ေနရာမွာ အသားအေသြးျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္း၊ အရက္ေသစာျဖင့္ပူေဇာ္ျခင္းအထိ နယ္ခ်ဲ႕လာၿပီးနတ္ဘုရားမ်ား ႏွစ္သက္ေအာင္ရယ္လို႔ ယဇုေဝဒလာ ႐ိုး႐ိုးရြတ္ဆိုပူေဇာ္႐ံုမွ်မက သာမေဝဒက်မ္းအရ စည္းကိုက္ ဝါးကိုက္ သီဆိုတီးမႈတ္မႈ ျဖစ္လာတယ္၊ အဆိုအတီးပါလွ်င္အဆိုအကဟာလည္း ပါစၿမဲမို႔ နတ္ဘုရားပူေဇာ္တဲ့ အကမ်ိဳးစံု ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာတယ္။

နစၥ, ဂီတ, ဝါဒိတဆိုတဲ့ အကအဆို အတီးအမႈတ္ဟာ လူတိုင္း ရဲ႕ ေမြးရာပါ ဝါသနာျဖစ္သတဲ့၊ ဂႏၶဗၺဆိုတဲ့ နတ္ေတြဟာ အက အဆို အတီး အမႈတ္ အလြန္ဝါသနာႀကီးတဲ့ ကေခ်သည္မ်ိဳးေတြ ျဖစ္ၾကသတဲ့၊ ဒါေၾကာင့္ အက အဆို အတီး အမႈတ္ေတြႏွင့္ နတ္ဘုရားကိုပူေဇာ္ၾကတဲ့အခါ သူ႔ထက္ငါသာ အၿပိဳင္အဆိုင္ ဘုရားပြဲႀကီးမ်ား ျဖစ္လာၾကတယ္။

မဟာယာနသာသနာဟာ အိႏိၵယမွာ တည္ေနစဥ္က ဟိႏၵဴဝါဒ ႏွင့္ပူးေပါင္းခဲ့တယ္၊ ဟိႏၵဴဝါဒမွာ ဗိႆႏိုးနတ္ဟာ အဝတာရ အျဖစ္ ေလာကႀကီးကို ေစာင့္ေရွာက္သလို မဟာယာနကလည္း ေလာကိေတသရ နတ္ဘုရားေလာင္းေတာ္က ေလာကႀကီးကို ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တယ္၊ ဟိႏၵဴမ်ားကနတ္ဘုရားကို အႀကီးအက်ယ္ အကအဆို အတီး အမႈတ္မ်ားႏွင့္ ပူေဇာ္သလို မဟာယာနမ်ား ကလည္း အကအဆို အတီး အမႈတ္မ်ားျဖင့္ ဘုရားရွင္ကို ပူေဇာ္ ခဲ့ၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ မဟာယာနဂိုဏ္းကို ျမန္မာက ပြဲေက်ာင္း ဂိုဏ္းလို႔ ေခၚခဲ့ၾကတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မ်ာ ပြဲေက်ာင္းဂိုဏ္း ဟာမရွိသေလာက္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီကြယ့္၊ တိုင္းျပည္စြန္နား မွာ နည္းနည္းပါးပါးမွ်သာ က်န္လိမ့္မယ္၊သို႔ေသာ္ အစဥ္အလာ အက အဆို အတီး အမႈတ္ ပူေဇာ္ပြဲကေတာ့ မေပ်ာက္ကြယ္ဘဲ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ယေန႔ထိေအာင္က်န္ေနတယ္”

Monday, February 23, 2015

ပ်ဴႏိုင္ငံတြင္ ေထရ၀ါဒ က်ယ္ျပန္႔စြာ ထြန္းကားျခင္း လံုး၀(လံုး၀) မရွိ

ပ်ဴႏိုင္ငံတြင္ ေထရ၀ါဒ က်ယ္ျပန္႔စြာ ထြန္းကားျခင္း လံုး၀(လံုး၀) မရွိ
************************************************************
ေဒါက္တာသန္းထြန္းက " ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ေလာကီပညာအေရးပါပံု "
ျမန္မာေတြအတြက္ ေလာကီပညာဟာ အင္း၊ အိုင္ ၊ ခလဲ့၊ လက္ဖြဲ႕ ၊ ဂါထာ၊ မႏၲန္၊ ပီယ၊ ေဗဒင္ ယၾတာ၊ အတိတ္၊ နိမိတ္ ၊ တေဘာင္၊ စနည္း ၊ ဘေဝါ ဆိုျပီးရွိပါတယ္။ အင္း၊ အိုင္ ၊ ခလဲ့၊ လက္ဖြဲ႕ ၊ ဂါထာ၊ မႏၲန္၊ ပီယ စတာေတြကို ပထမအုပ္စု ၊ ေဗဒင္ ယၾတာကို ဒုတိယအုပ္စု ၊ နိမိတ္ ၊ တေဘာင္ ၊ စနည္း ၊ ဘေဝါ စတာေတြကို တတိယအုပ္စုုဆိုျပီးအုပ္စု သုံးစုခြဲလို႕ရမယ္ထင္ပါတယ္။
ေလာကီပညာ ေမွာ္ပညာဆိုတာ ယံုၾကည္မႈကိုအေျခခံကာ ျဖစ္တည္လာျခင္းျဖစ္ျပီး သမိုင္း မတင္ မွီေခတ္ ကာလကတည္းကရွိခဲ့တယ္လို႕ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္တစ္ေသာင္းေက်ာ္ကျဖစ္တဲ့ ျပဒါးလင္းဂူ ( ပဒတ္လိုဏ္ဂူ ) နံရံေပၚမွာေရးခဲ့တဲ့ အ႐ုပ္ေတြထဲက သမင္႐ုပ္ ၊ ႏြား႐ုပ္ ႏွင့္ ေမွာ္ဆရာ႐ုပ္ေတြဟာ သာမန္႐ိုး႐ိုး အ႐ုပ္ေတြမဟုတ္ပါ။
ေမွာ္ဆရာက ရြတ္ဖတ္ျပီး အ႐ုပ္ကိုလွံနဲ႕ထိုးၾကရင္ ေနာက္တစ္ေန႕ အမဲလိုက္တဲ့အခါ သားေကာင္ေတြရမယ္လို႕ ယံုၾကည္ခ်က္မႈနဲ႕ ဂူနံရံမွာေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္မယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အတူကိုအတုလုပ္တဲ့ (Sympathetic Magic) ေမွာ္အတတ္လို႕ ထင္ျမင္ခ်က္ ေပးထားပါ တယ္။ အဲဒိ ေလာကီပညာဆိုင္ရာ ယံုၾကည္မႈဟာ ယေန႕ေခတ္သစ္ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈမွာေတာင္ ရွိေနပါေသးတယ္။
ပညာရွင္တခ်ိဳ႕က ျမန္မာ့ေလာ့ကီပညာဟာ သေရေခတၱရာ ေခတ္ ေလာက္ကတည္းက စတယ္ လို႕ဆိုပါတယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့ ျမန္မာ့သမိုင္းပံုစာအုပ္ထဲက " ပ်ဴ " စာတမ္းငယ္ထဲမွာေတာ့ ပ်ဴေတြဟာ သူတစ္ပါးအသက္ မသတ္လိုလို႕ ပိုးထည္မဝတ္ ၊ သို႕ေသာ္ ေဗဒင္ေမးဝါသနာပါတယ္ လို႕ဆိုထားပါတယ္။
ဒီအတတ္ပညာမ်ားသည္ ေထရ၀ါဒအလြန္ ထြန္းကားေနသည္ ဆိုေသာ ထိုပ်ဴေခာတ္တြင္ ရွိေနသည္ဟု ဆိုထားေသာေၾကာင့္ ထိုအတတ္အေၾကာင္း ထည့္ေျပာရမည္ ျဖစ္သည္
ထိုအတတ္ပညာကို တႏၱရ ၀ါဒဟု ေခၚပါတယ္ တႏၱရ ဆိုတာ အနက္ က က်မ္းစာ လို႔ ျပန္တယ္
အဲဒီက်မ္းစာမွာ ဘာေတြ ပါသလဲ ဆိုရင္ မႏၱာန္ မႏၱရား ေမွာ္ အင္း အိုင္ ခလွဲ႔ လက္ဖြဲ႔ စတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေရးထားတဲ့ က်မ္းကို ေခၚဆိုပါတယ္
တႏၱရဟာ ကရိယ။က်ာရယ။ေယာဂ။အႏုတၱရေယာဂ ဆိုျပီး ေလးမ်ိဳး ကြဲပါတယ္
အႏုတၱရေယာဂ ကေတာ့ အျမတ္ဆံုးနဲ႔ အနက္နဲဆံုးပါပဲ
တႏၱရဟာ မဟာယာနသုတၱံမ်ားနဲ႔ မေရွးမေႏွာင္းမွာ ေပၚလာတယ္ ဒါေပမယ့္လို႔ အႏုတၱရေယာဂ ကေတာ့့့ တျဖည္းျဖည္း ၾကီးထြားေပၚေပါက္လာတာပါ ဒီ၀ါဒမွာ အဆင့္ ၇ ဆင့္ရွိတယ္ စာရွည္မွာ စိုးလို႔ မျပေတာ့ပါ
ေနာက္တစ္ခုက သတၱိ၀ါဒ ဒါက သွ်ီ၀နဲ႔ ွဇနီးေတြ ျဖစ္တဲ့ နတ္ဘုရားမေတြ ကိုပူေဇာ္တာ မိန္းမေတြ အမ်ားၾကီးရွိေပမယ့္လို႔ ထင္ရွားတာက ေဒ၀ီ ႏုရဂါ ကာလီ ဆိုတာေတြပဲ ဒီ၀ါဒက ဟိႏၵဴနဲ႔ အာရယာန္ မဟုတ္သူေတြ ပူးေပါင္းျပီး ေပၚထြက္လာတယ္လို႔ ဆိုထားတယ္
၅-၆ ရာစုေတြမွာ အိႏၵိယဘာသာေတြကို တႏၱရ နဲ႔ သတၱိ၀ါဒ ဟာကူးစက္လာတယ္ တႏၱရ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဟိႏၵဴနဲ႔ မဟာယာန ေနာက္ တိုင္းရင္းျဖစ္ အစြဲေတြ ေပါင္းစပ္ေနတဲ့ဘာသာတစ္ခုပါ ဘုရားေက်ာင္းတစ္ခုတည္းမွာပဲ ဟိႏၵနတ္ဘုရာမ်ား မဟာယာနက နတ္ဘုရားမ်ားကို စုျပီးထား ၾကပါတယ္
ဗိဟာရ္ျပည္မွာ ရွစ္ရာစု ႏွစ္ကစျပီး ဒီ၀ါဒ တန္ခိုးထြားကာ ဂိုပါလမင္းလက္ထက္မွာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ရုပ္ထုေတြထဲကို အတင္း နတ္ဘုရားေတြ ေရာထည့္လိုက္တယ္ ဒီအေၾကာင္းေျပာေန တာ ပ်ဴနဲ႔ ေခာတ္ျပိဳင္ ျဖစ္ေနလို႔ပါ အရည္းနဲ႔ ဆက္ႏြယ္မွု ရွိတာေျပာေပး မလို႔
တႏၱရ၀ါဒဟာ ဗုဒၶဘာသာ နဲ႔ သွ်ီ၀ ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးကြဲတယ္ဆိုျပီး ေထရ၀ါဒထဲ ကိုေရာထည့္ပစ္ လိုက္ ပါတယ္ ဒီအေၾကာင္း ျဖတ္ပါမယ္
ျမန္မာျပည္ထဲ သြားရေအာင္ ဦးၾကီးရယ္ ေလယာဥ္ဖိုးေလး မစပါဦး ပိုက္ဆံျပတ္ေနျပီ
အိႏၵိယျပည္က ဗုဒၶဘာသာ (ေထရ၀ါဒမဟုတ္) ျမန္မာကိုေရာက္တာနဲ႔ ဘယ္လို ေျပာေျပာ သထံုကို မလြန္ႏိုင္ေသးဘူး မဟုတ္လား ဒီေနရာမွာ အလ်ဥ္းသင့္လို႔ ေျပာပါဦးမယ္ သထံုၾကီး သထံုေလး ဆိုတာရွိပါေသးတယ္ ဒါထားဦးမယ္ေနာ္ ဦးေလး
သထံုမွထြန္းကားေနျပီေနာ္ ပ်ဴမွာ ထြန္းကားတယ္လို႔ေတာ့ ဦးၾကီးေျပာသလိုပဲ ဘယ္ေက်ာက္စာမွာ မွ မေတြ႕ရေသးဘူး အပိုင္းအစေတြ သာေတြ႕ရတယ္ ေရႊေပလႊာေတြ ဘာေတြ ညာေတြ ဘယ္လို ေျပာေနေန မဟာယာနမွာ ရွိတဲ့ဟာေတြပဲပါတာ ေတြ႕ပါေသးတယ္ ဒါကိုမဟုတ္ဘူးလို႔ အဆိုျပဳ မယ္ဆိုရင္ မဟာယာနကို ေစ့ငုေအာင္ ေလ့လာဖို႔ လိုပါတယ္ ဒါမွ တြဲမိမွာပါ ဦးေလးတို႔ေျပာတဲ့ ေခာတ္ျပိဳင္မရွိဘူးဆိုတာ ၅-၆-၈ ဆိုတဲ့ ရာစုေတြဟာ ပ်ဴေခာတ္ပါဘဲ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတာ လြဲေန တယ္ထင္ရင္ ေခာတ္ျပိဳင္ သမိုင္းကိုျပန္ေလ့လာပါ ေနာက္ ျပန္ေျပာႏိုင္ပါတယ္ မရွိဘူးလို႔ေတာ့ ယတိျပတ္မေျပာနဲ႔ေနာ္ ကိုယ္မဖတ္မိေသးဘူး လို႔သာေျပာပါ အေထာက္အထားလိုခ်င္ရင္ ဒီေနရာ မွာ ကိုယ္ကြ်မ္းက်င္သေလာက္ ေမႊပါခင္ဗ် ေက်ာက္စာ မွင္စာ ကေနစျပီး အျခားက်မ္းမ်ိဳးစံု ရႏိုင္ ပါတယ္ https://archive.org/
ပုဂံကို စေရာက္လာတဲ့ ၀ါဒဟာ အိႏိၵယ ေျမာက္ပိုင္းကေန ၀င္လာလာတဲ့ တႏၱရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ပ်ဴေခတ္က ရွိေနတာလို႔ ဆက္စပ္ေျပာခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေအာက္ကမင္းနာမည္ ေတြပဲ ၾကည့္ပါ ဘာေကာင္ေတြလဲ အရွင္းၾကီးေတြ႕ပါလိမ့္မယ္ ဒါအက်ဥ္းျပေပးထားပါတယ္ ဦးၾကီး
ေနာက္ အျခားအေထာက္အထား မ်ားစြာ က်န္ေနပါေသးတယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာတူးဖူးရထားျပီး မွတ္တမ္းမ၀င္ စာရင္းမထင္တဲ့ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြ ေစ်းကြက္ ခဏေလ့လာသင့္ပါတယ္ လို႔ အၾကံျပဴလိုပါတယ္ ကတ္တေလာက္ေတြေတာင္ ထုတ္ေ၀ထားပါတယ္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ က်ယ္ျပန္႔ပံု ေျပာတာပါ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေစ်းေတြနဲ႔ ေလလံပစ္တာေတြလဲ ျမင္ခဲ့ရဖူးပါရဲ႕ဗ်ာ
တရား၀င္တာပဲ ယူမယ္ဆို တြက္ၾကည့္ေပါ့ ဘယ္ေလာက္ ခုထိမ္းသိမ္းထားသလဲ အျပင္ေရာက္ေန တဲ့ အေမြအႏွစ္ ဘယ္ေလာက္မ်ားလဲ ဆိုတာ သိမွာပါ အထင္ကရ မရွိတဲ့ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း အေထာက္အထားေတြ မွာလဲ သက္ေသ ရွိပါတယ္ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္က အဲဒါေတြလဲ ထည့္တြက္ သင့္တယ္လို႔သာပဲ အၾကံျပဳတာပါခင္ဗ် ဦးၾကီး
ေရွး/သု တူးေဖာ္ေရးက ရရွိတဲ့ သုေတသနဆိုင္ရာ အေထာက္ထားေတြက ိုျပန္ၾကည့္တဲ့အခါ အထက္ပါ မင္းေတြႏွင့္ပတ္သက္ျပီး တစ္စုံတစ္ရာ မေတြ႕ရပါ။ ေက်ာက္စာဝန္ ေတာ္စိန္ခို ဦးေဆာင္တဲ့ ၁၉၁၁ တူးေဖာ္မႈေတြကေန ေက်ာက္အ႐ိုးအိုး ႏွစ္လုံးေတြ႕တယ္။ ၁၉၂၂ မွာ ခ်ာစ္ ဒူရာဇယ္ ( Mr Chas Duriosell ) ဦးေဆာင္တဲ့ တူးေဖာ္မႈကေန ေနာက္ထပ္ ေက်ာက္အ႐ိုးအိုးတစ္လုံးထပ္ေတြ႕တယ္။
ေက်ာက္အရိုးအိုးေတြအေပၚမွာ ေရးထားတဲ့ ပ်ဴစာေတြကို ေဒါက္တာ စီ အို ဗလက္ဒန္ ( Dr C. O Blagden ) ၊ ဦးသာျမတ္ ၊ ဦးျမ ႏွင့္အျခား ေရွးစာပညာရွင္ေတြ ဝိုင္းျပီး အကၡရာဖလွယ္ျပီးတဲ့ ေနာက္မွာေတာ့ ေရွးျမိဳ႕ေဟာင္း သေရေခတၱရာမွာ အမွန္တကယ္ စိုးစံခဲ့တဲ့ မင္းေတြရဲ့ နာမည္ေတြ ႏွင့္ သကႏွစ္ကို သုံးတယ္လို႕ ယုံၾကည္ရတဲ့ ခုႏွစ္ေတြထြက္လာတယ္။ ေက်ာက္အ႐ိုးအိုး ေတြေပၚမွာပါတဲ့ အဓိက က်တဲ့စာက်င္းကိုၾကည့္ရေအာင္ပါ။
၁။ ေဒဝ မိၾတ ( နတ္ခ်စ္သူ )
Devamitra ( The Beloved of Gods )
၂။ ဟရိ ဝိၾကမ ( ဗိႆႏိုးနတ္မင္းရဲ့ လက္ရုံး )
Harivikrama ( The Might of Visnu )
၃။ သီဟ ဝိၾကမ ( ျခေသၤ့ကဲ့သို႕ ရဲရင့္သူ )
Sihavikrama ( The Courage of Lion )
၄။ သူရိယ ဝိၾကမ ( ေနကဲ့သို႕ ထြန္းေတာက္သူ )
Suriyavikrama ( The Power of Sun )
၅။ ျဂီထု ဝိၾကမ ( အမိ နတ္မင္းက ေစာင္မသူ )
Crithuvikrama ( The Protection of Armour )
၆။ ဇၾတတတ ဝိၾကမ ( အမ်ိဳးတကာ ထိတ္လန္႕သူ )
Jatratatavikrama ( The Terror of Race )
၇။ အဒိတ် ဝိၾကမ ( ေနမ်ိဳးအသေရ ရွိသူ )
[A] dityavikrama ( The Glory of Sun Race )
အထက္ပါ စာရင္းက မင္းေတြရဲ့ အမည္ကို ေက်ာက္အ႐ိုးအိုးေပၚက သကၠတ အကၡရာ တခ်ိဳ႕ပါတဲ့ ပ်ဴ စာလုံးေပါင္း ၁၁၂၇ လုံးကေန ေဖာ္ထုတ္ရရွိတာပါ။ အထူးသျဖင့္ မင္းနာမည္ေတြကို သကၠတ နာမည္ နဲ႕ ေရးထားလို႕ ခုလို သိရတာျဖစ္ပါတယ္
ေနာက္တစ္ခု အုတ္ခြက္ဘုရား
အမ်ိဳးအစား - ေျမပံုဘုရား ( အမ်ားအေခၚ အုတ္ခြက္ဘုရား )
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ပံုစံခြက္ သုံးျပီး ေျမသားပံုေဖာ္
မူလေနရာ - ျမန္မာ ( ပ်ဴ )
အခ်ိန္ကာလ - ၈ - ၁၀ ရာစု (this date according to Guy 2002; Luce suggests 10th-11thC)
မွတ္ခ်က္ ။ ။ Guy က ၈ - ၁၀ ရာစုလို႕ခန္႕မွန္းျပီး ၊ လုစ္ ကေတာ့ ၁၀-၁၁ ရာစုလို႕ ခန္႕မွန္းပါတယ္။ )
အရြယ္အစား
အျမင့္ - ၈ စင္တီမီတာ
ဗ်က္ အက်ယ္ - ၆.၅ စင္တီမီတာ
ဒီေျမပံုဘုရား ကို လန္ဒန္ ၊ျဗိတိလွ်ျပတိုက္ မွာသုေတသနလုပ္ေနဆဲအဆင့္ ေရွးပစၥည္းစာရင္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သမိုင္း သုေတသန စိတ္ဝင္စားသူေတြကေတာ့ ဒီေျမပံုဘုရားကို မွတ္မိခ်င္မွတ္မိပါလိမ့္မယ္။ ေက်ာက္စာဝန္ေဟာင္း ဦးျမေရးတဲ့ " အုတ္ခြက္ ႐ုပ္ပြါးဆင္းတုေတာ္မ်ားအေၾကာင္း " စာအုပ္ ၊ ပံု ၁၀၅ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမင္းကပါ အေရွ႕ က်ဆင္းဘုရား အတြင္းကရရွိတယ္လို႕သိရပါတယ္။
ျမင္ေနရတဲ့အတိုင္း အနည္းငယ္ရွင္းျပလိုပါတယ္။ လန္ဒန္ ၊ျဗိတိလွ်ျပတိုက္မႉးအဆိုအရ မဟာေဗာဓိပင္ေအာက္မွာျဖစ္တယ္။ ဦးျမကေတာ့ ေဗာဓိပင္အေၾကာင္းေျပာမထားပါ။ တင္ျပင္ေခြ ႐ုပ္ပြါးေတာ္ သုံးခုလုံးရဲ့အေပၚမွာ ထီးအမိုးငယ္ရွိပါတယ္။ ႐ုပ္ပြါးေတာ္ သုံးခုလုံးရဲ့ ေအာက္မွာေတာ့ ၾကာပလႅင္ ခံထားတယ္။ အုတ္ခြက္အလယ္က ႐ုပ္ပြါးေတာ္ဟာ ျမတ္စြာဘုရား တရားေဟာေနဟန္ " ဓမၼစၾကာ မုျဒာ " ျဖစ္ျပီး ၊ အာသနေခၚတဲ့ ေျခဟန္ကို စစ္ေဆး ၾကည့္တဲ့အခါ ဘယ္ေျခကို ညာေျခေပၚထပ္ ေခြထားျပီးတည္ျငိမ္ေအးေဆးတဲ့ ဟန္ " ပဂ်င္ကာသန " ျဖစ္တယ္။
ယာဘက္ ႐ုပ္ပြါးဆင္းတုေတာ္ကေတာ့ အရိေမေတၱယ် ကိုကိုယ္စားျပဳတယ္။ လက္ေတာ္ေျမထိ ဘူမိဖႆမုျဒာ ျဖစ္ျပီးေျခဟန္ကေတာ့ " ပဂ်င္ကာသန " ျဖစ္တယ္။ဝဲဘက္ ႐ုပ္ပြါးေတာ္ဟာ ထူးျခားမႈရွိပါတယ္။ဦးေခါင္းမွာ မကိုဍ္ေဆာင္းထားတဲ့ အျပင္ ၊ မင္းဝတ္တန္ဆာဝတ္ဆင္ထားတယ္၊ စလြယ္လြယ္ထားတာျဖစ္လို႕ ပိုျပီးထူးျခားတယ္။ ၾကာပလႅင္ေပၚ မင္းထိုင္ ထိုင္ေနဟန္ " ရာဇလိလာသန" ျဖစ္ျပီး အဲဒိအခ်က္ေတြအားလုံးအရ ေျပာရရင္ ဘုရားေလာင္း ေဗာဓိသတၱျဖစ္တယ္။ ေျမပံုဘုရားတစ္ခုလုံး ကိုျခံုျပီးေျပာရရင္ေတာ့ ဒါဟာ မဟာယာန ဟန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျမတ္စြာဘုရားကို ေဘးရံအရိေမေတၱယ် ႏွင့္ ေဗာဓိသတၱဘုရားေလာင္း ယွဥ္တြဲ ျပဳလုပ္ပူေဇာ္ၾကျခင္းဟာ ပုဂံေခတ္ဦးပိုင္းမွာ လူၾကိဳက္မ်ားပံုေပၚတယ္။အေတြ႕ရမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ လုစ္ က ပုဂံေခတ္ျဖစ္မယ္ဆိုျပီး ခန္႕မွန္းပံုရတယ္။
ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့စာတမ္းေတြမွာေတာ့ ဒီေျမပံုဘုရားအေၾကာင္း ေရးထားတာမေတြ႕ပါ။ ထုဆစ္ပံုဟန္ပန္ မွာေတာ့ ဘုရားေလာင္း ေဗာဓိသတၱ ကလြဲျပီး က်န္တဲ့ ႐ုပ္ပြါးႏွစ္ခုမွာ ပုဂံဟန္သိပ္မေတြ႕ရပါ။ မ်က္ႏွာေတာ္ ဥေခါင္းေတာ္တို႕က ပုဂံဟန္ မျပ။ ဦးျမကေတာ့ ပ်ဴ မွတ္တမ္းစာေရးထားတဲ့ ပုဂံ အေနာ္ရထာ ေခတ္ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ အုတ္ခြက္ဘုရားလို႕ ဆိုပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ဒီလိုေျပာႏိုင္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီေျမပံုဘုရားရဲ့ ေအာက္ေျခ အလယ္မွာ ေရးထားတဲ့ ပ်ဴစာ ၇ လုံးေတြ႕တယ္ ၊ ပထမ စာလုံး ႏွစ္လုံးက ပ်ဴ အကၡရာႏွင့္ " ဗုဓ ( ဗုဒၶ ) " ဆိုျပီးေရးထားတာျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ ဦးျမရဲ့အယူဆကို ၾကိဳက္တယ္။ က်န္တဲ့ စာလုံးေတြကေတာ့ ရာသီဥတုဒါဏ္ေၾကာင့္ ဖတ္မရေလာက္ေအာင္ ဝါး (ပ်က္) သြားပါျပီ။
ဒီဘုရားက ပ်ဴေႏွာင္းပိုင္းခ်ိန္ထိ ဘာသက္ေသျပလဲ ဆိုရင္ မဟာယာန ျဖစ္ေၾကာင္း အခိုင္အမာေျပာ ထားပါတယ္ ဒါက ျငင္းမရတဲ့ အခ်က္ပါပဲ ဒီအခ်က္လိုမ်ိဳး မ်ားစြာေသာ အေထာက္အထားေတြ ရွိပါတယ္ ဒါေၾကာင့္ ပ်ဴေခာတ္မွာ ေထရ၀ါဒ မရွိလို႔ ဆိုႏိုင္တယ္ သထံုကို ေက်ာ္မသြားႏိုင္ေသးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ မ်ားစြာပါပဲ ေနာက္ အိုးေတြ ဒဂၤါးေတြ မွာ ၾကည့္႔ရင္ သွ်ီ၀ ကိုင္တဲ့ ခရင္းခြေတြ ပါေနတာဟာ ဘုရင္ေတြဟာ ေထရ၀ါဒ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာ အတိအက်ကို ေျပာႏိုင္ပါတယ္
ေထရ၀ါဒနဲ႔ မဟာယာန တူတာေလး နဲနဲ ထည့္ေပးလိုက္ပါမယ္
လြတ္ေၿမာက္ရာ လမ္းမ်ား နွုိင္းယွဥ္ခ်က္
ေထရ၀ါဒ ဘာသာ တြင္ နိဗၺာန္ ပန္းတိုင္သို႔ -
၁ ။ သမၼာသမၺဳဒၶ အၿဖစ္နွင္႔ ကူးေၿမာက္ၿခင္း၊
၂ ။ ပေစၥကဗုဒၶါ ဘုရားငယ္အၿဖစ္ ကူးေၿမာက္ၿခင္း၊
၃ ။ သာ၀က ေဗာဓိ - ေခၚ ရဟႏၱာအၿဖစ္ ကူးေၿမာက္ၿခင္း ဟု သုံးမ်ိဳးရွိသည္။
မဟာယာန ဘာသာတြင္လည္း -
Bodhisattvayana, ( ေဗာဓိသတၱ ယာန ) ဘုရားအေလာင္းယာန၊
Prateka-Buddhayana, ( ပေစၥက ဗုဒၶယာန ) ပေစၥဗုဒၶါေလာင္း ယာန၊
Sravakayana ( သာ၀က ယာန ) သာ၀ကေလာင္း ယာန၊ၿဖင္႔ ကူးေၿမာက္ၿခင္း ဆိုၿပီး တူညီေသာ အမ်ိဳးအစားမ်ား ေတြ႔ရသည္။
ေထရ၀ါဒ ႏွင္႔ မဟာယာန၀ါဒတြင္ တူညီေသာ အဂၤါ ( ၆ ) ခ်က္
(၁) ျမတ္စြာဘုရားကို နွစ္ဖက္စလုံးက ဆရာ အျဖစ္လက္ခံၾကတယ္။
(၂) သစၥာ ေလးပါး တရားေတာ္ကို ႏွစ္ဖက္လံုးက အျပည္႔အ၀လက္ခံၾကတယ္။
(၃) မဂၢင္ရွစ္ပါး တရားကိုလဲ လက္ခံတာခ်င္း တူညီတယ္၊
(၄) ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာေတာ္ကို လက္ခံတာလဲ တူညီတယ္၊
(၅) ဖန္ဆင္းရွင္ကို ႏွစ္ဖက္လံုးမွာ လက္မခံပဲ ပယ္ၿမစ္ပါတယ္။
(၆) အနိစၥ ၊ဒုကၡ၊အနတၱ နဲ႔ သီလ၊သမာဓိ ၊ပညာေတြကို ႏွစ္ဖက္လံုးက လက္ခံၾကတယ္။
Mahayana and Theravada
Now, what is the difference between Mahayana and Theravada?
I have studied Mahayana for many years and the more I study it, the more I find there is hardly any difference between
Theravada and Mahayana with regard to the fundamental teachings.
1- Both accept Sakyamuni Buddha as the Teacher.
2- The Four Noble Truths are exactly the same in both schools.
3- The Eightfold Path is exactly the same in both schools.
4- The Paticca-samuppada or the Dependent Origination is the same in both schools.
5- Both rejected the idea of a supreme being who created and governed this world.
6- Both accept Anicca, Dukkha, Anatta and Sila, Samadhi, Panna without any difference.
အနတၱကို နွစ္ဖက္စလုံးက လက္မခံႀကေပမယ္႔ ကြဲျပားခ်က္က တရားေတာ္ေတြ မဟုတ္ဘဲ ေဗာဓိသတၱ လို႔ ေခၚတဲ႔ ဘုရားေလာင္း ၊ ဘုရားက်င္႔စဥ္ အေပၚမွာ ထားတဲ႔ သေဘာထား ျဖစ္ေနတယ္။
ေထရ၀ါဒ က ဘုရားေလာင္း ကို ပုထုဇဥ္ပဲရွိေသးလို႔ မကိုးကြယ္ဘူး။ ေထရ၀ါဒဆိုတာ ရဟႏၱာ ျဖစ္ဖို႔ က်င္႔တဲ႔ ၀ါဒျဖစ္ျပီး ၊ မဟာယာနကေတာ႔ ဗုဒၶျဖစ္မယ္႔ ဘုရားေလာင္း ေဗာဓိသတၱက်င္႔စဥ္ကို လက္ခံတဲ႔ ၀ါဒပါ။
ေထရ၀ါဒမွာ ေဗာဓိသတၱကို လြတ္ေျမာက္ရာ သစၥာတရားကို မသိေသးတဲ႔ ပုထုဇဥ္မို႔ မကိုးကြယ္
ေသးေပမယ္႔ ၊ မဟာယာန မွာေတာ႔ ကိုးကြယ္စရာ ေဗာဓိသတၱေတြ မ်ားပါတယ္။ ဘုရားေလာင္း ၊ ဘုရားရဲ႔ မိခင္၊ ဖခင္ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။
ဖားေအာက္ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ဓမၼစၾကာႏွင္႔ ၀ိပႆနာ တရားေတာ္ကို နာဖူးပါတယ္၊ မဟာယာန အယူ၀ါဒမွာ - အရဟတၱဖိုလ္ရျပီးသား ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္ဟာ ဒီဘ၀ကေန နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳလို႔ မရေသးဘူး။
ရဟႏၱာအၿဖစ္ကေန အနာဂမ္ ၊ သကဒါဂမ္ ၊ ေသာတာပန္ အထိ ျပန္ ေလွ်ာက်သြားတယ္။ ပုထုဇဥ္ျပန္ျဖစ္သြားရမယ္ ။ ျပီးမွ ဘုရားဆုပန္ျပီး ဘုရားျဖစ္ဖို႔ ျပန္ၾကိဳးစားၾကရမယ္။
ေထရ၀ါဒ မွာေတာ႔ မဟုတ္ဘူး - ပုထုဇဥ္ဘ၀ကေန ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၱာ အစဥ္အတိုင္းၿဖစ္ၿပီးရင္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ၿပဳရတာပါပဲ၊ ေနာက္ဆုံးဘ၀ေပါ႔၊ သူ႔အတြက္ ဒီဘ၀ ဒီခႏၶာကိုယ္ဟာ ေနာက္ဆုံးပါပဲ၊ ဘုရားေဟာထားတဲ႔ စကားေလးတခြန္းရွိတယ္၊ ရဟႏၱာၿဖစ္တဲ႔သူ မ်ားလဲ ေၿပာေလ႔ရွိႀကတယ္၊ အထူးသၿဖင္႔ ဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္ပါ။
(၁) အကုပၸါ ေမ ၀ိမုတၱိ = ငါ၏ ရရွိၿပီးေသာ အရဟတၱဖိုလ္ ဥာဏ္သည္ ဘယ္လိုအေႀကာင္း
ေႀကာင္႔မွ မပ်က္စီးနိုင္ေတာ႔ေပ။
(၂) အယမႏၱိမာ ဇာတိ ၊ နတၳိ ဒါနိ ပုန ဗၻေ၀ါတိ = ဒီဘ၀သည္ ေနာက္ဆံုးဘ၀ပဲ။ ေနာက္ထပ္ ဘ၀သစ္ ဆိုတာ မရွိေတာ႔ဘူး။
(၃) နာပရံ ဣတၳတၳာယာတိ ပဇာနာတိ - ၇ဟႏၱာ ၿဖစ္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ က်င္႔ႀကံစရာ လုံး၀ မရွိေတာ႔ဘူး - တဲ႔။
ဒါကို ေထာက္ေသာအားၿဖင္႔ ေထရ၀ါဒဟာ အားလုံး ဘုရားေဟာစကားနဲ႔ တူညီေနေသးတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ပံုဂံမွာ အေနာရထာ စခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားစာေပေတြက ပိုခိုင္လံုေနသလား လို႔ ယူဆပါတယ္ ခင္ဗ် ဦးၾကီး အေနနဲ႔ ေစာဒက လြတ္လပ္စြာတက္ပါခင္ဗ်
ေအာက္က တစ္ခုကေတာ့ တူရြင္းေတာင္ ဘုရားေက်ာက္စာ
ပုဂံအေရွ႕ေတာင္ ၊ တူရြင္းေတာင္ထိပ္။ ပံု ၄၅ ။ စာရင္း ၄၆၅ ။
၁။ သဂရစ္ ၅၈၆ ျမကၠသိုလႏွစ္ တပို႕တြဲ
၂။ လဆန္း ၂ ရက္ ၾကာသာပေတင႕ အား အရည္း
၃။ ငစိုက္သင္ ႏွင့္ ၊ ငစင္သင္လံု မိန္႕ၾကားကာ ငစ
၄။ င္သင္ မေအာင္ ငစိုက္သင္ေအာင္၏။ တရားသူ
၅။ ၾကီးကားအက်ိဳးရွိ ၁၊ စတၱ(႐ုယ္) ၁၊ ကစၥကာပတိ
၆။ ယ္ ၁၊ ကစၥပၾကဳံ ။ ဤသူ ၄ ေယာက္ေသာကား
၇။ တရား(ကြ)န္း သာယာတြင္ ေမး ေပသေတး၊
၈။ တူရင္ေတာင္ထက္ ငစိုက္သင္ ပုထိုး ၂ လုံး
၉။ ဂူတလုံးလႉေသာ ယာ ၄ ပယ္ ကြၽန္
၁၀။ (ကား) ငစြယ္ဘုရား ေကြၽးေစသေတး (။) သားေျမး
၁၁။ (တြ)င္လည္းေကာင္း သူလည္းေကာင္း လူစားမူကား
၁၂။ အဝစိယ္ကား အထက္လူစားမူေသာကား
၁၃။ ေအာက္ျဖစ္ေစ သေတး။ အေဆြ အဝ(ာ:)
၁၄။ အတိုင္းမသိရပါေစ သေတး။
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျမန္မာျပန္
သကၠရာဇ္ ၅၈၆ ခု ( ၁၂၂၅ ) ေတာေက်ာင္းရဟန္း ႏွစ္ပါးျဖစ္တဲ့ အရည္း " ငစိုက္သင္" ႏွင့္ " ငစင္သင္လံု" တို႕ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အမႈ ျဖစ္တယ္။ အမႈကို တရားသူၾကီး ၄ ဦးပါ တရားကြန္သာယာ ( တရားရုံး ) မွာစစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္တယ္။ ငစိုက္သင္ တရားေအာင္ ( တရားႏိုင္ ) တယ္။ တရားႏိုင္သူ ငစိုက္သင္ က တူရြင္းေတာင္ထက္ မွာ ပုထိုး ၂ လုံး၊ ဂူ ၁ လုံး နဲ႕ ဘုရားကြၽန္ အျဖစ္ " ကြၽန္ငစြယ္" ကိုလႉတယ္။
သူ႕ေကာင္းမႈကို လု႕ယက္ဖ်က္စီးသူမွန္သမွ်သည္ အဝီသို႕ က်ပါေစ သတည္း။ သူ႕ေကာင္းမႈကုသိုလ္ အက်ိဳးကို အေဆြပါးအားလုံး ရပါေစသတည္း၊ လို႕ တိုတိုဘဲေရးခဲ့တယ္။
ေဒါက္တာ သန္းထြန္းရဲ့ စာတမ္းမွာ " အရည္း ငစိုက္သင္ " ဟာ ေတာေက်ာင္း ရဟန္းျဖစ္တယ္လို႕ အခိုင္အမာ ဆိုထားတယ္။ေနာက္တစ္ခုက ရဟန္း အရက္ေသာက္တယ္ အင္းေဆာ့တယ္လို႔လဲ သူ႔ေဆာင္းပါးမွာ ပါတယ္
ေက်ာက္စာက တိုသေလာက္ ေလ့လာစရာ မ်ားပါတယ္
ဒီေနရာမွာ ေမးခြန္းအနည္းငယ္ ေမးပါမယ္ ျပန္ေျဖရွင္းေပးပါ ဦးၾကီးခင္ဗ်
*****************************************************************
၁။ ေက်ာက္စာမွာ ရဟန္းရယ္လို႔ တလံုးမွ မပါဘဲ ဘာေၾကာင့္ ရဟန္းလို႔ ယူရတာပါလဲ
၂။ရဟန္းႏွစ္ပါးက ေျမကို ဘာေၾကာင့္ လုရတာလဲ
၃။ " ရဟန္းႏွစ္ပါး အမႈျဖစ္တာ" ဆိုခဲ့ရင္ ဘုရားဥပေဒေတာ္အရ သံဃာေတာ္ေတြကသာ အမွုကို ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္ ဘာေၾကာင့္ ဒီအမႈကို တရားသူၾကီး ၄ ဦးထား ဆုံးျဖတ္ ရတာပါလဲ
၄။ရဟန္း ႏွစ္ပါးပါလို႔ ဆိုထားလ်က္နဲ႔ ဘယ္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ကြ်န္ငစြယ္ ဆိုျပီး ျဖစ္ရတာလဲ
၅။ရဟန္းခ်င္း ျဖစ္ပါလ်က္နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ငစြယ္ကို ဘုရားကြ်န္ အျဖစ္ လွ်ဴတာပါလဲ
၆။ရဟန္းတစ္ပါးက ေက်ာက္စာေရးထိုးျပီးေတာ့ က်ိန္စာတိုက္မယ္လို႔ ယူဆပါသလား
၇။ေက်ာက္စာထြင္းျပီး က်ိန္စာတိုက္ပါသည္ ဆိုေသာ အခ်က္ကို က်န္ရဟန္းသံဃာမ်ားက ခြင့္ျပဳပါ မည္လား
၈။ရဟန္း အရက္ေသာက္သည္ ဆိုသည္ မွာ အခ်ိဳ႔ရွိေကာင္း ရွိေနႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ ေစာဒဂ မတက္ လိုပါခင္ဗ်
လြတ္လပ္ေသာ အျမင္ကို လိုခ်င္ေသာေၾကာင့္သာ ၀ိနည္းမ်ား ထည့္မေဖာ္ျပထားပါ သတိထားျပီး ေျဖဖို႔ လိုအပ္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ပါလို႔ ေမတၱာျဖင့္ အသိေပးပါသည္ စာရိုက္ျခင္းသည္လဲ ၀စီကံ ေျမာက္၏လို႔ ဆိုထားတာ ရွိပါတယ္ ဦးၾကီးခင္ဗ်
ဒီေက်ာက္စာပါ အေမး (၇) ခ်က္ကို ေျဖေပးေစလိုပါတယ္ ဦးၾကီးခင္ဗ်
ေက်ာက္စာထဲမွာလည္းေတြ႕ရျပီး ျဖစ္ႏိုင္တာကို ခန္႕မွန္း ( Studies Guess )ေျပာရရင္ ျမန္မာေတြရဲ့ ပထမေရႊေခတ္ ပုဂံ ၁၁ ရာစုေလာက္မွာေတာ့ ေလာကီပညာ အားေကာင္းစျပဳေန ပါျပီ။ ပုဂံဟာ စီးပြါးေရး ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားေတာင့္တင္းလာတဲ့အတြက္ မိမိတို႕ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ဘုရားပုထိုးတည္ရာမွာလည္းေကာင္း ဗိသုကာလုပ္ငန္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း ၊ လယ္ယာလုပ္ ငန္း၊ လက္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ အသုံးျပဳဖို႕ အႏၵိယသား လုပ္သားေတြတင္ သြင္းေနရပါျပီ။
အခါေပး ပုဏၰား ဟူးရားေတြဟာ ဘုရင့္နန္းေတာ္ဆိုင္ရာ အခန္းနားေတြမွာ အဓိက ဦးစာေပး ပညာရွင္ေတြ ျဖစ္ေနပါျပီ။ တနည္းေျပာေတာ့ သူတို႕ဟာအဆင့္ျမင့္ ေလာကီပညာရွင္ေတြပါပဲ။ သူတို႕ႏွင့္အတူတပါတည္း တင္သြင္းမိရက္သားျဖစ္ေနတာက ဟိႏၵဳအယူဝါဒ နဲ႕ ေလာကီပညာ ဆိုင္အတတ္ပညာေတြပါဘဲ။ အတြင္း အျပင္မွာရွိတဲ့ အႏုပညာလက္ရာေတြ ကိုၾကည့္ျပီးေနာက္မွာေတာ့ ယခုအေခၚ နန္းဘုရား ၊ ေစတနာၾကီးဘုရားတို႕ဟာ ပုဂံေခတ္ အႏၵိယသားတို႕ ဝတ္ျပဳကိုးကြယ္ရာ ဟိႏၵဳနတ္ဘုရားေက်ာင္းေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရာႏႈန္းျပည့္နီးပါးရွိပါတယ္။
မႏုက်ယ္ ဓမၼသတ္ ျမီးခန္းမွာေတာ့ ျမိဳ႕စေတးခံရမယ့္ လူဆီက ေႂကြးမေတာင္းရလို႕ပါျပီးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဟုတ္မဟုတ္ေသခ်ာမေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ျမိဳ႕႐ိုး၊ က်ဳံး ၊ နန္းေတာ္တည္ေဆာက္တဲ့အခါ လူသတ္ျပီးစေတးတယ္ဆိုတာေတာ့ လူေျပာသူေျပာမ်ားတဲ့ ေလာကီပညာရပ္ တစ္ခုအပါဝင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ထီးလိႈင္မင္း ( ၁၀၈၄- ၁၁၁၃) (အမ်ားအေခၚ က်န္စစ္သား) နန္းတက္ျပီး တစ္ဆယ့္ခုႏွစ္ ႏွစ္အၾကာမွာ နန္းေတာ္သစ္တည္ေဆာက္ပါတယ္။ နန္းေတာ္တည္ေဆာက္ပံုအေသးစိတ္ကို မြန္ဘာသာနဲ႕ ေက်ာက္စာေရးထိုးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ျပီး ယခု" က်န္စစ္သားနန္းတည္ေက်ာက္စာ မြန္ဘာသာ " လို႕ေခၚပါတယ္။
အဲဒိနန္းတည္ေက်ာက္စာဟာ ဗိသုကာပညာ ပႏၷနက္တည္ေဆာက္ပံု စတာေတြထက္ ေန႕စဥ္စီမံတဲ့ အႏၲရာယ္ကင္း ေလာကီအစီရင္ေတြကိုသာ အေသးစိတ္မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့တာမ်ားပါတယ္။ ဒါဟာ ပုဂံေခတ္ဦးပိုင္းေလာကီပညာအေၾကာင္းမွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အခိုင္မာဆုံး မွတ္တမ္းေက်ာက္စာျဖစ္ပါတယ္။
၄ ႏိုဝင္ဘာ ၁၁၀၁ မွ ၉ ေမ ၁၁၀၂ အထိ နန္းေတာ္တည္ေဆာက္ခ်ိန္ ၆ လၾကာတယ္။ တည္ေဆာက္ခ်ိန္ေျခာက္လဆိုေပမယ့္ တည္ေဆာက္မႈမွာ ပါဝင္သူေတြအားလုံးဟာ ေန႕စဥ္ရက္ဆက္လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ရတာမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ ေလာကီပညာရွင္ ေဗဒင္ပညာရွင္ ပုဏၰား ဟူးရားေတြရဲ့ တြက္ခ်က္မႈအရ အခါေတာ္ေပးတဲ့ေန႕ရက္ေတြအတိုင္းသာ တသေဝမတိမ္း လုပ္ရပါတယ္။ တည္ေဆာက္ပံုအစ အဆုံးအေသးစိတ္ကို ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့ က်န္စစ္သားနန္းတည္ေက်ာက္စာ မြန္ဘာသာစာတမ္းမွာဖတ္ပါ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာ ေလာကီအစီရင္တခ်ိဳ႕ကိုသာရည္ညြန္းသြားပါမယ္။
၄ ႏိုဝင္ဘာ ၁၀၁၁ ။ ။ တည္ေဆာက္မႈမွာပါဝင္တဲ့ သံပ်င္ၾကီး၊ သံပ်င္ငယ္၊ ကလန္ ၊ သူၾကီး ၊ ယင္သင္ ၊ ပုဏၰား ၊ ဟူးရား ၊ ဗိသုကာ နဲ႕ ေဝါထမ္းပုဏၰား မ်ား အတြင္းအကႌ်တို ၊ အျပင္အကႌ်ရွည္ နဲ႕ ပုဆိုးျဖဴဝတ္ရတယ္။ မြန္လူမ်ိဳး ၁၂၆ ေယာက္ ၊ ေျမကာလသားအိုး ၁၂၀ ။ ဗိႆႏိုး နတ္မင္းကိုပူေဇာ္။ ေကာင္းျမတ္တဲ့အခ်ိန္ၾကေရာက္ျပီလို႕ စည္တီး။ ေန႕သုံးဗဟိုရ္ မွာတစ္ဆယ့္ခုႏွစ္ဌာနေတြမွာေရေဆး။
၅ ႏိုဝင္ဘာ ၁၀၁၁ ။ ။ ေရေဆး ေရပက္တစ္ၾကိမ္ထပ္ျပီးလုပ္။
၆ ႏိုဝင္ဘာ ၁၀၁၁ - ၂၄ ဇန္နဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ အခါေတာ္မေပးတဲ့အတြက္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ရပ္နား။
၂၅ ဇန္နဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ ေနာက္ထပ္တစ္ၾကိမ္ ေရေဆး ေရပက္လုပ္။
၂၆ ဇန္နဝါရီ ၁၁၀၂ - ၂၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ အခါေတာ္မေပးတဲ့အတြက္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ရပ္နား။
၂၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ ေဝါထမ္းပုဏၰားမ်ား အတြင္းအကႌ်တို ၊ အျပင္အကႌ်ရွည္ နဲ႕ ပုဆိုးျဖဴဝတ္ျပီးေရခတ္ဆင္း။ ပႏၷက္႐ိုက္ ေရႊၾကိဳးတား။
၂၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ တစ္ဗဟိုလ္ တစ္နာရီ (စက္နာရီ ၉ နာရီ ၂၄ မိနစ္) မွာ အျပင္နကၡတ္ကိုၾကည့္ျပီး အတိတ္ေကာင္း နိမိတ္ေကာင္းဖတ္၊ စာနဲ႕ေရး။ ရဟန္းေတြ ပရိတ္ရြတ္။
၂၅-၂၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ အခါေတာ္မေပးတဲ့အတြက္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ရပ္နား။
၂၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁၀၂ ။ ။ ေရႊကာလသားအိုး ၈လုံး၊ ေငြကာလသားအိုး ၈လုံး၊ ေၾကးကာလသားအိုး ၁၀၈လုံး။ ဓားလြယ္ကိုင္ထားတဲ့ ျမန္မာနဲ႕ အိုးကိုေပြ႕ကိုင္မယ့္လူေတြက ပုဆိုးျဖဴဝတ္ျပီး၊ ေပါင္းျဖဴေဆာင္း။
၁ မတ္ ၁၁၀၂ ။ ။ နံနက္ ၁၁နာရီ ၁၆ မိနစ္မွာ မဟာေထရ ၊ ရွင္အရဟံနဲ႕ ပရိတ္ရြတ္သံဃာ ၈၁၀၈ပါးပရိတ္ရြတ္ ၊ ေခါင္းေဆာင္ မဟာေထရွိပါးအတြက္ ဖ်ာရွစ္ခ်ပ္၊ ပန္းေရးပုဆိုး ၈ ထည္။ တူရြင္း ၈ ေခ်ာင္း။ ကာလသားအိုး ၁၀၈ လုံး။ ခ႐ုသင္း ၁၀၈ခု။ ဖ်ာ ၁၀၈ ခ်ပ္။ ပန္းေရးပုဆိုး ၁၀၈ထည္။ တူရြင္း ၁၀၈ ေခ်ာင္း။
ဒီမွာ ထုတ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေလးေတြ အရင္ ေျပာေပးပါဦး ဦးၾကီး တအားမ်ားသြားမွာစိုးလို႔ ရိုက္ထားတဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၂၄ မ်က္ႏွာစာ ျဖတ္ထားခဲ့ပါတယ္ ဦးၾကီးလဲ ေအးေအးသက္သာ လုပ္ရေအာင္လို႔ရည္ရြယ္ပါတယ္
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်
ဒီမွာကေတာ့ မာလုတင္လိုက္တဲ့ ပိုစ့္ပါ ဦးၾကီး မျမင္မွာစိုးလို႔ တြဲေပးလိုက္ပါတယ္ ဦးၾကီးအတြက္ သီးသန္႔ပါခင္ဗ်
https://www.facebook.com/permalink.php…
Unlike · ·

KING ANAWRAHTA


King Anawrahta (reigned 1044-77) was the first king of all of Myanmar. He unified the Burman people, introduced them to Theravada Buddhism and set Pagan on the road to magnificence and splendor. During his reign Anawrahta united the northern homeland of the Myanmar people with the Mon kingdoms of the south. He extended his dominion as far north as the kingdom of Nanchao. west to Arakan. south to the Gulf of Martaban (near what is now Yangon) and as far east as what is now northern Thailand. [Source: Myanmar Travel Information ~]
Historically verifiable Burmese history begins with Anawrahta’s accession. In 1057 he captured the Mon city of Thaton. a center of Indian civilization. Its fall led the other Mon rulers to submit to the Burmans for the first time and this led to Burman dominance of the Irrawaddy River delta. Anawrahta was converted to Theravada Buddhism by a Mon monk. Shin Arahan. As king. Anawrahta strove to convert his people from the influence of the Ari. a Mahayana Tantric Buddhist sect that was at that time predominant in central Myanmar. Primarily through his efforts. Theravada Buddhism became the dominant religion of Myanmar and the inspiration for its culture and civilization. He maintained diplomatic relations with King Vijayabahu of Ceylon. who in 1071 requested the assistance of Myanmar monks to help revive the Buddhist faith. The Ceylonese king sent Anawrahta a replica of the Buddha's tooth relic. which was placed in the Shwezigon pagoda at Pagan. ~
During his 33 year reign Anawrahta founded the Pagan Empire, unifying for the first time the regions that would later constitute the modern-day Burma. Anawrahta's successors by the late 12th century had extended their influence farther south into the upper Malay peninsula, at least to the Salween river in the east, below the current China border in the farther north, and to the west, northern Arakan and the Chin Hills. (The Burmese Chronicles claim Pagan's suzerainty over the entire Chao Phraya river valley, and the Siamese chronicles include the lower Malay peninsula down to the Straits of Malacca to Pagan's realm.) By the early 12th century, Pagan had emerged as a major power alongside the Khmer Empire in Southeast Asia, recognized by the Chinese Song Dynasty, and Indian Chola dynasty. Well into the mid-13th century, most of mainland Southeast Asia was under some degree of control of either the Pagan Empire or the Khmer Empire. [Source: Wikipedia +]
Anawrahta also implemented a series of key social, religious and economic reforms that would have a lasting impact in Burmese history. His social and religious reforms later developed into the modern-day Burmese culture. The most important development was the introduction of Theravada Buddhism to Upper Burma. During his reign King Anawrahta was a prolific dam- and canal-builder, especially along the Zawgyi river. He viewed his hydro projects as atonement for killing his foster-brother Sokkate.

King Anawrahta and the Defeat of the Mon

In A.D. 1057 King Anawrahta defeated the Mon Kingdom to the south, creating an empire that was nearly the shape and size of present-day Myanmar as well as the Menam Valley in Thailand. Anawrahta attacked in the Mon around the same time the First Crusade was taking Jerusalem because the Mon king would not provide him with holy relics and accurate scriptures he requested in his crusade to purify Pagan's Buddhism. When Mon was defeated Anawrahta invited their king and court to his palace and treated them like royal guests. [Source: W.E. Garret, National Geographic, March 1971.]
Anawrahta established his capital in Pagan with 30 elephant loads of Mon treasures and 30,000 Mon prisoner-artisans, which included, according to one inscription, "such men as were skilled in carving, and painting; masons, moulders of plaster and flower-patterns; blacksmiths, silversmiths, braziers, founders of gongs and cymbals, filigree flower-workers; doctors and trainers of elephants and horses; makers of shields...cannon muskets, and bows, men skilled in frying, poaching, baking...hairdressers, and men cunning in perfumes, odors, flowers and the juices of flowers."
After defeating the Mon,King Anawrahta converted to Therevada Buddhism and set in motion a merit-earning temple-building campaign. He made Therevada Buddhism the official religion, driving out other Buddhist sects and suppressing and regulating animists. Contact with the Mons enriched Myanmar civilization. The Mons gave the Myanmar an artistic and literary tradition and a system of writing. The earliest extant Myanmar inscription. written in Mon characters appeared in 1058.

King Anawrahta and Theravada Buddhism

Aruguably King Anawrahta’s greatest and most lasting achievement was was the introduction of Theravada Buddhism to Upper Burma after Pagan's conquest of the Thaton Kingdom in 1057. Supported by royal patronage, the Buddhist school gradually spread to the village level in the next three centuries although Tantric, Mahayana, Brahmanic, and animist practices remained heavily entrenched at all social strata. [Source: Wikipedia]
A war broke out between King Anawrahta of Pagan and the Mon King Manuhar. when King Manuhar refused to hand over sacred Buddhist texts to Pagan. After the war. King Manuhar was captured and was kept under restrictions for a long time in Pagan until his death. He built Manuhar Temple while he was there.
According to baganmyanmar.com: “Anawrahta was a king of strong religious zeal as well as one of great power. His clay votive tablets, made to acquire merit, are found widely in Myanmar from Katha in the north to Twante in the south. These votive tablets usually have, on the obverse, a seated image of the Buddha in the earth-touching attitude, with two lines underneath which express the essence of the Buddhist creed: ‘The Buddha hath the causes told/ Of all things springing from causes; / And also how things cease to be, / 'Tis this the Mighty Monk proclaims.’ On the reverse would be the prayer: ‘Desiring that he may be freed from samscira the Great Prosperous King Aniruddha himself made this image of the Lord.’” [Source: baganmyanmar.com **]
“The chronicles relate that a monk from Thaton, Shin Arahan, came to Anawrahta in Bagan and preached to him the Law, on which Anawrahta was seized with an ecstasy of faith and said, "Master, we have no other refuge than thee! From this day forth, my master, we dedicate our body and our life to thee! And, master, from thee I take my doctrine!" Shin Arahan further taught Anawrahta that without the Scriptures, the Tipitaka, there could be no study, and that it was only with the Tipitaka that the Religion would last long. Anawrahta, informed that there were thirty sets of the Tipitaka at Thaton, sent an envoy with presents to its king,Manuha, and asked for the Tipitaka. Manuha refused, on which Anawrahta sent a mighty army, conquered Thaton, and brought back the thirty sets of Tipitaka on Manuha's thirty-two white elephants, as well as Manuha and his court and all manners of artisans and craftsmen. **
“The establishment of Theravada Buddhism as the dominant religion of Myanmar did not preclude the existence of other schools and beliefs. Prior to the coming of Buddhism there existed in Myanmar a folk religion which involved the worship of nats or spirits to whom offerings were made. The spirits were not only those of nature, but also of personages who had died a violent or tragic death. At Bagan the cult of the Mahagiri ("Great Mountain") rato-brother and sister who had their abode at Mount Popa, 40 miles to the southeast of Bagan-was particularly strong This folk religion persisted in a symbiotic existence with Theravada Buddhism at Bagan. But that was not all. Mahayana Buddhism, with its pantheon of Bodhisattvas who had postponed their entry into nirvana to help their fellow creatures find salvation, also continued to have a tenuous presence at Bagan, a presence which can be detected in some of the details of the monuments. There was a presence too of Hinduism, which the court drew upon for some of its rituals and ceremonies.” **

Pagan Empire Under King Anawrahta

Anawrahta proved an energetic king. His acts as king were to strengthen his kingdom's economic base. In the first decade of his reign, he invested much effort into turning the arid parched lands of central Burma into a rice granary, successfully building/enlarging weirs and canals, mainly around the Kyaukse district, east of Pagan. The newly irrigated regions attracted people, giving him with an increased manpower base. He graded every town and village according to the levy it could raise. The region, known as Ledwin (lit. "rice country"), became the granary, the economic key of the north country. History shows that one who gained control of Kyaukse became kingmaker in Upper Burma. [Source: Wikipedia +]
By the mid-1050s, Anawrahta's reforms had turned Pagan into a regional power, and he looked to expand. Over the next ten years, he founded the Pagan Empire, the Irrawaddy valley at the core, surrounded by tributary states. Anawrahta began his campaigns in the nearer Shan Hills, and extended conquests to Lower Burma down to the Tenasserim coast to Phuket and North Arakan. Estimates of the extent of his empire vary greatly. The Burmese and Siamese chronicles report an empire which covered the present-day Burma and northern Thailand. The Siamese chronicles assert that Anawrahta conquered the entire Menam valley, and received tribute from the Khmer king. One Siamese chronicle states that Anawrahta's armies invaded the Khmer kingdom and sacked the city of Angkor, and another one goes so far as to say that Anawrahta even visited Java to receive his tribute. +
Archaeological evidence however confirms only a smaller empire of the Irrawaddy valley and nearer periphery. Anawrahta's victory terracotta votive tablets emblazoned with his name in Sanskrit have been found along the Tenasserim coastline in the south, Katha in the north, Thazi in the east and Minbu in the west. In the northeast, a series of 43 forts Anawrahta established along the eastern foothills, of which 33 still exist as villages, reveal the effective extent of his authority. Moreover, most scholars attribute Pagan's control of peripheral regions (Arakan, Shan Hills) to later kings—Arakan to Alaungsithu, and cis-Salween Shan Hills to Narapatisithu. (Even those latter-day kings may not have had more than nominal control over the farther peripheral regions. For example, some scholars such as Victor Lieberman argue that Pagan did not have any "effective authority" over Arakan. +
At any rate, all scholars accept that during the 11th century, Pagan consolidated its hold of Upper Burma, and established its authority over Lower Burma. The emergence of Pagan Empire would have a lasting impact on Burmese history as well as the history of mainland Southeast Asia. The conquest of Lower Burma checked the Khmer Empire's encroachment into the Tenasserim coast, secured control of the peninsular ports, which were transit points between the Indian Ocean and China, and facilitated growing cultural exchange with the external world: Mons of Lower Burma, India and Ceylon. Equally important was Anawrahta's conversion to Theravada Buddhism from his native Ari Buddhism. The Burmese king provided the Buddhist school, which had been in retreat elsewhere in South Asia and Southeast Asia, a much needed reprieve and a safe shelter. By the 1070s, Pagan had emerged as the main Theravada stronghold. In 1071, it helped to restart the Theravada Buddhism in Ceylon whose Buddhist clergy had been wiped out by the Cholas. Another key development according to traditional scholarship was the emergence of the Burmese script, believed to have been derived from the Mon script in 1058, one year after the conquest of Thaton. However recent research, though not yet settled, suggests that the Burmese script may have been derived in the 10th century from the Pyu script instead. +

Pagan Kings After Anawrahta

Anawrahta was followed by a line of able kings who cemented Pagan's place in history. Pagan entered a gilded age that would last for the next two centuries. Aside from a few occasional rebellions, the kingdom was largely peaceful during the period.
King Anawrahta was succeeded by King Kyansittha (r. 1084–1113), a ruthless general who fell in love with Anawrahta’s wife and later took over the throne. King Alaungsithu (1113–1167) came to power in 1113. He presided over Pagan when it was a great trading empire and even captained a ship with a crew of 800 to Ceylon, which was over 1,500 miles away. Also regarded as a poet, he was smothered to death by his own son, Narathu, on a terrace of Schwegugyi Temple. By one count Alaungsithu had reached the age of 101 and his son was impatient to claim the throne.
After killing his father, King Narathu (1160-65) secured the throne by killing his uncle, his own wife and son and poisoned his older half brother who was heir to the throne and married one of his father’s mistresses. He in turn was murdered in 1170. Although there is no evidence to back up the claim, it is said he was stabbed to death by his Hindu wife because she found his toilet habits offensive. He in turn is said to have killed one of his wives by stabbing her through the heart with a sword after she complained that he never washed.
King Thisithus Dhamana reportedly drank a life-prolonging elixir made from the hearts of 6,000 humans. King Narathihapate (1256–1287) is was said never sat down to fewer than 300 curries a day. The way some Burmese bring out dish after dish for their guests from their small kitchens detached from their houses, you just might believe them.

Pagan Grows and Matures Under Kings Kyansittha and Alaungsithu

King Kyansittha (r. 1084–1113) successfully melded the diverse cultural influences introduced into Pagan by Anawrahta's conquests. He patronized Mon scholars and artisans who emerged as the intellectual elite. He appeased the Pyus by linking his genealogy to the real and mythical ancestors of Sri Ksetra, the symbol of the Pyu golden past, and by calling the kingdom Pyu, even though it had been ruled by a Burman ruling class. He supported and favored Theravada Buddhism while tolerating other religious groups. To be sure, he pursued these policies all the while maintaining the Burman military rule. By the end of his 28-year reign, Pagan had emerged a major power alongside the Khmer Empire in Southeast Asia, recognized as a sovereign kingdom by the Chinese Song Dynasty, and the Indian Chola Dynasty. Several diverse elements—art, architecture, religion, language, literature, ethnic plurality—had begun to synthesize. [Source: Wikipedia +]
Pagan's rise continued under Alaungsithu (r. 1113–1167), who focused on standardizing administrative and economic systems. The king, also known as Sithu I, actively expanded frontier colonies and built new irrigation systems throughout the kingdom. He also introduced standardized weights and measures throughout the country to assist administration as well as trade. The standardization provided an impetus for the monetization of Pagan's economy, the full impact of which however would not be felt until later in the 12th century. The kingdom prospered from increased agricultural output as well as from inland and maritime trading networks. Much of the wealth was devoted to temple building. Temple building projects, which began in earnest during Kyansittha's reign, became increasingly grandiose, and began to transition into a distinctively Burman architectural style from earlier Pyu and Mon norms. By the end of Sithu I's reign, Pagan enjoyed a more synthesized culture, an efficient government and a prosperous economy. However a corresponding growth in population also put pressure on "the fixed relationship between productive land and population", forcing the later kings to expand. +
Dr. Richard M. Cooler wrote in “The Art and Culture of Burma”: “Most of the major monuments at Pagan were built in the century following the death of King Anawrahta, particularly during the reigns of his son) King Kyanzittha (1084-1112) and King Narapatizithu (1170-1211). In fact so many temples were constructed that the 12th century is known as the Golden Age of Burmese Temple Building. The prototypic forms for both the Burmese stupa and the Burmese temple date to this time, although in later periods the stupa instead of the temple becomes the preferred building type. Also in the 12th century Pagan became an international center for Buddhist learning. [Source: “The Art and Culture of Burma,” Dr. Richard M. Cooler, Professor Emeritus Art History of Southeast Asia, Former Director, Center for Burma Studies =]
“Burma became more culturally cohesive under King Anawrahta’s second successor, King Kyanzittha, who was also an ardent Buddhist.. Kyanzittha was a builder of impressive temples such as the Nagayon, the Abeyadana, and the Ananda - one of the few temples to remain in constant use since it was created and the object of national pilgrimage. With in the brick walls of Pagan, he also built a fabulous palace that he had described in great detail in a lengthy inscription. The third great king Narapatisithu, constructed three great temples including the Dhamma-yazika stupa, one of the largest pentagonal buildings in the world. =

Pagan at Its Peak

Pagan reached the height of political and administrative development during the reigns of Narapatisithu (Sithu II; r. 1174–1211) and Htilominlo (r. 1211–1235). The kingdom's borders expanded to its greatest extent. Military organization and success reached their zenith. Monumental architecture achieved a qualitative and quantitative standard that subsequent dynasties tried to emulate but never succeeded in doing. The court finally developed a complex organization that became the model for later dynasties. the agricultural economy reached its potential in Upper Burma. The Buddhist clergy, the sangha, enjoyed one of its most wealthy periods. Civil and criminal laws were codified in the vernacular, Burmese, to become the basic jurisprudence for subsequent ages. [Source: Wikipedia +]
Sithu II formally founded the Palace Guards in 1174, the first extant record of a standing army, and pursued an expansionist policy. Over his 27-year reign, Pagan's influence reached further south into the Malay peninsula, at least to the Salween river in the east and below the current China border in the farther north. (Burmese chronicles also claim trans-Salween Shan states, including Kengtung and Chiang Mai.) Continuing his grandfather Sithu I's policies, Sithu II expanded the agricultural base of the kingdom with new manpower from the conquered areas, ensuring the needed wealth for a growing royalty and officialdom. Pagan dispatched governors to supervise more closely ports in Lower Burma and the peninsula. In the early 13th century, Pagan, alongside the Khmer Empire, was one of two main empires in mainland Southeast Asia. +
His reign also saw the rise of Burmese culture which finally emerged out of the shadows of Mon and Pyu cultures. With the Burman leadership of the kingdom now unquestioned, the term Mranma (Burmans) was openly used in Burmese language inscriptions. The Burmese script became the primary script of the kingdom, replacing Pyu and Mon scripts. His reign also saw the realignment of Burmese Buddhism with Ceylon's Mahavihara school. The Pyus receded into the background, and by the early 13th century, had largely assumed the Burman ethnicity. +
During this time the languages spoken in the Pagan kingdom were Burmese, Mon, Pyu. The main religions were Theravada Buddhism, Mahayana Buddhism, and animism. The population in 1210 was estimated to be between 1.5 to 2 million.

Decline of Pagan

The Pagan kingdom went into decline in the mid-13th century as the continuous growth of tax-free religious wealth by the 1280s had severely affected the crown's ability to retain the loyalty of courtiers and military servicemen. This ushered in a vicious circle of internal disorders and external challenges by the Arakanese, Mons, Mongols and Shans. Repeated Mongol invasions (1277–1301) toppled the four-century-old kingdom in 1287. The collapse was followed by 250 years of political fragmentation that lasted well into the 16th century. [Source: Wikipedia +]
Sithu II's success in state building created stability and prosperity throughout the kingdom. His immediate successors Htilominlo and Kyaswa (r. 1235–1249) were able to live off the stable and bountiful conditions he passed on with little state-building on their part. Htilomino hardly did any governing. A devout Buddhist and scholar, the king gave up the command of the army, and left administration to a privy council of ministers, the forebear of the Hluttaw. But the seeds of Pagan's decline were sowed during this seemingly idyllic period. The state had stopped expanding but the practice of donating tax-free land to religion had not. The continuous growth of tax-free religious wealth greatly reduced the tax base of the kingdom. Indeed, Htilominlo was the last of the temple builders although most of his temples were in remote lands not in the Pagan region, reflecting the deteriorating state of royal treasury. +
By the mid-13th century, the problem had worsened considerably. The Upper Burma heartland over which Pagan exercised most political control had run out of easily reclaimed irrigable tracts. Yet their fervent desire to accumulate religious merit for better reincarnations made it impossible for Pagan kings to halt entirely their own or other courtiers' donations. The crown did try to reclaim some of these lands by periodically purging the clergy in the name of Buddhist purification, and seizing previously donated lands. Although some of the reclamation efforts were successful, powerful Buddhist clergy by and large successfully resisted such attempts. Ultimately, the rate of reclamation fell behind the rate at which such lands were dedicated to the sangha. (The problem was exacerbated to a smaller degree by powerful ministers, who exploited succession disputes and accumulated their own lands at the expense of the crown.) By 1280, between one and two-thirds of Upper Burma's cultivatable land had been donated to religion. Thus the throne lost resources needed to retain the loyalty of courtiers and military servicemen, inviting a vicious circle of internal disorders and external challenges by Mons, Mongols and Shans. +

Mongol Invasion of Pagan

Beginning in the early 13th century, the Shans began to encircle the Pagan Empire from the north and the east. The Mongols, who had conquered Yunnan, the former homeland of the Burmans in 1253, began their invasion of Burma in 1277, and in 1287 sacked Pagan, ending the Pagan kingdom's 250-year rule of the Irrawaddy valley and its periphery. Pagan's rule of central Burma came to an end ten years later in 1297 when it was toppled by Myinsaing. [Source: Wikipedia +]
The first signs of disorder appeared soon after Narathihapate's accession in 1256. The inexperienced king faced revolts in Arakanese state of Macchagiri (present-day Kyaukpyu District) in the west, and Martaban (Mottama) in the south. The Martaban rebellion was easily put down but Macchagiri required a second expedition before it too was put down. The calm did not last long. Martaban again revolted in 1281. This time, Pagan could not do anything to retake Martaban because it was facing an existential threat from the north.
The Mongols under Kublai Khan demanded tribute, in 1271 and again in 1273. When Narathihapate refused both times, the Mongols systematically invaded the country. In 1277, Kublai Khan attacked Pagan after the conquest of Yunnan, reportedly after the eccentric King Narathihapate—"the swallower of 300 dishes of curry daily"— refused to pay a tribute and murdered an envoy sent by the Great Khan. During his rule much of the kingdom’s resources was spent on temple building and other indulgences that bankrupted Pagan and made it ripe for defeat.
The first invasion in 1277 defeated the Burmese at the battle of Ngasaunggyan, and secured their hold of Kanngai (modern-day Yingjiang, Yunnan, 112 kilometers north of Bhamo). In 1283–84, their forces moved south and occupied Bhamo. In 1287, Mongol armies invaded farther south once again. Instead of defending the country, the king fled Pagan for Lower Burma where he was assassinated by one of his sons.
There some difference in opinion as to exactly how the Mongols defeated the Burmese. Marco Polo reported that Kublai Khan defeated the Southeast Asian empire with only jugglers and clowns, while the Burmese claim the Great Khan employed six million horsemen and twenty million foot soldiers. Most historian believe the Mongol-Chinese force consisted of 12,000 horsemen and a smaller number of foot soldiers.
The crucial battle took place in Vochan (Ngasaungsyan), 350 miles north of Pagan, near the Chinese border. Mongol horses initially shied away when they confronted a Burmese army consisted of 2,000 battle elephants and thousands of foot soldiers. But ultimately the Mongol-Chinese force prevailed after Kublai Khan's forces lured the Burmese army into a forest. Mounted Mongol archers outmaneuvered and "made pincushions of Pagan's vaunted war elephants” and “shattered the elephant cavalry's myth of invincibility." After that Pagan was easily taken. Fearing the wrath of the Mongols, the Burmese king abandoned the city and fled down the Irrawaddy.
It is not clear whether the Mongols Khan every occupied Pagan. Recent research indicates that Mongol armies may not have reached Pagan itself, and that even if they did, the damage they inflicted was probably minimal. But the damage was already done. All the vassal states of Pagan revolted right after the king's death, and went their own way. In the south, Wareru, the man who had seized the governorship of Martaban in 1281, consolidated Mon-speaking regions of Lower Burma, and declared Ramannadesa (Land of the Mon) independent on 4 April 1287. In the west too, Arakan stopped paying tribute. The chronicles report that the eastern territories including trans-Salween states of Keng Hung, Kengtung and Chiang Mai stopped paying tribute although most scholars attribute Pagan's limits to the Salween. At any rate, the 250-year-old Pagan Empire had ceased to exist.

Disintegration and Fall of Pagan

After their 1287 invasion, the Mongols moved farther south to Tagaung but refused to fill in the power vacuum they had created. Indeed, Emperor Kublai Khan never sanctioned an actual occupation of Pagan. His real aim appeared to have been "to keep the entire region of Southeast Asia broken and fragmented." At Pagan, one of Narathihapate's sons Kyawswa emerged king of Pagan in May 1289. But the new "king" controlled just a small area around the capital, and had no real army. The real power in Upper Burma now rested with three brothers, who were former Pagan commanders, of nearby Myinsaing. When the Hanthawaddy Kingdom of Lower Burma became a vassal of Sukhothai in 1294, it was the brothers, not Kyawswa, that sent a force to reclaim the former Pagan territory. Though the army was driven back, it left no doubt as to who held the real power in central Burma. In the following years, the brothers, especially the youngest Thihathu, increasingly acted like sovereigns. [Source: Wikipedia +]
To check the increasing power of the three brothers, Kyawswa submitted to the Mongols in January 1297, and was recognized by the Mongol emperor Temür Khan as viceroy of Pagan on 20 March 1297. The brothers resented the new arrangement as a Mongol vassalage as it directly reduced their power. On 17 December 1297, the three brothers overthrew Kyawswa, and founded the Myinsaing Kingdom. The Mongols did not know about the dethronement until June–July 1298. In response, the Mongols launched another invasion, reaching Myinsaing on 25 January 1301 but could not break through. The besiegers took the bribes by the three brothers, and withdrew on 6 April 1301. The Mongol government at Yunnan executed their commanders but sent no more invasions. They withdrew entirely from Upper Burma starting on 4 April 1303. +
By then, the city of Pagan, once home to 200,000 people, had been reduced to a small town, never to regain its preeminence. (It survived into the 15th century as a human settlement.) The brothers placed one of Kyawswa's sons as the governor of Pagan. Anawrahta's line continued to rule Pagan as governors under Myinsaing, Pinya and Ava kingdoms until 1369. The male side of Pagan ended there although the female side passed into Pinya and Ava royalty. But the Pagan line continued to be claimed by successive Burmese dynasties down to the last Burmese dynasty. +

Legacy of Pagan

The kingdom of Pagan, the "charter polity" of Burma, had a lasting impact on Burmese history and the history of mainland Southeast Asia. The success and longevity of Pagan's dominance over the Irrawaddy valley enabled the ascent of Burmese language and culture, and the spread of Burman ethnicity in Upper Burma and laid the foundation for their continued spread elsewhere in later centuries. The 250-year rule left a proven system of administrative and cultural norms that would be adopted and extended by successor kingdoms—not only by the Burmese-speaking Ava Kingdom but also by the Mon-speaking Hanthawaddy Kingdom and Shan-speaking Shan states. [Source: Wikipedia +]
Continued cultural integration in an otherwise politically fragmented post-Pagan Burma set the stage for a resurgence of a unified Burmese state in the 16th century. An apt comparison can be made with the Khmer Empire, the other Southeast Asian Empire that Mongol invasions toppled. Various Tai-Shan peoples, who came down with the Mongols, came to dominate the political landscapes of the two former empires. Whereas Burma would see a resurgence, the post-Mongol Khmer state was reduced to a mere shadow of her former self, never to regain her preeminence. Only in the former Khmer Empire, did the Thai/Lao ethnicity and Thai/Lao languages spread permanently at the expense of the Mon-Khmer speaking peoples, not unlike the Burman takeover of the Pyu realm four centuries earlier. In Burma, the result was the opposite: the Shan leadership, as well as lowland Shan immigrants of Myinsaing, Pinya, Sagaing and Ava Kingdoms came to adopt Burmese cultural norms, the Burmese language, and the Burman ethnicity. The convergence of cultural norms around existing Pagan-centered norms, at least in the Irrawaddy valley core, in turn facilitated the latter-day political reunification drives of Toungoo and Konbaung dynasties. +
The Pagan Empire also changed the history of mainland Southeast Asia. Geopolitically, Pagan checked the Khmer Empire's encroachment into the Tenasserim coast and upper Menam valley. Culturally, the emergence of Pagan as a Theravada stronghold in the face of an expanding Hindu Khmer Empire from the 11th to 13th centuries provided the Buddhist school, which had been in retreat elsewhere in South Asia and Southeast Asia, a much needed reprieve and a safe shelter.[105] Not only did Pagan help restart Theravada Buddhism in Ceylon but the over two centuries of patronage by a powerful empire made Theravada Buddhism's later growth in Lan Na (northern Thailand), Siam (central Thailand), Lan Xang (Laos), and Khmer Empire (Cambodia) in the 13th and 14th centuries possible.

Image Sources:
Text Sources: 
New York Times, 
Washington Post, 
Los Angeles Times, 
Times of London, 
Lonely Planet Guides, 
The Irrawaddy, Myanmar Travel Information Compton’s Encyclopedia, 
The Guardian,  
National Geographic
Smithsonian magazine, 
The New Yorker, Time, 
Newsweek, 
Reuters, AP, AFP, Wall Street Journal, 
The Atlantic Monthly, 
The Economist, 
Global Viewpoint (Christian Science Monitor), 
Foreign Policy, burmalibrary.org, 
 burmanet.org, 
Wikipedia, 
BBC, CNN, NBC News, 
Fox News 
and various books and other publications.
© 2008 Jeffrey Hays
Last updated May 2014
http://factsanddetails.com/southeast-asia/Myanmar/sub5_5a/entry-2999.html